بحران سویدا؛ تحولات امنیتی، دیپلماسی فشرده و کمک‌های اضطراری

استان سویدا در جنوب سوریه به کانونی از بحران امنیتی و انسانی تبدیل شده است؛ در حالی که خشونت‌ها و کشتارهای گسترده ادامه دارد، بازیگران داخلی و قدرت‌های خارجی با اقداماتی بی‌سابقه در تلاش برای مهار بحران و بازگرداندن ثبات هستند. دیدار ویژه فرستاده آمریکا با فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه (اس‌دی‌اف)، ارسال کمک‌های پزشکی حیاتی به سویداء و هشدارهای شدیداللحن سیاسی، نمایانگر پیچیدگی و فوریت اوضاع است.

در حالی که بحران امنیتی در سویدا به اوج خود رسیده و خشونت‌ها همچنان قربانی می‌گیرد، سفارت آمریکا در سوریه اعلام کرد که توماس جی. باراک، فرسناده ویژه واشنگتن در امور سوریه، روز یکشنبه ۲۸ تیرماه (۱۹ ژوئیه) با مظلوم عبدی، فرمانده کل نیروهای دموکراتیک سوریه (اس‌دی‌اف)، دیدار کرده است.

محور این دیدار بررسی وضعیت جاری سوریه و لزوم اقدامات فوری برای بازگرداندن ثبات و امنیت بود.

دو طرف در این دیدار بر ضرورت ادغام نیروهای دموکراتیک سوریه در ساختار واحد سیاسی تاکید کردند تا آینده‌ای فراگیر، باثبات و صلح‌آمیز برای همه سوری‌ها رقم زده شود.

سفیر آمریکا همچنین از نقش رهبری مظلوم عبدی و مشارکت مستمر نیروهای دموکراتیک سوریه در مبارزه با داعش قدردانی کرد. این دیدار نشان‌دهنده بازنگری واشنگتن در رویکرد پیشین خود بود که باراک هفته گذشته با لحنی تند اعلام کرده بود تنها راه‌حل، ادغام نیروهای اس‌دی‌اف در ارتش سوریه است؛ موضوعی که اکنون با دیدار اخیر ظاهراً در حال تعدیل است.

سفارت آمریکا در پیامی دیگر نوشت: «ترامپ با لغو تحریم‌ها علیه سوریه، گامی اصولی برای کاهش رنج مردم این کشور برداشت؛ اقدامی که با حمایت محتاطانه جامعه جهانی روبه‌رو شده است.

همزمان، مارک روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، از تداوم رایزنی‌های فشرده خود با اسرائیل، اردن و مقامات دمشق خبر داد و نسبت به «تحولات هولناک و خطرناک» در جنوب سوریه هشدار داد.

وی خواستار توقف فوری «تجاوز و قتل‌عام بی‌گناهان» شدکه تاکنون قربانیان بسیاری داشته و همچنان ادامه دارد.

روبیو به مقامات دمشق تاکید کرد اگر قصد دارند سوریه‌ای متحد، فراگیر و آزاد از نفوذ داعش و کنترل ایران را حفظ کنند، باید فورا نیروهای امنیتی خود را به کار گیرند تا مانع ورود گروه‌های جهادی و خشونت‌طلب شوند و مسئولان این فجایع، حتی در میان نیروهای خود، به عدالت سپرده شوند.

وی همچنین خواستار توقف فوری درگیری‌های میان گروه‌های دروزی و بدوی در منطقه محصور سویداء شد تا آتش بحران بیشتر شعله‌ور نشود.

از سوی دیگر، فوزا یوسف، عضو ارشد هیئت مذاکره‌کننده روژاوا و فعال سیاسی کُرد، با لحنی قوی اعمال غیرانسانی در سویداء را «لکه ننگی تاریخی» خواند.

وی یادآور شد «زخم گلوله ممکن است التیام یابد، اما زخم کرامت هرگز» و تصریح کرد که آنچه حزب بعث در دهه هشتاد در حما مرتکب شد و فجایع اخیر در سویداء، «دو روی یک سکه» هستند.

یوسف با تأکید بر اینکه «اسلام واقعی هیچ‌گاه چنین خشونت‌هایی را نمی‌پذیرد»، خواستار محاکمه و پاسخگویی فوری مجرمان شد و این وقایع را لکه سیاهی بر تاریخ کشور دانست.

در حوزه کمک‌های بشردوستانه، گزارش‌های موثق حاکی است که تجهیزات پزشکی و داروهای ضروری از مناطق تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه (اس‌دی‌اف) توسط هلی‌کوپتری آمریکایی به بیمارستان ملی سویداء منتقل شده است.

این انتقال توسط «یگان‌های آنتی ترور»، YAT، که شاخه‌ای از نیروهای اس‌دی‌اف محسوب می‌شوند، همراهی شد و نخستین حضور رسمی و آشکار این نیروها در جنوب سوریه تلقی می‌گردد.

به گفته یک منبع مطلع محموله‌های کمکی بیشتری در راه سویداء هستند تا به نیازهای شدید پزشکی و انسانی پاسخ دهند.

همزمان وزارت بهداشت اسرائیل اعلام کرده در حال آماده‌سازی برای ارسال تجهیزات پزشکی و دارو به سویداء است؛ اقدامی که در پی گزارش آسیب‌های وارد شده به بیمارستان و نیاز فوری مجروحان انجام می‌شود.

بحران سویدا و تحولات امنیتی پیرامون آن در واقع نمودی از چالش‌های عمیق سیاسی، اجتماعی و امنیتی سوریه است؛ جایی که خشونت‌های فرقه‌ای، نفوذ گروه‌های مسلح و رقابت بازیگران داخلی و خارجی، اوضاع را به شدت پیچیده کرده است.

تحلیلگران هشدار دادەاند کە بدون شراکت واقعی با نیروهای اصلی حاضر در میدان، در سوریه ثباتی وجود نخواهد داشت.

شمولیت — نه حذف — مسیر وحدت و آینده مشترک برای همه سوری‌ها است.

در این میان، تلاش‌ها برای برقراری گفت‌وگو و همکاری میان نیروهای اصلی در میدان، انتقال کمک‌های بشردوستانه و فشارهای دیپلماتیک، نشان می‌دهد که جامعه بین‌الملل به درک جدی‌تری از اهمیت مشارکت واقعی و حفظ کرامت مردم سوریه رسیده است.

با این حال، آینده این استان و کل سوریه تا حد زیادی به توانایی مقامات دمشق در مهار نیروهای خود، جلوگیری از نفوذ گروه‌های جهادی و تضمین عدالت برای قربانیان بستگی دارد.

این معادله کلیدی، تعیین‌کننده مسیر سیاسی، امنیتی و انسانی سوریه در ماه‌ها و سال‌های آتی خواهد بود.