جولیان آسانژ از بنیاد نوبل به دلیل اعطای جایزه صلح ۲۰۲۵ شکایت کیفری کرد

جولیان آسانژ بنیان‌گذار ویکی‌لیکس علیه بنیاد نوبل و شماری از مدیران ارشد آن به دلیل اعطای جایزه صلح نوبل سال ۲۰۲۵ به ماریا کورینا ماچادو، سیاستمدار اپوزیسیون ونزوئلا شکایت کرده و مدعی است که این تصمیم با وصیت‌نامه آلفرد نوبل و قوانین کیفری سوئد در تضاد است.

بر اساس این شکایت که در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۵ به اداره جرایم اقتصادی سوئد و واحد جرایم جنگی این کشور ارائه شده، آسانژ بنیاد نوبل و حدود ۳۰ فرد مرتبط با آن، از جمله رئیس و مدیر اجرایی بنیاد، را به سوءاستفاده سنگین از منابع امانی، نقض اعتماد و تسهیل جرایم بین‌المللی متهم کرده است.

او خواستار توقف فوری انتقال مبلغ ۱۱ میلیون کرون سوئد، معادل حدود ۱.۱۸ میلیون دلار، به عنوان بخش نقدی جایزه صلح شده است.

در متن شکایت آمده است که وصیت‌نامه آلفرد نوبل در سال ۱۸۹۵ تصریح می‌کند جایزه صلح باید به فردی اعطا شود که بیشترین خدمت را به بشریت از طریق ترویج برادری میان ملت‌ها، کاهش ارتش‌های دائمی و تقویت تلاش‌های صلح‌طلبانه انجام داده باشد.

آسانژ استدلال می‌کند که تصمیم کمیته نوبل نروژ این تعهد حقوقی را از دوش مدیران بنیاد نوبل، که مسئول اداره منابع مالی جایزه هستند، برنمی‌دارد و هرگونه پرداختی که با این هدف مغایرت داشته باشد می‌تواند مصداق سوءاستفاده از امانت تلقی شود.

این شکایت مدعی است که اعطای جایزه به ماچادو، با توجه به مواضع و اظهارات او، بنیاد نوبل را در معرض اتهام تسهیل جرایم جنگی و جنایت علیه بشریت قرار می‌دهد.

آسانژ در متن شکایت نوشته است که جایزه صلح به جای آنکه ابزاری برای جلوگیری از جنگ باشد، در این مورد به ابزاری برای تشدید درگیری‌های نظامی تبدیل شده است.

بنیاد نوبل و کمیته نوبل نروژ تا زمان انتشار این گزارش واکنشی رسمی به این شکایت نشان نداده‌اند. این نهادها به طور سنتی از اظهار نظر درباره روندهای داخلی و تصمیم‌های مرتبط با انتخاب برندگان خودداری می‌کنند و فرآیند داوری را محرمانه می‌دانند.

جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵ در ماه اکتبر به ماریا کورینا ماچادو از چهره‌های اصلی اپوزیسیون ونزوئلا اعطا شد.

حامیان این انتخاب می‌گویند این جایزه به دلیل سال‌ها فعالیت او در زمینه دموکراسی‌خواهی و مخالفت با حکومت نیکلاس مادورو اعطا شده و نشانه‌ای از حمایت جامعه جهانی از حقوق سیاسی و مدنی در ونزوئلا است.

با این حال این تصمیم از همان ابتدا با انتقادهای گسترده‌ای همراه بود.

منتقدان می‌گویند ماچادو شخصیتی به‌شدت سیاسی و مناقشه‌برانگیز است و برخی از مواضع او، از جمله حمایت از فشارهای خارجی و حتی مداخله نظامی ایالات متحده آمریکا، با اصولی که جایزه نوبل برپایه آنها شکل گرفته همخوانی ندارد.

شماری از سازمان‌های صلح‌طلب از جمله موسسه پژوهش‌های صلح اسلو و ۲۱ نهاد نروژی فعال در زمینه صلح، حقوق بشر و منازعات نظامی و همچنین آدولف اسکیبل برنده پیشین جایزه صلح نوبل با اعطای جایزه به ماچادو مخالفت کرده و هشدار داده‌اند که اعطای جایزه صلح به چهره‌هایی که در بطن منازعات ژئوپلیتیک فعال هستند، می‌تواند به سیاسی‌تر شدن جایزه و فاصله گرفتن آن از نیت اولیه آلفرد نوبل بینجامد.

این اولین باری نیست که کمیته صلح نوبل به دلیل انتخاب برندگان این جایزه آماج انتقادات قرار می‌گیرد.

پیشتر نیز انتخاب کسانی چون هنری کسینجر وزیر خارجه اسبق ایالات متحده آمریکا، آبی احمد نخست‌وزیر اتیوپی و فردریک ویلم دکلرک آخرین رئیس‌جمهور دولت آپارتاید آفریقای جنوبی به دلیل نقض سیستماتیک حقوق بشر، جنگ افروزی و جنایت مورد انتقاد قرار گرفته بود.