جشنواره کارگردانان زن در ترکیه: مقاومت هنری در بحبوحه سرکوب جنسیتی
- Arena Website
- May 6
- 2 min read
در حالی که خشونت علیه زنان در ترکیه به سطح هشداردهنده‌ای رسیده، هشتمین جشنواره بین‌المللی کارگردانان زن در شهر بندری ازمیر با شعار «آن‌گونه که به نظر می‌رسد نیست» آغاز شد تا صدای زنان سینماگر را در برابر تبعیض سیستماتیک تقویت کند.
با حضور ۴۷۵ اثر از ۶۵ کشور، جشنواره کارگردانان زن در ترکیه بەرغم کمبود حمایت مالی و حذف از جریان اصلی سینما برگزار می شود. برگزارکنندگان این جشنوارە، روز دوشنبه آغاز شده و تا دهم مه ادامه دارد، مصمم هستند ورای کلیشه‌های جنسیتی در صنعت فیلم حرکت کردە و موانع را برطرف نمایند. گولتن تارانچ، مدیر جشنواره، در این بارە تأکید کرد:
آثار زنان نه به‌خاطر کیفیت، بلکه صرفاً به‌دلیل جنسیت نادیده گرفته می‌شوند. موضوع، انزوا نیست؛ موضوع، دیده‌شدن است.
سما پکداش، رئیس افتخاری انجمن کارگردانان زن، با اشاره به حذف وزارت زنان و محدودیت‌های فزاینده علیه آنان، از تداوم این رویداد فرهنگی دفاع کرد.
همزمان با برگزاری جشنواره ارگردانان زن در ترکیه، ده‌ها زن در استانبول در واکنش به قتل بهار آکسو، زن ۳۳ ساله‌ای که هفته گذشته به‌دست همسر سابقش کشته شد، راهپیمایی کردند. معترضان با شعار «می‌خواهیم در امنیت و آزادی زندگی کنیم»، خواستار بازگشت به کنوانسیون استانبول و اجرای مؤثر قانون ۶۲۸۴ شدند.
یکی از سخنرانان تأکید کرد:
بهار قربانی نظامی شد که از عاملان خشونت حمایت می‌کند.» فعالان، احکام تخفیفی و پوشش رسانه‌ای تقلیل‌گرایانه را محکوم کردند و سیاست‌های دولت را به باد انتقاد گرفتند.
آمار هولناک خشونت جنسیتی و عقب‌گردهای حقوقی
در سال ۲۰۲۴، دست‌کم ۳۹۴ زن در ترکیه به‌دست مردان کشته شدند و از ابتدای ۲۰۲۵ تا پایان آوریل، ۹۶ زن قربانی قتل‌های جنسیتی شده‌اند. اجساد ۹۷ زن دیگر به‌طور مشکوک پیدا شده است. این در حالی است که دولت ترکیه با اعلام سال ۲۰۲۵ به‌عنوان «سال خانواده»، سیاست‌های محافظه‌کارانه‌تری را در پیش گرفته و نگرانی‌ها از افزایش سرکوب زنان و جامعه LGBTI+ را تشدید کرده است.
ترکیه در سال ۲۰۲۱ از کنوانسیون استانبول، معاهده‌ای بین‌المللی برای مقابله با خشونت علیه زنان، خارج شد. این معاهده که در سال ۲۰۱۱ در استانبول تصویب شد و ۴۷ کشور و اتحادیه اروپا آن را امضا کرده‌اند، به دنبال اعمال سیاست «تحمل صفر» نسبت به خشونت علیه زنان بود. این تصمیم با اعتراضات گسترده در شهرهای بزرگ مواجه شد، اما دولت همچنان بر موضع خود پافشاری می‌کند.
فراخوان به همبستگی جهانی
فعالان حقوق زنان هشدار می‌دهند که سیاست‌های فعلی دولت ترکیە به تقویت بنیادگرایی و نئولیبرالیسم منجر و تهدیدی برای آزادی‌های فردی است. آن‌ها سکولاریسم را شرط ضروری برابری جنسیتی دانسته و خواستار اقدامات عملی جامعه بین‌المللی برای بازگرداندن ترکیه به کنوانسیون استانبول هستند.
در شرایطی که خشونت سیستماتیک علیه زنان در ترکیه ابعاد فاجعه‌باری به خود گرفته، جشنواره کارگردانان زن نه‌تنها یک رویداد فرهنگی، بلکه نمادی از مقاومت در برابر ساختارهای مردسالارانه است.
