آتش‌سوزی‌های عمدی و گسترده در کردستان: پیامدهای زیست‌محیطی و انسانی

انجمن سبز چیا از اطفای آتش‌سوزی‌های جنگل‌های گلی کاران در منطقە مریوان خبر داد. این حریق‌ها که بارها توسط عوامل ناشناس و برای تهیه زغال شعله‌ور شده بودند، با تلاش کمیته‌های روستا، داوطلبان مردمی و اورژانس منابع طبیعی مهار شدند.

در سال های اخیر، آتش‌سوزی‌های گسترده و متوالی در کردستان پیامدهای زیست‌محیطی و انسانی سنگینی داشته و فعالان محیط زیست می‌گویند برخی از این حریق‌ها عمدی و مرتبط با عملیات نظامی بوده است.

انجمن سبز چیا، انجمنی مردمی در مریوان که از سال ۱۳۷۸ برای حفظ محیط زیست فعالیت می‌کند، در کانال تلگرامی خود اعلام کرد که آتش‌سوزی‌های جنگل‌های گلی کاران، که چندین بار توسط عوامل ناشناس و به منظور تهیه زغال سوزانده شده بودند، سرانجام توسط اعضای کمیته‌های روستاهای گلی کاران، زوران، ایساوله و گومارالنگ، دو تیم داوطلب در سطح شهر و همچنین با مشارکت بخش اورژانس اداره منابع طبیعی به طور کامل خاموش شد.

در سال‌های اخیر، کُردستان بارها شاهد آتش‌سوزی‌های گسترده و پی‌درپی در جنگل‌ها، مراتع و باغ‌های مردم بوده است. بررسی گزارش‌های شبکه حقوق بشر کردستان و انجمن سبز چیا نشان می‌دهد که عامل انسانی نقش برجسته‌ای در بروز این حوادث داشته و در برخی موارد، نیروهای نظامی و امنیتی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در این آتش‌سوزی‌ها دخالت کرده‌اند.

انجمن سبز چیا حتی ویدئوهایی منتشر کرده که اقدام به آتش‌زدن عمدی جنگل‌ها را مستند می‌کند. برای نمونه:

در خرداد ۱۴۰۰ در سروآباد، کاروانی نظامی از نیروهای سپاه پاسداران به همراه یگان‌های ویژه صابرین باغ‌های اطراف روستاهای سوره‌تو و دزون را محاصره و توپ‌باران کردند. در نتیجه این عملیات، چند نفر کشته شدند و بخشی از باغ‌ها و مراتع دچار آتش‌سوزی شد. نیروهای سپاه از حضور مردم برای مهار آتش جلوگیری کردند.

در مرداد ۱۴۰۱، توپ‌باران منطقه حفاظت‌شده کوسالان توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منجر به آتش‌سوزیهای گسترده ای شد. دهیاران روستاهای اطراف احضار و اهالی به تخلیه منطقه تهدید شدند. این منطقه طبق مصوبه سازمان محیط زیست در سال ۱۳۸۸ تحت حفاظت بود، اما رزمایش نظامی و توپ‌باران باعث تخریب پوشش گیاهی شد.

در مرداد ۱۴۰۲، در مریوان آتش‌سوزی همزمانی در مناطق کانی میران، سعدآباد، سیف، آسنوە و درەوران روی داد و در جریان آن بیش از هزار هکتار جنگل تخریب شد. مهار آتش با تأخیر انجام شد و فعالان محیط زیست و داوطلبان مردمی نقش اصلی را در کنترل آن ایفا کردند.

منابع مردمی تأکید دارند که نیروهای مسلح و نهادهای امنیتی به‌نحوی عامدانه در این حریق‌ها دخالت داشته‌اند تا پوشش جنگلی را برای جلوگیری از پناهگاه احتمالی احزاب کُرد اپوزیسیون از بین ببرند.

تمرکز آتش‌سوزی‌ها در نزدیکی پاسگاه‌ها و مناطق مشکوک به حضور احزاب کُردستانی، همزمانی آنها با رزمایش‌ها و عملیات نظامی، ممانعت از حضور مردم و داوطلبان برای مهار آتش یا تأخیر در کمک‌رسانی، و تکرار حریق در نقاط مشخص و ارزشمند جنگلی حتی پس از مهار اولیه، همگی فعالان محیط زیست و مردم منطقه را مطمئن کرده است که برخی از این آتش‌سوزی‌ها عمدی و توسط عوامل جمهوری اسلامی صورت گرفته است.

این آتش‌سوزی‌ها پیامدهای ناگوار گسترده‌ای برای محیط زیست کردستان، از جمله: تخریب پوشش جنگلی و مراتع، نابودی حیات وحش و کاهش منابع آبی، و تهدید معیشت و امنیت مردم منطقه داشتەاند

همچنین چندین فعال محیط زیست تا کنون جان خود را بە منظور اطفای این آتش سوزیها از دست داده‌اند