برنامه هستهای ایران و واکنش بعدی ترامپ: ادامه فشار یا چرخش دیپلماتیک؟
- Arena Website
- Jul 11
- 2 min read
دو هفته پس از پایان جنگ ۱۲ روزه با ایران، آثار و پیامدهای آن همچنان در حال ارزیابی است. اگرچه برنامه هستهای ایران آسیب جدی دیده و تحلیلگران از عقبگرد چندساله آن سخن میگویند، اما مقامات جمهوری اسلامی نهتنها شکست را نپذیرفتهاند، بلکه بر ادامه مسیر هستهای و انقلابی خود پافشاری میکنند.
رهبر ایران، علی خامنهای، در پیامی تبلیغاتی مدعی شد که آمریکا برای نجات اسرائیل مجبور به مداخله شده و ایران به آن «سیلی زده است».
در واکنش بە این اظهارات، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، این روایت را تحریف تاریخ خواند و هشدار داد که ایران باید به نظم جهانی بازگردد، در غیر این صورت با عواقب جدیتری روبهرو خواهد شد.
تا مقطع کنونی، ایران نه تنها نشانهای از عقبنشینی خود را از برنامه غنیسازی نشان نداده است، بلکه با اخراج بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی و تهدید به خروج از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای، سطح شفافیت را بهشدت کاهش داده است.
در داخل نیز فضای امنیتی شدت یافته، مخالفان و اقلیتها با موجی از بازداشت و اعدامها مواجهاند، و شعارهای ضدآمریکایی و ضداسرائیلی در گفتمان رسمی پررنگتر شدهاند.
در همین رابطە، روزنامه والاستریت ژورنال در گزارشی این پرسش را مطرح میکند که در چنین شرایطی، گزینه بعدی ایالات متحده چیست؟ آیا واشنگتن از ابزارهای دیپلماتیک برای تثبیت دستاوردهای نظامی بهره خواهد گرفت یا این دستاوردها را بهتدریج از دست خواهد داد؟
به گفته مقامات آمریکایی، استیو ویتکاف، نماینده ویژه کاخ سفید، قرار است با وزیر امور خارجه ایران دیدار کند.
تهران خواهان کاهش تحریمها و همکاری در یک برنامه هستهای غیرنظامی است، در حالی که واشنگتن شروط مشخصی دارد: نابودی کامل مواد و زیرساختهای غنیسازی باقیمانده، اعمال محدودیتهای شدید بر برنامه موشکی ایران، پایان حمایت از گروههای تروریستی منطقهای، و بازگشت کامل بازرسان آژانس.
برای افزایش فشار، آمریکا میتواند از مکانیسم «بازگشت سریع» تحریمهای سازمان ملل استفاده کند؛ تحریمهایی که پس از توافق هستهای ۲۰۱۵ لغو شده بودند. این تحریمها نه تنها غنیسازی و توسعه موشکهای دارای قابلیت هستهای را ممنوع میکنند، بلکه سایر کشورها را نیز از همکاری با ایران در این زمینهها بازمیدارند.
همچنین، تحریمهای نفتی — با توجه به افزایش صادرات نفت ایران به بالاترین سطح در هفت سال گذشته — به عنوان یکی از ابزارهای مؤثر فشار اقتصادی، همچنان اهمیت زیادی دارند.
