نقطه عطف ترکیه نوین: پایان درگیری و وعده شفافیت

رجب طیب اردوغان

در ادامه واکنش‌ها به اعلام انحلال حزب کارگران کُردستان، رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه این تصمیم را یک نقطه عطف و سرآغاز ورود ترکیه به مرحله‌ای جدید دانسته است. از سوی دیگر مراد کاراییلان عضو کمیته اجرایی پ‌ک‌ک نیز گفته است که کنار گذاشتن مبارزه مسلحانه، پایان نیست، بلکه آغازی نوین است.

دو روز پس از اعلام انحلال حزب کارگران کُردستان رئیس‌جمهور ترکیه، در نشست گروه پارلمانی حزب حاکم عدالت و توسعه (آ.ک.پ) از ورود این کشور به مرحله‌ای جدید در مسیر ترکیه بدون خشونت خبر داد.

اردوغان با استقبال از تصمیم حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) برای انحلال و کنار گذاشتن سلاح، این اقدام را نقطه عطفی در راستای چشم‌انداز قرن ترکیه عنوان کرد. به گفته اردوغان این گام، «نه تنها وحدت ملی را در ترکیه تقویت و موانع توسعه دموکراتیک را حذف می‌کند»، بلکه نشان‌دهنده «توانایی این کشور در حل مسائل با اراده شهروندانش» است.

دبیرکل حزب عدالت و توسعه در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به بیش از چهار دهه درگیری‌های مسلحانه و هزینه‌های سنگین انسانی و اقتصادی ناشی از آن افزود که منابع عظیمی صرف مدیریت این بحران‌ها شده که حتی منشأ برخی مشکلات کنونی این کشور است.

او به تلاش‌های خیرخواهانه از زمان تورگوت اوزال اشاره کرد که به دلیل مداخلات خارجی و داخلی ناکام مانده و به جای کاهش، منجر به گسترش دامنه درگیری‌ها شده بود.

اردوغان تأکید کرد که عزم دولتش برای پایان دادن به این چالش‌ها، با وجود به گفته او «خرابکاری‌های متعدد»، به نتیجه رسیده و دوران خشونت به پایان رسیده است. او از تلاش‌های دولت باغچلی، رئیس حزب راست افراطی حرکت ملی و شریک ائتلافی‌اش در حکومت، همچنین رویکرد سازنده کسانی چون سری ثریا اُندر و اوزگور اوزل قدردانی کرد.

این اظهارات اردوغان درحالی مطرح می‌شود که تونجر باکرهان رئیس‌مشترک حزب برابری و دمکراسی خلق‌ها (دم‌پارتی) روز سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت در کنفرانسی خبری پس از نشست گروه پارلمانی این حزب اعلام کرد که اکنون نوبت دولت است گام‌هایی بردارد. او گفت:

همه ما انتظارات جامعه را به خوبی می‌دانیم. بیشترین خواسته‌هایی که از مردم می‌شنویم مربوط به زندانیان بیمار و صدها هزار زندانی در زندان‌ها است. بدون اقدامات قانونی نیز می‌توان برخی کارها را انجام داد. شرایط آقای اوجالان است؛ برای اینکه جامعه‌ای که شک و تردید دارد به طور کامل به این روند باور کند، قوه مجریه می‌تواند گام‌هایی بردارد.

او روز چهارشنبه (دیروز) نیز در جریان کنفرانسی در جمع کشاورزان شهر موش، در کُردستان ترکیه، گفت که کُردها می‌خواهند به عنوان شهروند برابر به رسمیت شناخته شوند.

در مقابل، مراد کاراییلان، عضو کمیته اجرایی پ‌ک‌ک نیز با اشارە بە عزم این سازمان در پایان دادن بە مابرزە مسلحانە، در سخنرانی افتتاحیه کنگره این حزب تاکید کرده است:

پایان دادن به مبارزه مسلحانه، پایان نیست؛ بلکه آغاز دوره‌ای نوین» است؛ دوره‌ای که به گفته او «باید بر مبنای تغییرات ایدئولوژیک، سیاسی و اجتماعی پیش رود و پ‌ک‌ک را به نیرویی مؤثرتر در مسیر دموکراسی و عدالت اجتماعی بدل سازد.

کاراییلان همچنین رویکردهای دولت ترکیه تاکنون را جنگ‌طلبانه نامیده و با انتقاد از آن، گفته است ذهنیت مبتنی بر نابودی با زور، راه‌حل واقعی نیست.

اصلاحات ساختاری در مدیریت محلی

اردوغان در بخش دیگر از سخنرانی خود همچنین بر ضرورت اصلاح نظام مدیریت محلی تأکید کرد. وی با اشاره به چالش‌های هماهنگی در مناطق دوردست و ابهام در اختیارات شهرداری‌های کلان‌شهرها و مناطق، خواستار تعریف دقیق مسئولیت‌ها شد. علاوه‌براین او مدعی شد که تعیین سرپرست برای شهرداری‌ها به موارد استثنایی محدود شده و شفافیت در مدیریت شهری تقویت خواهد شد.

اشار او به انتصاب قیم ها یا سرپرست شهرداری‌ها درحالی است که طی ده سال گذشته اکثر قریب به اتفاق شهردارهای عضو حزب دمکراتیک خلق‌ها و خلف‌ این حزب، حزب برابری و دمکراسی خلق‌ها از کار برکنار، زندانی و با سرپرست‌های معرفی شده توسط وزارت کشور جایگزین شده‌اند.

علاوه بر شهرداری‌های کردستان، اکرم امام اوغلو عضو برجسته حزب جمهوری‌خواه خلق و شهردار استانبول نیز نیز پس از بازداشت و از سمتش عزل شده است.