آیا پنجره‌ای برای دیپلماسی باقی مانده است؟

با اوج‌گیری حملات نظامی میان ایران و اسرائیل، چشم‌انداز دیپلماسی شکننده‌تر از همیشه به نظر می‌رسد. در این میان، ایالات متحده و شخص دونالد ترامپ نقشی کلیدی دارند؛ رئیس‌جمهوری که همچنان می‌گوید ممکن است «در آخرین لحظه» تصمیم بگیرد، اما موضع‌گیری‌های صریح او کمتر نشانی از انعطاف دارد.

در میانە بمباران و موشکبارانهای متقابل مراکز نظامی و مدنی ایران و اسرائیل، بە نظر می رسد کە دستیابی بە چشم انداز دستیابی بە یک توافق بیش از هر زمان دیگری شکنندەتر شدە است.

در حالیکە مقامات اسرائیلی، بە دلیل حملە ایران بە مراکز بیمارستانی و شهری، تهدیدهای خود را علیە ایران تشدید کردەاند، ترامپ، رئیس جمهور آمریکا بدون اعلام نظر صریح اعلام کردە است کە ممکن است در آخرین لحظە تصمیم بگیرد. ترامپ اخیراً خواستار «تسلیم بی‌قید و شرط» جمهوری اسلامی شده است، ادبیاتی که عملاً در تضاد کامل با فضای مذاکره است.

در مقابل، رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای، نیز با لحنی مشابه و سرسختانه پاسخ داده: است کە نه تسلیم می‌شویم و نه صلح تحمیلی را می‌پذیریم.» این سطح از لفاظی و تقابل لفظی، فضای سیاسی را به‌شدت ملتهب کرده و حاشیه‌ای بسیار تنگ را برای دیپلماسی باقی گذاشته است.

با این حال، در پشت صحنه، تلاش‌هایی برای جلوگیری از گسترش بحران همچنان ادامه دارد. عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، قرار است فردا در ژنو با همتایان خود از بریتانیا، فرانسه و آلمان دیدار کند.

هم‌زمان، شورای امنیت سازمان ملل نیز نشستی اضطراری در نیویورک را برگزار خواهد کرد. این تحرکات در حالی صورت می‌گیرد که برخی کشورها مانند عربستان سعودی، قطر و امارات در دیدارهای اخیرشان با ترامپ نسبت به کشیده شدن جنگ به منطقه هشدار داده‌اند.

شواهد نشان می‌دهد که پیش از آغاز حملات اسرائیل، کانال‌هایی برای مذاکره باز بود. دیدار میان وزیر خارجه ایران و همتای عمانی‌اش، بدر البوسعیدی، حاکی از وجود اراده‌ای پنهان برای رسیدن به توافق بود. اما یکی از گره‌های اصلی، پافشاری آمریکا بر توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم و پایان دادن بە فعالیتهای موشکی ایران بودە است کە جمهوری اسلامی ایران همچنان آن را «خط قرمز» خود قلمداد می کند

بە نظر می رسد اکنون وضعیت در نقطه‌ای حساس قرار گرفته است: در ظاهر، تهدیدها و حملات در حال افزایش‌اند، اما در زیر پوست بحران، خطوط تماس همچنان فعال‌اند.

آیا دیپلماسی می‌تواند از دل این تنش و لفاظی‌های تند، راهی برای بازگشت به گفت‌وگو پیدا کند؟ پاسخ این پرسش ممکن است در ساعت‌ها و روزهای پیش‌رو روشن شود.