سفر وزیران دفاع ایران و روسیه به چین،تنها چند روز پس از اعلام آتش‌بس

سفر وزیر دفاع ایران به چین و شرکت در نشست سازمان همکاری شانگهای تنها چند روز پس از آتش بس میان ایران و اسرائیل و در بحبوحه تنش‌های منطقه‌ای و جهانی، نشان از تلاش شرق برای تقویت خود در برابر غرب دارد. این حضور، بخشی از راهبرد تهران برای بازیابی موقعیت منطقه‌ای خود پس از تضعیف شدید آن در جریان جنگ اخیر ارزیابی می‌شود.

عزیز نصیرزاده، وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران، برای شرکت در نشست وزرای دفاع کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (SCO) وارد شهر چینگدائو در شرق چین شد. این نشست که به میزبانی دونگ جون، وزیر دفاع چین، برگزار می‌شود، روزهای چهارشنبه و پنجشنبه با حضور مقامات ارشد نظامی کشورهای عضو از جمله روسیه، هند، پاکستان، بلاروس و دیگر اعضا ادامه دارد.

این نشست در شرایطی برگزار می‌شود که تنها چند روز از توافق آتش‌بس میان ایران و اسرائیل می‌گذرد؛ توافقی که با میانجی‌گری ایالات متحده پس از ۱۲ روز درگیری به‌دست آمد.

پکن در واکنش به حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران، آن را محکوم کرد اما از ارائه حمایت ملموس به تهران خودداری کرد و تنها به موضع‌گیری‌های دیپلماتیک بسنده نمود.

همزمان با این تحولات، اجلاس سران ناتو نیز در لاهه برگزار شد که در آن اعضای پیمان آتلانتیک شمالی توافق کردند بودجه‌های نظامی خود را برای پاسخ به خواسته‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، افزایش دهند. این اقدام با واکنش غیرمستقیم چین مواجه شد؛ دونگ جون، وزیر دفاع چین، در نشست چینگدائو با اشاره به «هرج و مرج و بی‌ثباتی جهانی»، نشست سازمان همکاری شانگهای را تلاشی برای مقابله با «سلطه‌طلبی و یکجانبه‌گرایی » دانست.

به گزارش شینهوا، خبرگزاری رسمی چین، دونگ در دیدار با وزرای دفاع روسیه، ایران، پاکستان و بلاروس هشدار داد: اعمال سلطه‌جویانه و قلدرمآبانه» نظم بین‌المللی را به خطر انداخته و خواستار اقدامات قاطع کشورهای عضو برای حفاظت از «محیط توسعه صلح‌آمیز» شد.

راجنات سینگ، وزیر دفاع هند نیز از ضرورت اقدام جمعی کشورهای عضو برای پاسخ به چالش‌های جهانی سخن گفت. او در نظراتی که توسط دفترش در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شد، گفت که جهانی شدن دیگر روندی شتاب‌دار ندارد و کشورها باید برای تحقق آرمان‌های ملت‌های خود همکاری بیشتری داشته باشند.

از سوی دیگر، آندری بلوسوف، وزیر دفاع جدید روسیه، در دیدار با همتای چینی خود، روابط دو کشور را «در بالاترین سطح تاریخی» توصیف کرده و گفت که مسکو و پکن در تمام حوزه‌ها مسیر رشد و همکاری را با قدرت ادامه می‌دهند.

این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که چین سعی دارد در جنگ اوکراین موضعی بی‌طرف اتخاذ کند، اما کشورهای غربی معتقدند این کشور با ارائه حمایت‌های اقتصادی و سیاسی، عملاً در کنار روسیه قرار گرفته است.

ایران در سال ۲۰۲۳ به عضویت دائم سازمان همکاری شانگهای درآمد و طی سال‌های اخیر نیز رزمایش‌های نظامی مشترکی با چین برگزار کرده است.

این حضور، علاوه بر تقویت روابط دوجانبه با پکن، بیانگر تمایل تهران برای گسترش همکاری‌های چندجانبه نظامی و امنیتی در برابر محورهای غربی است.

برگزاری این نشست همچنین احتمال شکل‌گیری نظمی چندقطبی را در میان کشورهای عضو تقویت می‌کند.

نقش‌آفرینی ایران در این چارچوب نه‌تنها حاوی پیامی سیاسی به ایالات متحده و متحدانش است، بلکه بخشی از راهبرد تهران برای بازسازی موقعیت منطقه‌ای خود پس از تضعیف شدید آن در جریان جنگ اخیر به شمار می‌رود.