سفر غیرمنتظره لاریجانی به مسکو در میانه تحریم‌ها و تنش‌های هسته‌ای

دیدار محرمانه لاریجانی با پوتین نمادی از تعمیق محور تهران _ مسکو در شرایط فشار فزاینده غرب است. در حالی‌که مسکو از هم‌پیمانی با ایران برای دور زدن تحریم‌ها بهره می‌برد، تهران در پی کاهش فشار اقتصادی و تقویت بازدارندگی دفاعی است . ابهام درباره محتوای نامه و مباحث تسلیحاتی، بخشی از جنگ روانی و دیپلماسی پنهان برای افزایش قدرت چانه‌زنی دو طرف تلقی می‌شود.

علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، روز پنج‌شنبه در سفری غیرمنتظره به مسکو با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در کرملین دیدار کرد و نامه‌ای از رهبر جمهوری اسلامی ایران را به او تحویل داد.

به گزارش رسانه‌های رسمی دو کشور، این سفر یک‌روزه که تا زمان پایان آن محرمانه نگه داشته شد، با هدف گفت‌وگو درباره همکاری‌های اقتصادی و امنیتی انجام شد.

دیدار مقامات بلندپایە این دو کشور در شرایطی صورت گرفت که بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران پس از انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، فشار اقتصادی بر ایران را افزایش داده و نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای این کشور بالا گرفته است.

دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، این دیدار را سازنده توصیف کردە و گفت دو طرف درباره ثبات منطقه‌ای و گسترش همکاری در حوزه انرژی، تجارت و دفاع تبادل نظر کرده‌اند. او افزوده که پوتین بر ضرورت یافتن راه‌حل سیاسی برای بن‌بست هسته‌ای تأکید کرده است.

رسانه‌های ایرانی نیز این دیدار را نشانه‌ای از مشارکت استراتژیک میان تهران و مسکو دانستند. با این حال منابع رسمی ایران جزئیاتی از محتوای نامه خامنه‌ای منتشر نکرده‌اند.

گزارش‌ها حاکی است لاریجانی در این دیدار ارزیابی ایران از تحولات اخیر خاورمیانه، از جمله حملات هوایی اسرائیل به اهداف مرتبط با ایران در ژوئن و درگیری‌های جاری در سوریه و غزه را با مقام‌های روسی در میان گذاشته است.

این سفر چند روز پس از اظهارات سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، انجام شد که گفته بود هیچ محدودیتی در همکاری نظامی و فناورانه با ایران وجود ندارد.

او در گفت‌وگو با رسانه‌های عربی، تحریم‌های بازگردانده‌شده از سوی بریتانیا، فرانسه و آلمان را غیرقانونی خواند و گفت مسکو آن‌ها را نادیده خواهد گرفت.

با وجود گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال تحویل سامانه‌های دفاعی اس-۴۰۰ و جنگنده‌های سوخو-۳۵ به ایران، مقام‌های دو کشور تاکنون این موضوع را تایید نکرده‌اند.

اقتصاد ایران که به دلیل تحریم‌ها با کاهش صادرات نفت مواجه است، به همکاری‌های اقتصادی با روسیه چشم دوخته است. تهران امیدوار است از طریق توافق تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، سطح مبادلات غیرنفتی خود با مسکو را افزایش دهد.

در عین حال، جنگ روسیه در اوکراین و استفاده از پهپادهای ساخت ایران در این جنگ، روابط دو کشور را در کانون توجه غرب قرار داده است.

دیپلمات‌های اروپایی هشدار داده‌اند که گسترش همکاری‌های تسلیحاتی ممکن است تحریم‌های جدیدی را علیه شرکت‌های روسی و ایرانی در پی داشته باشد.

در تهران نیز رسانه‌ها گزارش داده‌اند که لاریجانی در هفته‌های اخیر به بغداد و بیروت نیز سفر کرده تا با متحدان منطقه‌ای ایران دیدار کند. هدف این سفرها به‌طور رسمی تقویت همکاری‌های سیاسی و امنیتی اعلام شده است.

در حال حاضر مشخص نیست آیا دیدار لاریجانی با پوتین بە پیامی ارتباط دارد که گزارش‌ها می‌گویند اسرائیل از طریق روسیه برای ایران ارسال کرده و در آن بر عدم تمایل به افزایش تنش‌ها تأکید شده است یا نه.