توقف عملیات معدنی در زیستگاه میش مرغ در سقز
- Arena Website
- Apr 30
- 2 min read
تلاش‌های کنشگران محیط زیست و فشارهای جامعه محلی در شهرستان سقز در استان کردستان، منجر به توقف عملیات اکتشاف معدن سیلیس در منطقه کوه تولکه، واقع در محدوده شکار ممنوع بیگ اویسی شد. این منطقه، یکی از آخرین پناهگاه‌های میش مرغ (در زبان کردی چێرگ)، پرنده‌ای در آستانه انقراض، است که تخریب زیستگاه آن تهدیدی جدی برای بقای این گونه محسوب می‌شود.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان سقز، روز چهارشنبه ١٠ اردیبهشت، ٣٠ آوریل، اعلام کرد که فعالیت‌های معدنی در منطقه کوه تولکه، واقع در محدوده شکار ممنوع بیگ اویسی، به تخریب چشمه‌های آب و دگرگونی اکوسیستم منطقه منجر شده است. این تغییرات، حیات میش مرغ (Otis tarda) را که در زبان کردی «چێرگ» نامیده می‌شود، به شدت در معرض خطر قرار داده است.
شریفی افزود که فصل لانه‌گزینی و زادآوری این پرنده، دوره‌ای حساس برای بقای آن است و هرگونه تنش محیطی می‌تواند پیامدهایی جبران‌ناپذیر برای نسل این گونه داشته باشد.
منطقه شکار ممنوع بیگ اویسی با وسعت ٥ هزار هکتار، یکی از معدود زیستگاه‌های باقی‌مانده میش مرغ در ایران است. با این حال، گسترش فعالیت‌های معدنی و ساخت‌وسازهای غیرمجاز، مانند خانه‌باغ‌ها، روند تخریب این زیستگاه را شدت بخشیده است.
کنشگران محیط زیست سال‌هاست که نسبت به این تهدیدات هشدار داده‌اند و توقف اخیر عملیات معدنی نتیجه پیگیری‌های مداوم آنها و حمایت جامعه محلی بوده است.
میش مرغ، یکی از بزرگ‌ترین پرندگان جهان، با وزن ٨ تا ١٨ کیلوگرم و پهنای بال حدود ٢ متر و ٥٠ سانتیمتر، گونه‌ای منحصربه‌فرد است که در دشت‌ها و علفزارها زندگی می‌کند. این پرنده به دلیل تخریب زیستگاه‌ها، تغییرات اقلیمی و شکار غیرقانونی در فهرست گونه‌های در معرض خطر اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار دارد. منطقه بیگ اویسی سقز یکی از آخرین نقاط ایران است که هنوز میزبان جمعیتی اندک از این پرنده است.
سیاست‌های توسعه‌محور جمهوری اسلامی ایران و بی‌توجهی به ملاحظات زیست‌محیطی در دهه‌های گذشته، از جمله گسترش بی‌رویه کشاورزی، پروژەهای انتقال آب، صنعتی‌سازی و استخراج معادن نقش مهمی در تخریب زیستگاه‌های این گونه داشته است.
گزارش‌های سازمان‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که تخریب زیستگاه‌ها و تغییر کاربری زمین از مهم‌ترین عوامل تهدید گونه‌هایی مانند میش مرغ در سراسر جهان هستند. در کردستان فعالان محیط زیست سال‌هاست که با وجود محدودیت‌ها برای حفاظت از این پرنده و زیستگاه‌های آن تلاش می‌کنند.
