دادگاهی در ترکیە با آزادی یواکیم مدین روزنامه‌نگار سوئدی در ترکیه مخالفت می‌کند

یواکیم مدین، روزنامه‌نگار سوئدی، که از اواخر مارس گذشته به دلیل پوشش اعتراضات گسترده علیه برکناری شهردار استانبول، در ترکیه بازداشت شده است، همچنان در زندان به‌سر می‌برد. او که با گزارش‌‌هایش درباره کردستان و نیز پوشش اعتراضات ضد حکومتی در ترکیه شناخته می‌شود، با اتهاماتی از جمله «عضویت در سازمان تروریستی» و «توهین به رئیس‌جمهور» روبه‌روست.

امروز چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت، ۳۰ آوریل، اولین جلسه دادگاه یواکیم مدین، روزنامه‌نگار سوئدی زندانی در ترکیه، برگزار شد. مدین از طریق ویدئوکنفرانس از زندانی در استانبول در این جلسه شرکت کرد. او به اتهام «توهین به رئیس‌جمهور» و «عضویت در سازمان تروریستی» محاکمه می‌شود.

یواکیم مدین، در تاریخ ۲۷ مارس ۲۰۲۵ در فرودگاه استانبول و در حالی که قصد داشت برای پوشش اعتراضات علیه برکناری شهردار استانبول وارد ترکیه شود، از سوی نیروهای امنیتی ترکیه بازداشت شد. دستگاه قضایی ترکیه او را به «عضویت در یک سازمان تروریستی مسلح»، مشخصا حزب کارگران کردستان و نیز «توهین به رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور این کشور» متهم کرده است؛ اتهاماتی که در صورت اثبات، می‌توانند تا ۱۲ سال زندان برای وی در پی داشته باشد.

رد درخواست وکلا

دادگاه کیفری آنکارا در تاریخ ۹ آوریل درخواست تجدیدنظر برای آزادی موقت مدین را رد کرده و اعلام کرده بود که دلایل بازداشت همچنان معتبر است. وکلای مدین آن زمان گفتند که با ارائه درخواست به دادگاه قانون اساسی ترکیه، به این تصمیم اعتراض خواهند کرد.

اتهامات بحث‌برانگیز

اتهام عضویت در سازمان تروریستی به آکسیونی که در در ژانویه ۲۰۲۳ در استکهلم صورت گرفت و توسط یواکیم مدین پوشش داده شد، مرتبط دانسته شده است. در آن آکسیون آدمکی شبیه اردوغان به صورت وارونه از یک تیرک آویزان شده بود. این رخداد در آن زمان خشم شدید دولت ترکیه را در پی داشت و روابط ترکیه با سوئد را در آستانه پیوستن سوئد به ناتو، دچار تنش کرد.

هرچند برگزارکنندگان این آکسیون و نیز خود مدین، هرگونه دخالت مستقیم این روزنامه‌نگار سوئدی در آن آکسیون را رد کرده‌اند، اما دولت ترکیه اتهام «توهین به رئیس‌جمهور» را به همین دلیل به او نسبت داده است.

از سوی دیگر، گزارش‌هایی وجود دارد که مدین طی سال‌های اخیر، به دلیل پوشش تحولات سوریه و مناطق خودگردان شمال و شرق سوریه (روژاوا) خشم دولت ترکیه را برانگیخته است.

مدین که هم‌اکنون در زندانی امنیتی در استانبول نگهداری می‌شود، روز ۱۳ آوریل، در پیامی دست‌نویس از زندان که توسط وکلای او منتشر شد، نوشت:

کار من فقط روزنامه‌نگاری بوده است. این در هیچ کشوری نباید جرم تلقی شود.» او همچنین افزوده است: «با این وجود، من هنوز امیدوارم و می‌خواهم باور داشته باشم که قلم از شمشیر قوی‌تر است.

واکنش‌ها به بازداشت یواکیم مدین

بازداشت و اتهامات مدین، واکنش دولت سوئد را به همراه داشته است. بیته هامارگرن، کارشناس مسائل ترکیه، در مقاله‌ای در آفتون‌بلادت تأکید کرده است که ترکیه دیگر یک دولت حقوقی نیست و محاکمه مدین نشان‌دهنده سرکوب آزادی بیان است. او هشدار داده است که این اقدامات باعث ایجاد خودسانسوری در میان منتقدان ترکیه می‌شود.

همچنین اریک لارسون، رئیس دفتر سوئدِ سازمان گزارشگران بدون مرز نیز ضمن محکوم کردن بازداشت مدین گفته است: «این فقط حمله‌ای به یواخیم مدین نیست، بلکه حمله‌ای است به همه‌ ما. ما حق داریم بدانیم در ترکیه چه می‌گذرد.» لیف گ.و. پرشون، جرم‌شناس برجسته سوئدی، نیز از واکنش دولت سوئد انتقاد کرده و آن را «ضعیف» توصیف کرده است. او معتقد است که دولت باید فشار بیشتری برای آزادی مدین اعمال کند.

اولریکا هیلبرت رئیس انجمن صنفی روزنامه‌گاران سوئد نیز در جریان یک کارزار ویدیویی که امروز چهارشنبه ۳۰ آوریل همزمان با برگزاری دادگاه یواکیم مدین، برگزار شد، گفت: «ما و همکارانمان در سراسر جهان خواهان آزادی همین الان آزاد شود.» شماری از اعضای پن سوئد، عفو بین‌الملل، اتحادیه نویسندگان سوئد، گزارشگران بدون مرز و تنی چند از فعالا مدنی و قعالان کُرد مقیم سوئد در این کارزار ویدئویی شرکت کرده بودِند.

ماریا مالمِر استنرگارد، وزیر خارجه سوئد، گفته است که پرونده مدین «بالاترین اولویت» را دارد و تلاش‌ها در برای حمایت دیپلماتیک و دسترسی کنسولی به مدین از طریق وزارت امور خارجه و نمایندگی‌های دیپلماتیک ادامه دارد.

سازمان‌های بین‌المللی مدافع حقوق بشر و آزادی مطبوعات از جمله «شورای اروپا برای آزادی رسانه» و سازمان «واکنش سریع آزادی رسانه‌ها»  (MFRR) نیز ضمن محکوم‌کردن بازداشت او، آن را بخشی از روند سرکوب نظام‌مند روزنامه‌نگاران و منتقدان در ترکیه دانسته‌اند.

سرکوب آزادی بیان در ترکیه

پرونده یواکیم مدین در حالی جریان دارد که وضعیت آزادی رسانه‌ها در ترکیه همچنان رو به وخامت است و واکنش‌های بین‌المللی به بازداشت او رو به افزایش است. این پرونده تنها یکی از موارد فراوان سال‌های اخیر، از بازداشت و سرکوب روزنامه‌نگاران، نویسندگان، هنرمندان و فعالان سیاسی در ترکیه است.

ترکیه در سال‌های اخیر همواره در رده‌های پایین فهرست آزادی مطبوعات در جهان قرار داشته است. بنا به گزارش سازمان بین‌المللی «گزارشگران بدون مرز» ترکیه یکی از بزرگترین زندان‌های روزنامه‌نگاران در جهان است. سیاست‌های سخت‌گیرانه دولت اردوغان به ویژه پس از کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶، فشارهای مظاعفی بر رسانه‌های مستقل وارد آورده و  توقیف نشریات و اخراج یا بازداشت صدها روزنامه‌نگار را درپی داشته است.

علاوه بر این، قوانین جنجالی مانند «قانون ضد خبر فیک» که در اکتبر ۲۰۲۲ تصویب شد، عملاً به دولت این امکان را می‌دهد با هرگونه انتقاد در فضای رسانه‌ای یا آنلاین برخورد کند. منتقدان این قانون آن را «چماقی علیه آزادی بیان» توصیف کرده‌اند.