کشورهای غربی ایران را در دو راهی توافق یا بازگشت تحریم‌های فلج‌کننده قرار دادەاند
- Arena Website
- Jul 16
- 3 min read
وزیران خارجه آمریکا، فرانسه، آلمان و بریتانیا در تماسی محرمانه بر سر خط‌قرمز جدیدی علیه ایران به توافق رسیدند: پایان ماه آگوست آخرین فرصت برای احیای توافق هسته‌ای خواهد بود و در صورت عدم توافق، اروپا مکانیسم بازگشت فوری تمام تحریم‌های سازمان ملل (snapback) را فعال خواهد کرد. این تحریم‌ها که در سال ۲۰۱۵ لغو شده بودند، می‌توانند اقتصاد ایران را در وضعیتی بدتر از دوران تحریم‌های پیشین قرار دهند.
مقامات غربی در گفتگو با اکسیوس تأکید کردند که فرآیند بازگشت تحریم‌ها حدود یک ماه طول می‌کشد و اروپایی‌ها مصمم هستند این کار را قبل از ریاست روسیه بر شورای امنیت در اکتبر به پایان برسانند. آنها هشدار داده‌اند که اگر ایران تا پایان آگوست گام‌های عملی برندارد، از جمله بازگرداندن بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و خارج کردن حدود ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا سطح ۶۰٪ درصد، تحریم‌ها به طور خودکار بازخواهند گشت.
فرانسه ضرب‌الاجل داد: یا توافق تا پایان اوت یا بازگشت تحریم‌ها
در دهمین سالگرد برجام، ژان نوئل بارو وزیر خارجه فرانسه هشدار داد: اگر تهران تا پایان ماه اوت به توافقی «عینی، راستی‌آزمایی‌پذیر و الزام‌آور» بازنگردد، مکانیسم ماشه فعال می‌شود و تحریم‌های سازمان ملل—از جمله در حوزه تسلیحات، نظام بانکی و فناوری هسته‌ای—دوباره به‌طور کامل بازخواهد گشت. فرانسه، آلمان و بریتانیا آماده اجرای کامل این سناریو هستند.
اروپا: شبکه ترور فرامرزی ایران تحریم شد
هم‌زمان، شورای اروپا تحریم‌هایی علیه شبکه زین‌دشتی و هشت عامل اطلاعاتی جمهوری اسلامی وضع کرد؛ افرادی که متهم‌اند مأموریت حذف فیزیکی مخالفان در خاک اروپا را بر عهده داشته‌اند. پاریس تأکید کرد: این اقدامات امنیت ملی فرانسه و کل اروپا را هدف گرفته‌اند.
تهدید متقابل ایران: خروج از NPT
در مقابل، تهران به صراحت اعلام کرده است که بازگشت تحریم‌ها را نقض آشکار توافق هسته‌ای می‌داند و در صورت اجرای snapback، پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT) را ترک خواهد کرد. این اقدام می‌تواند بحران را به سطح بی‌سابقه‌ای برساند و احتمال درگیری نظامی را افزایش دهد.
در همین بارە، سعید جلیلی، از چهره‌های ارشد جریان اصولگرا، با انتقاد از سیاست‌های هسته‌ای دولت‌های پیشین تأکید کرد:
آن‌هایی که می‌گفتند با مذاکره سایه جنگ را برداشتند، در واقع با پذیرش قطعنامه‌ای، بدترین نوع جنگ را به کشور تحمیل کردند.
او در اظهاراتی صریح هشدار داد که صرف نگرانی از درگیری نظامی نمی‌تواند مانع جنگ شود و گفت: «تنها چیزی که جلوی جنگ را می‌گیرد، آمادگی برای آن است. اگر دشمن احساس کند که ما نگرانیم و مدام از تلهٔ جنگ حرف می‌زنیم، جسورتر و بی‌پرواتر خواهد شد.»
الیاس ثابتی نمایندهٔ تهران نیز با انتقاداتی از برجام اظهار داشت: ما در مکانیزم ماشهٔ برجام حق اعتراض را از خودمان گرفته‌ایم که این در تاریخ روابط بین‌الملل بی‌سابقه است.
نقش اسرائیل و نگرانی از سیاست‌های ترامپ
نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، هفته گذشته در دیدار با ترامپ خواستار تضمین بازگشت تحریم‌ها شد و هشدار داد که هرگونه تعلل غرب، ایران را به سمت دستیابی به سلاح هسته‌ای سوق خواهد داد.
منابع اسرائیلی ادعا می‌کنند که ترامپ با این درخواست موافق بوده، اما برخی مقامات اروپایی نگرانند که دولت آمریکا برای حفظ امکان مذاکره، از اجرای snapback جلوگیری کند.
در همین بارە یک مقام ارشد آمریکایی به اکسیوس گفت: زمان برای بازی‌های دیپلماتیک به پایان رسیده است.» استیو ویتکاف، فرستاده ویژه کاخ سفید، به مقامات ایرانی اعلام کرده است که هرگونه گفت‌وگو باید بدون واسطه و در سریع‌ترین زمان ممکن انجام شود. واشنگتن همچنین تأکید کرده که بازگشت تحریم‌ها تنها اهرم باقی‌مانده برای وادار کردن تهران به مصالحه است.
روسیه: آماده‌ایم اورانیوم غنی‌شده ایران را منتقل کنیم
در این راستا، مسکو ماه قبل اعلام کردە بود کە در راستای کاهش تنش میان واشنگتن و تهران، آماده است اورانیوم با غنای بالا را از ایران خارج و به سوخت غیرنظامی تبدیل کند.
این پیشنهاد در بحبوحه تلاش‌های آمریکا برای مهار برنامه هسته‌ای ایران و ابراز بدبینی اخیر ترامپ نسبت به احتمال توافق ارائه شده بود. پوتین نیز به ترامپ اعلام داشتە بود کە روسیه آماده کمک به پیشبرد مذاکرات با ایران است.
با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل آگوست، فشار بر ایران افزایش یافته است. تحلیلگران هشدار می‌دهند که شکست دیپلماسی نه‌تنها به بازگشت تحریم‌های فلج‌کننده منجر خواهد شد، بلکه احتمال خروج ایران از NPT و تشدید درگیری‌های منطقه‌ای را به همراه دارد.
اکنون همه نگاه‌ها به تصمیم تهران دوخته شده است: تسلیم در برابر فشار غرب یا رفتن به سمت یک تقابل تمام‌عیار.
