نتانیاهو: اولویت شکست دشمنان است نه آزادی گروگان‌ها

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در سخنرانی روز استقلال این کشور اعلام کرد که شکست دشمنان اسرائیل اولویت اصلی جنگ غزه است؛ هدفی که به گفته او بر آزادی گروگان‌های باقی‌مانده ارجحیت دارد. او در حالی که آزادی ۵۹ گروگان را هدف بسیار مهمی خواند، تصریح کرد که در شرایط جنگی، «پیروزی بر دشمنان اولویت نخست» محسوب می‌شود.

نتانیاهو نخستین‌ بار است که به‌صراحت آزادی گروگان‌ها را در جایگاه دوم قرار می‌دهد؛ موضوعی که موجی از اعتراضات داخلی را برانگیخته است. خانواده‌های گروگان‌ها با انتقاد شدید از اظهارات نخست وزیر اسرائیل در بیانیه‌ای تند تأکید کرده‌اند:

بازگشت گروگان‌ها باید هدف اصلی دولت باشد، نه فرعی.» آن‌ها خواستار شفاف‌سازی و تغییر رویکرد دولت شدند.

هم‌زمان با این واکنش‌ها، اظهارات تازه‌ای از سارا نتانیاهو، همسر نخست‌وزیر، به تشدید خشم عمومی دامن زدە است. در یک فایل صوتی که به‌طور اتفاقی ضبط و منتشر شده است، او مدعی شده که «کمتر از ۲۴ گروگان هنوز زنده هستند»؛ ادعایی که در تضاد با مواضع رسمی دولت و امید خانواده‌ها به بازگشت عزیزانشان بوده است. انتشار این سخنان، نگرانی‌ها نسبت به صداقت دولت در ارائه اطلاعات و طرح‌های اعاام شده از سوی آنها برای آزادی گروگان‌ها را دوچندان کرده و دامنه‌ی انتقادات را گسترش داده است.

اکثریت اسرائیلی‌ها مخالف ادامه جنگ

برخلاف اظهارات نتانیاهو، نظرسنجی‌های جدید، از جمله نظرسنجی شبکه ۱۲ اسرائیل، نشان می‌دهند که حدود ۷۰ درصد از مردم از توافق برای آزادی گروگان‌ها و پایان جنگ در غزه حمایت می‌کنند. با این حال، موضع نخست‌وزیر با دیدگاه‌های وزیر دارایی افراطی، اسموتریچ، هم‌راستا است که آزادی گروگان‌ها را هدفی ثانویه نسبت به نابودی حماس عنوان کرده بود.

در این بارە اعتراضات فقط به خانواده‌ها محدود نمانده است. نیروهای ذخیره ارتش اسرائیل نیز با انتشار نامه‌هایی، سیاست‌های جنگی نتانیاهو را «ابزاری برای منافع سیاسی شخصی» دانسته و خواستار توقف جنگ شده‌اند.

تردیدها نسبت به ادامه جنگ و پیروزی بر حماس

در حالی که مذاکرات آتش‌بس میان اسرائیل و حماس چندین بار به نتیجه نزدیک شده، دولت نتانیاهو با تغییر مکرر شروط خود، روند صلح را مختل کرده است. در ژوئن ۲۰۲۴، او اعلام کرد که پایان جنگ تنها در صورت نابودی کامل حماس و آزادی همه گروگان‌ها ممکن است؛ موضعی که ابتکار صلح جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، را عملاً بی‌اثر کرد.

منابع آگاه به شبکه سی‌ان‌ان گفته‌اند که نتانیاهو در حال بررسی گسترش عملیات نظامی در غزه است. هم‌زمان، حملات هوایی و محاصره کامل غزه ادامه دارد، در حالی‌که این اقدامات تاکنون منجر به افزایش تلفات غیرنظامیان و تشدید بحران انسانی شده‌اند.

پرونده‌های فساد و حذف رقبا در نهادهای امنیتی

در سطح داخلی، نتانیاهو با بحران‌های جدی مواجه است. او همچنان درگیر پرونده‌های فساد مالی است و وکلای او اخیراً درخواست به‌تعویق‌انداختن جلسات شهادتش را ارائه داده‌اند. افزون بر این، اخراج جنجالی رونن بار، رئیس سازمان امنیت داخلی (شین‌بت)، به اتهام «عدم وفاداری شخصی»، واکنش‌های شدیدی را برانگیخته و باعث درگیری حقوقی با دیوان عالی اسرائیل شده است. تحلیل‌گران این اقدام را تلاشی برای پاک‌سازی سیاسی و تثبیت قدرت در نهادهای امنیتی می‌دانند؛ روندی که به گفته بسیاری، می‌تواند اسرائیل را وارد بحرانی قانون اساسی کند.

نقض مکرر توافقات آتش بس و دمیدن بر آتش جنگ

اسرائیل طی یک سال و نیم گذشته بارها توافق‌های آتش‌بس با حماس را نقض کرده است. در ژوئن ۲۰۲۴، نتانیاهو تأکید کرد که آتش‌بس تنها با نابودی حماس و آزادی همه گروگان‌ها ممکن است؛ موضعی که ابتکار صلح جو بایدن را عملاً بی‌اثر کرد.

در ژانویه ۲۰۲۵، با میانجی‌گری آمریکا، قطر و مصر، توافقی سه‌مرحله‌ای برای آتش‌بس، تبادل گروگان‌ها و تسهیل کمک‌های بشردوستانه امضا شد. این توافق از ۱۹ ژانویه اجرایی شد، اما اسرائیل به تعهدات خود پایبند نماند. از ژانویه تا ۱۷ مارس، حملات پراکنده اسرائیل جان دست‌کم ۱۷۰ فلسطینی را گرفت.

در ۲ مارس، اسرائیل ورود کمک‌های غذایی و دارویی به غزه را متوقف کرد؛ اقدامی که مصر، قطر و سازمان ملل آن را نقض آشکار آتش‌بس خواندند. طبق مفاد توافق، فاز اول آتش‌بس باید تا زمان مذاکرات فاز دوم ادامه می‌یافت.

در ۱۸ مارس، اسرائیل با حملات هوایی گسترده، به‌طور یک‌جانبه آتش‌بس را شکست. این حملات تا کنون منجر به کشته شدن بیش از ۲۰۰۰ غیرنظامی از جمله صدها کودک شده است. علاوه‌براین ارتش اسرائیل بر روند تخریب اندک زیرساخت‌های سالم شهری در غزه، خان‌یونس و رفح سرعت بخشیده است. اسرائیل این اقدام را واکنشی به «امتناع حماس از پذیرش طرح جدید آتش‌بس» دانست. هم‌زمان، ادامه محاصره و توقف ورود کمک‌های بین‌المللی، بحران انسانی را تشدید کرده و خطر قحطی در غزه را افزایش داده است.

بسیاری از نهادهای بین‌المللی تل‌آویو را متهم کرده‌اند که از گرسنگی دادن و قحطی همچون ابزاری جنگی برای نیل به اهدافش استفاده میکند مسئله‌ای که طبق قوانین بین‌المللی جنایت جنگی تلقی میشود. با این حال، نتانیاهو گفته است «این تنها آغاز راه است» و مذاکرات تنها «تحت فشار نظامی» پیش خواهد رفت.