دعوت از احمدالشرع، سودانی را با چالش مواجە می‌سازد

INA

دعوت رسمی محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، از احمد الشرع، رئیس‌جمهور دولت انتقالی سوریه، برای شرکت در نشست سران اتحادیه عرب که قرار است در ۱۷ مه ۲۰۲۵ در بغداد برگزار شود، واکنش‌های گسترده‌ای در جهان عرب برانگیخته است؛ آن هم در شرایطی که برخی شخصیت‌ها و گروه‌های سیاسی در داخل عراق مخالفت‌های جدی خود را ابراز کرده‌اند.

در آستانه نشست سران اتحادیه عرب در بغداد، تصمیم دولت عراق برای دعوت از احمد شرع، رئیس‌جمهور موقت سوریه، فضای سیاسی داخلی و حتی منطقه‌ای را با چالش‌هایی روبه‌رو کرده است. بر اساس گزارش آسوشیدپرس، این دعوت در چارچوب رسمی اتحادیه عرب و با هدف گشودن باب گفت‌وگو میان اعضای این اتحادیه صورت گرفته است.

با این حال، سوابق احمد الشرع، که پیش‌تر با نام ابومحمد الجولانی شناخته می‌شد و از فرماندهان ارشد گروه هیئت تحریرالشام (وابسته به القاعده) در سوریه بوده، نگرانی‌هایی جدی در سطح داخلی عراق ایجاد کرده است. شماری از گروه‌های مسلح شیعه وابسته به ایران، از جمله عصائب اهل الحق و کتائب حزب‌الله، با انتشار بیانیه‌هایی مخالفت خود را با این دعوت اعلام کرده‌اند.

قیس خزعلی، دبیرکل عصائب اهل‌الحق، در بیانیه‌ای که ۱۹ آوریل منتشر شد، هشدار داد که حضور احمد شرع در عراق ممکن است به بازداشت او منجر شود، زیرا «حکم قضایی علیه وی به اتهام تروریسم در عراق وجود دارد» و تأکید کرد که «تصمیمات قضایی کشور باید از سوی همه طرف‌ها رعایت شود».

هم‌زمان، ابوعلی العسکری، سخنگوی کتائب حزب‌الله، نیز با لحنی انتقادی اظهار داشت که «نشست‌های سران عرب پیش از این هم بدون حضور افرادی مانند احمد شرع برگزار شده‌اند و عدم دعوت یا حضور او تأثیری بر نتیجه چنین اجلاس‌هایی نخواهد داشت».

این واکنش‌ها بیانگر آن است که دعوت از رئیس دولت انتقالی سوریه، اگرچه در چارچوب پروتکل‌های دیپلماتیک صورت گرفته است، اما به یکی از پرچالش‌ترین تصمیمات سیاست خارجی عراق در سال‌های اخیر تبدیل شده و می‌تواند به اختلافات سیاسی و امنیتی داخلی دامن بزند.

در پاسخ به این انتقادها، دفتر نخست‌وزیری عراق در گفت‌وگو با شرق‌ الاوسط تأکید کرده است که دعوت از شرع در چارچوب دیپلماسی منطقه‌ای و در راستای ایفای نقش فعال عراق در مدیریت بحران‌های عربی انجام شده و نباید آن را تأییدی بر گذشته سیاسی او دانست.

با وجود ارسال دعوت‌نامه رسمی، احمد شرع تاکنون پاسخ قطعی به این دعوت نداده است. به گزارش لیفانت نیوز، او در حال بررسی شرایط امنیتی برای سفر به بغداد است و منابع نزدیک به دولت موقت سوریه اعلام کرده‌اند که شرط اصلی این سفر، تضمین‌های امنیتی از سوی دولت عراق و ایالات متحده خواهد بود.

به‌نظر می‌رسد این دعوت نه‌تنها آزمونی برای سیاست خارجی عراق، بلکه سنجشی برای ظرفیت اتحادیه عرب در پذیرش بازیگران جدید و مواجهه با تحولات سیاسی پس از جنگ داخلی سوریه است.

در همین راستا، انیستیتوی واشنگتن هشدار داده است که واکنش‌های تند برخی گروه‌های شبه‌نظامی عراقی می‌تواند به بحرانی داخلی برای دولت السودانی بدل شود.

نشست پیش‌روی بغداد صرفاً یک رویداد دیپلماتیک نیست، بلکه به آوردگاهی برای برخورد روایت‌های متضاد درباره آینده سوریه، جایگاه ایران در معادلات عراق و امکان‌پذیری انسجام درونی اتحادیه عرب تبدیل شده است. در این میان، سفرهای اخیر احمد شرع به عربستان سعودی و فرانسه که با هدف تقویت روابط خارجی و رایزنی‌های سیاسی صورت گرفته، حاکی از تلاشی سازمان‌یافته از سوی دولت موقت سوریه و متحدانش برای کسب مشروعیت بین‌المللی و بازتعریف موقعیت در مناسبات منطقه‌ای است.