تداوم محرومیت زینب جلالیان از درمان پزشکی در زندان یزد

© kurdistanhumanrights

زینب جلالیان، تنها زن زندانی سیاسی محکوم به حبس ابد در ایران، در هفدهمین سال حبس خود در زندان یزد از دسترسی به خدمات پزشکی مناسب محروم مانده و با بیماری‌های متعدد چشمی، کلیوی و گوارشی دست‌وپنجه نرم می‌کند. گزارش‌ها از وخامت وضعیت جسمانی او حکایت دارند و نگرانی‌های جدی درباره سلامت این فعال سیاسی کُرد ایجاد شده است.

خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، گزارش داده است که زینب جلالیان، زندانی سیاسی کُرد و ۴۲ ساله اهل ماکو، در زندان مرکزی یزد بدون رعایت اصل تفکیک جرائم در کنار زندانیان جرایم عمومی نگهداری می‌شود.

به گفته یک منبع نزدیک به خانواده جلالیان، او از بیماری‌های متعددی از جمله ناخنک چشم، آسم، ناراحتی‌های کلیوی و گوارشی، برفک دهان و ضعف بینایی رنج می‌برد.

این منبع به هرانا اعلام کرد که نتایج آزمایش‌های پزشکی انجام‌شده در هفت ماه گذشته به وی ارائه نشده و مقامات زندان از اعزام او به بیمارستان یا ارائه درمان تخصصی جلوگیری کرده‌اند. این محرومیت‌ها در حالی ادامه دارد که بینایی جلالیان در معرض خطر جدی قرار گرفته و درد شدید در ناحیه پهلوی راست او گزارش شده است.

شبکه حقوق بشر کردستان نیز پیشتر گزارش داده بود که جلالیان از حدود پنج ماه پیش، به دستور وزارت اطلاعات، از حق ملاقات با خانواده محروم شده است. به گفتە این شبکه حقوق‌بشری جلالیان در هفته‌های اخیر به دلیل درد شدید در ناحیه پهلو به بهداری زندان منتقل شده، اما تنها معاینه‌ای ساده توسط پزشک عمومی انجام گرفته و درخواست او برای انتقال به مراکز درمانی تخصصی رد شده است.

زینب جلالیان در دوران ۱۷ سال حبس خود بدون حتی یک روز مرخصی، بارها بین زندان‌های مختلف از جمله خوی، اوین، کرمانشاه، قرچک ورامین، کرمان و یزد جابه‌جا شده و تحت شکنجه‌های جسمی و روانی شدید قرار گرفته است. این جابه‌جایی‌ها اغلب بدون اطلاع قبلی به خانواده یا وکیل او انجام شده و به گفته منابع حقوق بشری، بخشی از فشارهای اعمال‌شده برای وادار کردن او به امضای «توبه‌نامه» بوده است.

کارگروه بازداشت‌های خودسرانه سازمان ملل در سال ۱۳۹۵ بازداشت جلالیان را خودسرانه و ناقض اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی توصیف کرد و از ایران خواست او را فوراً آزاد کند و خسارات وارده را جبران نماید. با این حال، مقامات ایرانی تاکنون به این درخواست عمل نکرده‌اند.

وکلای جلالیان همچنین استدلال کرده‌اند که بر اساس قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، ادامه حبس او غیرقانونی است و او باید آزاد شود. با این وجود، فشارهای نهادهای امنیتی، از جمله تهدید به پرونده‌سازی علیه دیگر زندانیان و بازجویی‌های مکرر، همچنان ادامه دارد.

پیشینه بازداشت و محرومیت‌های زینب جلالیان

بر ا‌ساس گزارش رسانه‌های حقوق‌بشری زینب جلالیان، متولد ۱۶ خرداد ۱۳۶۱ در روستای دیم قشلاق ماکو، در سال ۱۳۷۸ به اقلیم کردستان عراق رفت و ابتدا به حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) پیوست. در سال ۱۳۸۲، پس از تأسیس حزب حیات آزاد کردستان (پژاک)، به شاخه زنان این حزب ملحق شد. او در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ برای فعالیت‌های تبلیغی به ایران بازگشت و در ۷ اسفند ۱۳۸۶ در جاده کامیاران به کرمانشاه توسط نیروهای وزارت اطلاعات بازداشت شد.

 جلالیان پس از بازداشت به بازداشتگاه اداره اطلاعات کرمانشاه منتقل شد و به مدت سه ماه تحت شکنجه‌های شدید جسمی و روانی، از جمله شلاق زدن به کف پا، ضربات مشت به شکم، کوبیدن سر به دیوار و تهدید به تجاوز قرار گرفت. او در ۱۳ آذر ۱۳۸۷ در دادگاهی چنددقیقه‌ای و بدون حضور وکیل در شعبه یک دادگاه انقلاب کرمانشاه به اتهام «محاربه» از طریق عضویت در پژاک، اقدام مسلحانه علیه جمهوری اسلامی، حمل و نگهداری سلاح و فعالیت تبلیغی علیه نظام به اعدام محکوم شد. این در حالی است که دادنامه صادره تأیید می‌کند او در زمان بازداشت مسلح نبوده و هیچ مدرکی دال بر مشارکت در عملیات مسلحانه ارائه نشده بود.

حکم اعدام جلالیان در سال ۱۳۸۸ توسط دیوان عالی ایران تأیید شد، اما در آبان ۱۳۹۰ با تلاش‌های خانواده، وکیل و فعالان حقوق بشر، مشمول عفو شد و به حبس ابد تبدیل گردید. او از آن زمان تاکنون در زندان‌های مختلف ایران محبوس بوده و از حقوق اولیه زندانیان، از جمله مرخصی و دسترسی به درمان، محروم مانده است.

در سال‌های گذشته، گزارش‌های متعددی از وخامت سلامت جلالیان منتشر شده است. او دو بار به کووید-۱۹ مبتلا شد که به دلیل عدم رسیدگی پزشکی، با مشکلات ریوی و آسم مواجە گردید. همچنین، عفونت دندان، جوش‌های پوستی و مشکلات کبدی و قاعدگی از دیگر عوارضی هستند که به دلیل نبود مراقبت‌های پزشکی تشدید شده‌اند.

سازمان عفو بین‌الملل در سال ۱۳۹۵ زینب جلالیان را به عنوان «زندانی سال» انتخاب کرد و کارزاری جهانی برای آزادی او راه‌اندازی نمود. این سازمان و دیگر نهادهای حقوق بشری بارها نسبت به وضعیت او ابراز نگرانی کرده‌اند. در سال ۱۴۰۲، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران نیز درباره محرومیت پزشکی جلالیان هشدار داد.

جلالیان در نامه‌ای از زندان یزد در اسفند ۱۴۰۲ خطاب به مردم ایران، از آنها خواست در انتخابات مجلس شرکت نکنند و مقاومت خود را در برابر فشارهای رژیم ادامه داد. او همچنین در نامه‌ای سرگشاده، احکام اعدام علیه دیگر زندانیان سیاسی را محکوم کرد و خواستار اقدام فوری برای لغو این احکام شد