دادگاه عالی اسپانیا: ترکیه گذرگاه و پناهگاه جهادی‌های اروپایی است

محکومیت کاسیانو در دادگاه عالی اسپانیا بار دیگر نقش مخرب ترکیه را در گسترش فعالیت جهادیها برجسته می‌کند. این پرونده نشان داد که استانبول و شهرهای مرزی ترکیه سال‌ها به‌عنوان گذرگاه اصلی ورود و خروج جهادی‌ها به سوریه عمل کرده‌اند. ضعف نظارت، احکام آزادی موقت و همکاری قضایی ناکارآمد، ترکیه را به بستری امنی برای فعالیت تبلیغاتی و سازماندهی نیروها بدل ساختە و امنیت داخلی اروپا را به‌طور مستقیم به خطر انداخته است.

دادگاه عالی اسپانیا اخیرا در حکمی یک تبعه اسپانیایی-مراکشی را به اتهام پیوستن به جبهه‌النصره و مشارکت در عملیات تروریستی در سوریه محکوم کرده است.

بنا به گزارش رسانه‌های اسپانیایی این شخص که از او با نام کاسیانو یاد شده است در سال ۲۰۱۴ از مراکش وارد سوریه شده و تا سال ۲۰۲۱ در ادلب و دیگر مناطق شمال و شمال غرب سوریه در کنار دیگر جهادیان جنگیده است.

شواهد ارائه‌شده به دادگاه نشان داده است که کاسیانو نه‌تنها در میدان نبرد فعال بوده، بلکه با نام مستعار "کانیدو" در شبکه‌های اجتماعی تصاویر خود را با سلاح‌های جنگی و پرچم گروه‌های جهادی منتشر می‌کرده و از همین مسیر، اقدام به جذب نیرو از میان شهروندان اروپایی می‌کرده است.

پیشتر یکی دیگر از اعضای اسپانیایی عضو این گروه‌ها به نام "سانتوس" که با کاسیانو در تماس بوده است در اسپانیا به جرم عضویت در سازمان‌های تروریستی و تروریسم محکوم شده بود.

حکم دادگاه عالی اما فراتر از پرونده فردی کاسیانو، بر نقش محوری ترکیه به عنوان "دروازه ورود" جنگجویان اروپایی به سوریه انگشت گذاشته است.

ردپای دیجیتال کاسیانو نشان داده که او حساب‌های اینترنتی خود را از استانبول و شهرهای مرزی ترکیه فعال می‌کرده است.

تحقیقات پلیس اسپانیا همچنین اثبات کرده است که او در خاک ترکیه با هویت‌های جعلی زندگی می‌کرده و حتی در دادگاه جنایی هاتای تحت پیگرد قرار گرفته بوده است. اما حکم آزادی موقت و فقدان نظارت مؤثر، امکان خروج او از ترکیه را فراهم کرده است.

قضات اسپانیایی در رای خود به تناقض‌های موجود در اسناد ترکیه و کمبود همکاری قضایی آنکارا نیز اشاره کردند و یادآور شده‌اند که همین ابهام‌ها بارها مسیر بازگشت جهادی‌ها به اروپا را تسهیل کرده است.

مقامات و نهادهای اطلاعاتی اسپانیایی بر این باور هستند که پرونده کاسیانو تصویری از الگوی گسترده‌تری ارائه می‌دهد.

هزاران جنگجوی اروپایی در طول جنگ سوریه از طریق استانبول و استان‌های جنوبی ترکیه مانند غازی‌آنتپ، کیلیس و هاتای وارد سوریه شده‌اند. ترکیه برای بسیاری از آنان نه فقط نقطه عبور فیزیکی بلکه بستری برای تبلیغات آنلاین و جذب نیرو بوده است.

اظهارات مقامات رسمی ترکیه نیز این نقش را تأیید می‌کند. سلیمان سویلو، وزیر کشور وقت ترکیه در سال ۲۰۲۱ اذعان کرده بود که طی پنج سال بیش از ۱۱۰۰ جهادی به اروپا بازگردانده شده‌اند.

کاسیانو و وکلای او از دادگاه عالی اسپانیا خواسته بودند که باتوجه به محکومیت او در ترکیه و با توجه به اصل "عدم محاکمه دوباره" در قوانین جزایی اسپانیا از محاکمه مجدد او امتناع کنند، اما دادگاه این استدلال را به دلیل عدم ارائه مدارک معتبر از محکومیت نهایی او در ترکیه رد کرده‌اند.

علاوه‌ بر این قضات تأکید کرده‌اند که فعالیت‌های تبلیغاتی کاسیانو از خاک ترکیه مستقیما امنیت داخلی اسپانیا را تحت تأثیر قرار داده و همین امر ضرورت رسیدگی قضایی در اسپانیا را توجیه می‌کند.

کاسیانو اکنون به ده سال زندان در اسپانیا محکوم شده و پس از آن نیز یک دهه تحت نظارت خواهد بود. اما اهمیت پرونده او تنها در سرنوشت فردی خلاصه نمی‌شود.

این پرونده به‌روشنی نشان می‌دهد که چگونه ضعف‌های ساختاری، مرزهای باز و ابهام‌های قضایی در ترکیه، این کشور را به حلقه‌ای کلیدی در مسیر رادیکالیزه‌شدن و انتقال جهادی‌ها تبدیل کرده است.