دربارە پیمان آبراهام (ابراهیم) چە می‌دانیم؟
- Arena Website
- Apr 26
- 3 min read
پیمان آبراهام یا ابراهیم مجموعه‌ای از توافقات تاریخی میان اسرائیل و چند کشور عربی است که در سال ۲۰۲۰ با میانجیگری ایالات متحده آمریکا امضا شده است. نخستین پیمان در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۰ در کاخ سفید و میان اسرائیل، امارات متحده عربی، بحرین و آمریکا امضا شد. سپس در اکتبر و دسامبر همان سال سودان و مراکش نیز به آن ملحق شدند.
هدف این پیمان عادی‌سازی روابط دیپلماتیک، اقتصادی و فرهنگی میان اسرائیل و کشورهای عربی شده است، اما اهداف استراتژیک آن در کنار تقویت روابط اسرائیل و این کشورها، کاهش تمرکز بر مساله فلسطین و مقابله با نفوذ ایران در منطقه است. نام این توافق‌نامه‌ها از براهیم، نیاکان فرضی مشترک یهودیان و اعراب گرفتە شدە است.
دولت‌های عربی در اعتراض به تقسیم سرزمین تحت قیمومیت بریتانیا در فلسطین (بر اساس قطعنامه ۱۸۱ سازمان ملل) از به رسمیت شناختن دیپلماتیک اسرائیل پس از اعلام استقلال این کشور در سال ۱۹۴۸ امتناع کردند. در دهه‌های بعد مجموعه‌ای از جنگ‌ها میان اعراب و اسرائیل در گرفت.
مصر اولین کشوری بود کە پس از شوک ناشی از جنگ شش روزە (۱۹۶۷) و جنگ یوم کیپور (۱۹۷۳) پیمان صلحی را با اسرائیل در ۱۹۷۹ امضا کرد کە بە پیمان کمپ دیوید معروف است.
پس از مصر، در سال ۱۹۹۳ جنبش آزادی بخش فلسطین (پی.ال.او) بە راە حل دو کشوری با اسرائیل دست یافت ومتعاقبا اردن در سال ۱۹۹۴ توافق صلحی را با اسرائیل امضا کرد.
راە حل دو کشوری اما محقق نشد. در سال ۲۰۰۲ اتحادیە عرب طرح پیشنهادی عربستان «ابتکار صلح عربی» را تصویب کرد که بر اساس آن کشورهای عضو در ازای تشکیل کشور مستقل فلسطینی، روابط عادی دیپلماتیک با اسرائیل برقرار کنند.
اما اینبار هم مذاکرات میان اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطین به دلیل توسعه شهرک سازی‌های اسرائیل خیلی زود به بن‌بست رسید.
پس از سرنگونی صدام حسین، ایران فرصت گسترش نفوذ خود در منطقه و خلیج فارس را یافت و همین زمینه توافق امنیتی میان اسرائیل و کشورهای حوزه خلیج فارس را فراهم کرد.
در جریان بهار عربی در فاصله سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱ کشورهای عربی در سرکوب گروه اسلام‌گرای اخوان‌المسلمین با اسرائیل وارد همکاری‌های پنهانی و غیر رسمی شدند.
توافق‌نامه‌های آبراهام (ابراهیم) روابط کشورهای عربی و اسرائیل را از حالت پنهانی خارج و علنی کرد و الگوی منازعات سنتی عربی-اسرائیلی را دگرگون ساخت. امارات متحده عربی در ژوئیه ۲۰۲۰ وارد مذاکرتی با اسرائیل شد کە بە عادی شدن روابط بین این دو انجامید. امارات متحدە عربی در ازای عادی سازی روابطش با اسرائیل ۵۰ فروند جنگندە اف ۳۵ از آمریکا خریداری کرد، توافقی کە کشورهای دیگر عربی را نیز تشویق کرد تا روابطشان را با اسرائیل عادی کنند.
مثلا حاکمیت مراکش در ازای پیوستن بە پیمان ابراهیم از سوی ایالات متحدە عربی بە رسمیت شناختە شد و آمریکا سودان را نیز از لیست کشورهای حامی تروریسم خاج کرد و روابط اقتصادی اسرائیل با برخی کشورهای عربی توسعە پیدا کرد.
در مفاد این توافق نامەها آمدە است:
ما، امضاکنندگان این بیانیه، اهمیت حفظ و تقویت صلح در خاورمیانه و سراسر جهان بر اساس تفاهم و همزیستی متقابل و همچنین احترام به کرامت و آزادی انسانی، از جمله آزادی مذهبی، را به رسمیت می‌شناسیم.
ما تلاش‌ها برای ترویج گفتگوی بین‌مذهبی و بین‌فرهنگی به منظور پیشبرد فرهنگ صلح میان سه دین ابراهیمی و تمام انسانیت را تشویق می‌کنیم.
ما بر این باوریم که بهترین راه برای مواجهه با چالش‌ها از طریق همکاری و گفت‌وگو است و اینکه ایجاد روابط دوستانه میان کشورهای مختلف به پیشبرد منافع صلح پایدار در خاورمیانه و سراسر جهان کمک می‌کند.
ما به دنبال تساهل و احترام به هر فرد به منظور ساختن دنیایی هستیم که در آن همه بتوانند زندگی‌ای با کرامت و امید داشته باشند، صرف‌نظر از نژاد، دین یا قومیت آنها.
ما از علم، هنر، پزشکی و تجارت حمایت می‌کنیم تا بشریت را الهام بخشیده، پتانسیل انسانی را به حداکثر برسانیم و کشورهای مختلف را به هم نزدیک‌تر کنیم.
ما به دنبال پایان دادن به افراط‌گرایی و درگیری‌ها به منظور فراهم کردن آینده‌ای بهتر برای تمام کودکان هستیم.
ما به دنبال رؤیای صلح، امنیت و رفاه در خاورمیانه و سراسر جهان هستیم.
در این روحیه، ما به گرمی از پیشرفت‌هایی که تاکنون در برقراری روابط دیپلماتیک میان اسرائیل و همسایگانش در منطقه تحت اصول توافق‌های ابراهیم به دست آمده است استقبال می‌کنیم و از تلاش‌های ادامه‌دار برای تثبیت و گسترش چنین روابط دوستانه‌ای که بر اساس منافع مشترک و تعهد مشترک به آینده‌ای بهتر است، تشویق می‌شویم.
با وجود اینکه مساله فلسطین همیشه موضوع اصلی اختلاف میان اعراب و اسرائیل بوده است و با وجود اینکه از اکتبر ۲۰۲۳ تا این لحظه بر اثر جنگ میان حماس و اسرائیل حدود ۵۲ هزار فلسطینی کشته شده‌اند، بیش از ۲۴۰ هزار خانه در این باریکه ویران شده است و برآورد بانک جهانی از خسارت‌های مالی حدود ۱۸.۵ میلیارد دلار است، توافق‌های آبراهام (ابراهیم) همچنان برقرار است.
