گسترش تبعیض علیه پناه‌جویان کُرد در ژاپن؛ تظاهرات ناسیونالیست‌ها در کاواگوچی

در پی گسترش فضای ضدپناهنده در ژاپن، حزب افراطی «ژاپن اول» روز ۵ ژوئن ۲۰۲۵ تظاهراتی را علیه پناه‌جویان کُرد در کاواگوچی برگزار کرد؛ اقدامی که بار دیگر توجه‌ها را به تبعیض ساختاری و وضعیت بحرانی جامعه کُردی در ژاپن جلب کرده است.

در پی افزایش بی‌سابقه فضای ضدپناهنده در ژاپن، روز پنج‌شنبه ۵ ژوئن، حزب راست‌گرای افراطی «ژاپن اول» (日本第一党) تظاهراتی علیه «حضور پناه‌جویان غیرقانونی کُرد» در شهر کاواگوچی برگزار کرد.

این تظاهرات، که کمتر از ۲۰۰ نفر در آن شرکت کردند، به رغم حمایت اندک عمومی از این حزبدر سطح ژاپن، بازتابی گسترده در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های محافظه‌کار داشت و بار دیگر توجه‌ها را به وضعیت دشوار پناه‌جویان کُرد در ژاپن جلب کرد.

در میان شعارهایی چون «ژاپن برای ژاپنی‌ها» و «کُردها را اخراج کنید»، رهبران حزب با متهم کردن پناه‌جویان کُرد به «افزایش جرم و ناامنی»، خواستار سخت‌گیری بیشتر در سیاست‌های مهاجرتی شدند.

این اتهامات در حالی مطرح می شوند که تاکنون هیچیک از ادعاهای طرح‌شده علیه جامعه کُردی در این تظاهرات از سوی پلیس یا نهادهای قضایی تایید نشده‌اند.

جمعیت کُردهای ژاپن که عمدتاً از دهه ۱۹۹۰ به بعد در اطراف سایتاما مستقر شده‌اند، یکی از حاشیه‌نشین‌ترین جوامع مهاجر در این کشور به شمار می‌روند.

بیشتر آن‌ها شهروندان ترکیه‌ای هستند که به دلیل درگیری‌های سیاسی، سرکوب اتنیکی یا شکنجه به ژاپن پناه آورده‌اند. با وجود این، ژاپن تا به امروز تنها در یک مورد به یک کُرد پناهندگی رسمی اعطا کرده و ده‌ها خانواده دیگر را در وضعیت مبهم حقوقی «آزادی موقت» نگه داشته است؛ وضعیتی که آنان را از حق کار، تحصیل یا حتی بیمه درمانی محروم می‌کند.

در منطقه وارابی و کاواگوچی، کُردها در صنایعی مانند ساخت‌وساز و تخریب مشغول به کار هستند و به گفته ساکنان محلی، معمولاً سعی در دوری از درگیری و جلب توجه دارند.

با این حال، یک نزاع خیابانی در ژوئیه ۲۰۲۳ که منجر به دستگیری چند کُرد شد (اما هیچ‌یک محکوم نشدند)، آغازگر موجی از نفرت‌پراکنی علیه این جامعه شد.

حزب «ژاپن اول» که توسط ماکوتو ساکورای، چهره مشهور راست افراطی تأسیس شده، در سطح ملی نفوذ ناچیزی داشتە و در انتخابات سراسری موفق به کسب کرسی نشده است. با این حال، این حزب و گروه‌های مشابه، با برگزاری تجمعات محلی و انتشار گسترده محتوا در پلتفرم‌هایی مانند نیکونیکو و X ، توانسته‌اند گفتمان نژادپرستانه را در سطح عمومی نرمال‌سازی کنند.

راست گریان تُرک نیز در هماهنگی با این حزب، نقش فعالی در ترویج نفرت پراکنی در شبکه های اجتماعی علیه کُردهای ساکن ژاپن داشته‌اند.

تظاهرات ۵ ژوئن، در حالی برگزار شد که بسیاری از گروه‌های حقوق بشری نسبت به گسترش «اسلام‌هراسی» و «کُردهراسی» در رسانه‌های راست‌گرا هشدار داده‌اند. در پی این تظاهرات، تعدادی از مغازه‌های کُردها در کاواگوچی هدف تخریب اموال قرار گرفتند و پیام‌های تهدیدآمیز بیشتری به نهادهای محلی ارسال شد.

بر اساس آمار رسمی، ژاپن در سال ۲۰۲۴ تنها به ۱۹۰ نفر از میان بیش از ۱۲ هزار متقاضی پناهندگی، وضعیت قانونی اعطا کرد- نرخی معادل ۱.۵ درصد.

کارشناسان بر این باورند که این سخت‌گیری به‌ویژه در مورد پناه‌جویانی از کشورهایی چون ترکیه و ایران اعمال می‌شود، جایی که ژاپن علاقه‌ای به تضعیف روابط اقتصادی یا دیپلماتیک با دولت‌های مرکزی ندارد.

در نوامبر ۲۰۲۳، دولت ترکیه با فشار بر دولت ژاپن، انجمن فرهنگی کُردهای ژاپن را متهم به همکاری با حزب کارگران کردستان (PKK) کرد و خواستار مسدودسازی حساب‌های بانکی آن شد؛ ادعایی که هیچ‌گاه در دادگاه ثابت نشد.

مقامات وزارت دادگستری ژاپن بارها اعلام کرده‌اند که بیشتر درخواست‌های پناهندگی رد می‌شود چون متقاضیان از مناطق جنگی نیستند. اما این استدلال در مورد کُردهایی که به دلیل فعالیت سیاسی تحت شکنجه قرار گرفته‌اند یا از تبعیض سیستماتیک فرار کرده‌اند، فاقد اعتبار است.