حماس و تماس‌های بی‌سابقه با آمریکا؛ غزه را واگذار می‌کنیم

در یکی از غیرمنتظره‌ترین تحولات سیاسی ماه‌های اخیر، 'گروه حماس اعلام کرده که برای نخستین‌بار وارد گفت‌وگوهای مستقیم با مقامات آمریکایی شده است؛ تماس‌هایی که به گفته‌ی باسم نعیم، عضو ارشد دفتر سیاسی این گروه، در سطحی بی‌سابقه و با سه هدف کلیدی دستیابی به آتش‌بس، تبادل اسرا، و تسهیل ورود کمک‌های بشردوستانه به غزه دنبال می‌شود.

بر اساس گزارش پایگاە خبری الشرق الاوسط، امروز جمعه ۱۶ مە ۲۰۲۵، حماس از مذاکرات مستقیم با آمریکا و آمادگی خود برای واگذاری غزه خبر داد. آنچه این گفت‌وگوها را به نقطه عطفی در روند منازعە برای دستیابی بە راە حل و تنش تبدیل می‌کند، نه صرفاً تماس با آمریکا، بلکه اعلام آمادگی علنی حماس برای واگذاری اداره نوار غزه است.

در همین رابطە، نعیم العضو، از اعضای ارشد حماس در گفت‌وگویی اختصاصی با شبکه اسکای‌نیوز صراحتاً گفت:

اگر توافقی جامع شکل بگیرد، حماس آماده است تا اداره غزه را بلافاصله به نهادی مستقل، غیرسیاسی و فلسطینی تحویل دهد.

این موضع‌گیری تازه، می‌تواند نشانه‌ای از تغییر در استراتژی سیاسی حماس باشد که از سال ۲۰۰۶ تاکنون با قبضه‌ کامل نوار غزه، خود را تنها نماینده مقاومت فلسطین در این منطقه می‌دانسته است.

آزادی گروگان؛ چراغ سبز به واشنگتن

چند روز پیش از این اعلام، آزادی عیدان الکساندر، گروگان اسرائیلی-آمریکایی، از سوی حماس صورت گرفت؛ اقدامی که بسیاری از ناظران آن را حرکتی نمادین برای جلب اعتماد ایالات متحده ارزیابی کرده‌اند. یکی از اعضای حماس نیز در گفت‌وگویی غیررسمی، این آزادی را «نشانه حسن نیت» و تمایلی برای ورود به مرحله تازه‌ای از گفت‌وگوها دانست.

این در حالی‌ست که ایالات متحده، حماس را از سال ۱۹۹۷ در فهرست «گروه‌های تروریستی» قرار داده و تاکنون هیچ‌گونه تماس رسمی میان دو طرف برقرار نشده بود. با این حال، شرایط میدانی و فشارهای انسانی و سیاسی بر وضعیت غزه باعث شده واشنگتن نیز در سیاست خود بازنگری کند. سخنگوی کاخ سفید تأیید کرده که آدام بوهلر، نماینده ویژه رئیس‌جمهور، اختیار دارد برای نجات جان گروگان‌های آمریکایی، حتی با حماس گفت‌وگو کند.

نگرانی و تردید

واکنش‌ها به این تحول تازه در سطح منطقه‌ای و جهانی متفاوت بوده است. قطر و مصر که طی سال‌های گذشته نقش میانجی بین حماس و اسرائیل را ایفا کرده‌اند، از این تماس‌ها استقبال کرده‌اند. به‌ویژه منابع قطری از انجام گفت‌وگوهایی پشت درهای بسته در دوحه خبر داده‌اند که به گفته آن‌ها، فضایی مثبت و سازنده داشته است.

اما در اسرائیل، اوضاع کاملاً متفاوت است. منابع خبری اسرائیلی گزارش داده‌اند که مقامات این کشور از برگزاری این مذاکرات مطلع شده و واکنش تندی نشان داده‌اند. در ماه مارس ۲۰۲۵، زمانی که مشخص شد آدام بوهلر با خلیل الحیه، یکی از چهره‌های شاخص حماس، دیدار داشته، ران درمر، مشاور ارشد نخست‌وزیر نتانیاهو، در تماس با بوهلر نسبت به آن اعتراض شدید کرده و هشدار داده که آمریکا نمی‌تواند از طرف اسرائیل مذاکره کند.

از سوی دیگر، بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل، نیز در واکنشی صریح هشدار داده است:

این تماس‌ها ممکن است جایگاه بین‌المللی حماس را تقویت و در مقابل، موضع اسرائیل را تضعیف کند.

روزنامه‌های اسرائیلی مانند هاآرتص و یدیوت‌آحارونوت نیز در تحلیل‌هایی جداگانه تأکید کرده‌اند که این روند می‌تواند به مشروعیت‌بخشی تدریجی به حماس در سطح جهانی منجر شود؛ مسئله‌ای که از نگاه بسیاری از سیاستمداران اسرائیلی، تهدیدی مستقیم برای امنیت اسرائیل تلقی می‌شود.

مسیر دشوار صلح

در ظاهر، این گفت‌وگوها می‌توانند گشایشی در یکی از پیچیده‌ترین بحران‌های چند دهه اخیر باشند. اما پرسش‌های مهمی همچنان باقی است: آیا حماس حاضر است از قدرت اجرایی در غزه کنار برود؟ آیا اسرائیل چنین تحولی را خواهد پذیرفت؟ و آیا آمریکا آماده است که با گروهی که هنوز در فهرست سیاه واشنگتن قرار دارد، به توافقی عملی برسد؟

در نهایت، شاید هنوز راه درازی تا صلح پایدار باقی مانده باشد، اما همین تماس‌ها، خود یک تحول تاریخی است. تحولی که می‌تواند، اگر درست هدایت شود، افق تازه‌ای را برای مردم زخم‌خورده‌ غزه و شاید برای کل منطقه ترسیم کند.