بن‌بست در مسقط: اختلافات ایران و آمریکا بر سر غنی‌سازی پابرجاست
- Arena Website
- 3 days ago
- 3 min read
در حالی‌که دور چهارم مذاکرات میان ایران و ایالات متحده در پایتخت عمان به پایان رسید، هنوز نشانه‌ای از پیشرفت واقعی دیده نمی‌شود. تهران همچنان بر حق غنی‌سازی خود تأکید دارد و واشنگتن خواهان توقف کامل این برنامه است.
چهارمین دور مذاکرات هسته‌ای میان ایران و ایالات متحده آمریکا، روز شنبه ١١ مە، ۲۲ اردیبهشت در مسقط، پایتخت عمان، بدون دستیابی به توافقی مشخص پایان یافت. با وجود تداوم گفت‌وگوها، همچنان نشانه‌ای از پیشرفت واقعی دیده نمی‌شود؛ چرا که تهران بر حق غنی‌سازی خود پافشاری می‌کند و واشنگتن توقف کامل این برنامه را شرط اساسی می‌داند.
این دور از مذاکرات، که پس از لغو ناگهانی جلسه قبلی در ۱۱ اردیبهشت برگزار شد، بیشتر با هدف حفظ کانال دیپلماتیک و بررسی راه‌حل‌های فنی ادامه یافت. هرچند طرفین از لحن نسبتاً مثبت استفاده کردند، اما اختلافات بنیادین به‌ویژه بر سر سطح و گستره غنی‌سازی پابرجا ماند.
واکنش طرفین پس از نشست
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در واکنش به پایان این دور از مذاکرات، گفت‌وگوها را "دشوار" توصیف کرد و بر لزوم زمان بیشتر برای دستیابی به درک متقابل تأکید کرد. او پیش از آغاز نشست نیز گفته بود: «مذاکرات در حال پیشرفت است، اما هرچه جلوتر می‌رویم، نیاز به مشورت و ملاحظات بیشتر می‌شود».
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، نیز در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس، مذاکرات را «دشوار اما مفید» خواندە و افزودە بود:
این گفت‌وگوها با هدف درک بهتر مواضع طرفین و یافتن راه‌حل‌هایی منطقی و واقع‌بینانه انجام شد.» به گفته او، دور بعدی مذاکرات با هماهنگی دولت عمان برگزار خواهد شد.
از سوی دیگر، یک مقام آمریکایی در گفت‌وگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس، فضای نشست را «دلگرم‌کننده» توصیف کرد و گفت: توافق شد که مذاکرات در ادامه، روی ابعاد فنی متمرکز شود. ما از نتیجه امروز دلگرم هستیم و مشتاقانه منتظر دور بعدی گفت‌وگوها هستیم،
تنش‌های پیش از نشست: خطوط قرمز روشن
پیش از برگزاری این نشست، استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا، در مقاله‌ای در وب‌سایت بریتبارت، موضع سخت‌گیرانه واشنگتن را شفاف بیان کرد. او نوشت:
برنامه غنی‌سازی دیگر در ایران نمی‌تواند وجود داشته باشد. این خط قرمز ماست... تأسیسات نطنز، فردو و اصفهان باید برچیده شوند.
این اظهارات با واکنش شدید مقامات ایران مواجه شد. آن‌ها بار دیگر بر «حق غیرقابل مذاکره» خود برای استفاده از چرخه کامل سوخت هسته‌ای، در چارچوب تعهدات خود در پیمان NPT تأکید کردند.
شایان ذکر است که این گفت‌وگوها پس از شکست دور سوم مذاکرات در مسقط برگزار شد؛ نشستی که به دلیل اختلافات بر سر سطح غنی‌سازی، بی‌نتیجه باقی ماند. همچنین، دور چهارم ابتدا قرار بود در تاریخ ۱۱ اردیبهشت برگزار شود که ناگهان لغو شد.
نگرانی‌های بین‌المللی و واکنش‌های منطقه‌ای
در سطح بین‌المللی نیز نگرانی‌ها فزونی گرفته است. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در اظهاراتی هشدار داده بود که ایران تنها چند گام با توانایی ساخت سلاح هسته‌ای فاصله دارد.
در همین حال، اسرائیل که به‌طور سنتی با حساسیت بالایی مذاکرات را پیگیری می‌کند، اعلام کرده است که برای جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای، از هیچ اقدامی فروگذار نخواهد کرد.
چشم‌انداز مبهم مذاکرات
با وجود فضای سنگین و اختلافات عمیق، هر دو طرف همچنان بر ادامه گفت‌وگوها تأکید دارند. به‌نظر می‌رسد که تمرکز بر مسائل فنی می‌تواند فرصتی برای کاهش تنش‌ها فراهم کند، اما رسیدن به توافق، مستلزم انعطاف‌پذیری واقعی از سوی طرفین خواهد بود.
در یک‌سو، آمریکا تعطیلی کامل برنامه غنی‌سازی را شرط بازگشت به توافق می‌داند. در سوی دیگر، ایران این خواسته را ناقض حاکمیت ملی خود می‌داند، اگرچه به دلیل فشارهای اقتصادی و سیاسی، مسیر دیپلماسی را همچنان باز نگه داشته است.
دور بعدی مذاکرات که قرار است با محوریت مسائل فنی برگزار شود، آزمونی جدی برای سنجش میزان آمادگی دو طرف برای رسیدن به توافقی عملی و پایدار خواهد بود. با این حال، شکاف‌های عمیق موجود، چالشی جدی برای هرگونه پیشرفت در آینده نزدیک باقی می‌ماند.
