تونجر باقرخان: ترکیە در یک دوراهی تاریخی قرار دارد
- Arena Website
- May 22
- 4 min read
در پی فراخوان رهبر دربند کُردها، عبدالله اوجالان مبنی بر لزوم از سرگیری روند صلح در ترکیە، تونجر باقرخان، رئیس‌مشترک حزب طرفدار کردها، برابری و دمکراسی خلق‌ها (دم‌پارتی)، هشدار داد که ترکیه در یک دوراهی تاریخی قرار دارد. او تاکید کرد کە یا روابط کُرد و ترک بر پایه‌ای دموکراتیک بازسازی خواهد شد یا این کشور در سناریوی فاجعه‌بار خاورمیانه فرو خواهد رفت.
تونجر باقرخان، رئیس‌مشترک حزب برابری و دمکراسی خلق‌ها (دم‌پارتی)، روز پنجشنبه ۲۲ مه (اول خرداد) در نشست شورای این حزب در آنکارا، با اشاره به تحولات ژئوپلیتیک در خاورمیانه، خواستار بازسازی روابط کُردها و ترک‌ها بر مبنای دموکراسی شد. او هشدار داد که عدم اقدام در این راستا، ترکیه را در گرداب بحران‌های منطقه‌ای غرق خواهد کرد.
باقرخان با توصیف وضعیت منطقه گفت:
جهان و خاورمیانه در حال بازسازی است. در میانه سال ۲۰۲۵، سیاست جهانی و خاورمیانه در جست‌وجوی مسیری جدید است. اوکراین در آتش جنگ می‌سوزد، غزه زیر حملات اسرائیل خونریزی می‌کند، عراق در ابهام به سر می‌برد و سوریه تکه‌تکه شده است.
او افزود: «خاورمیانه تحت سیاست‌های جنگی کشورهای حاشیه خلیج فارس بازطراحی می‌شود. هر آنچه سخت و استوار به نظر می‌رسد، در حال بخار شدن است.»
تصمیم تاریخی پ‌ک‌ک و ضرورت صلح برای آینده ترکیه و منطقه
وی تصمیم حزب کارگران کُردستان (پ‌ک‌ک) مبنی بر توقف فعالیت‌های نظامی و پایان‌دادن بە ساختار سازمانی‌اش در خلال کنگره دوازدهم را تاریخی قلمداد کردە و گفت: این تصمیم محصول درک گردبادهای جهانی است. پ‌ک‌ک در تلاش است تا در این طوفان‌های ژئوپلیتیکی، مسیر جدیدی برای خود ترسیم کند.»
با توجە بە اعلام انحلال حزب کارگران کُردستان در دوازدهمین کنگرە اضطراری این حزب، او تأکید کرد:
ما در یک دوراهی تاریخی قرار داریم. یا بحران و هرج‌ومرج ادامه خواهد یافت، یا با تأمین صلح مسیر رستگاری را انتخاب خواهیم کرد.
باقرخان به تحولات سیاسی اخیر در ترکیه اشاره کرد و گفت: بیانیه ۲۲ اکتبر آقای باغچلی، فراخوان تاریخی ۲۷ فوریه آقای اوجالان و نتایج کنگره پ‌ک‌ک در ۱۲ مه، گره پنجاه‌ساله را باز کردە است. این گام‌ها قطب‌نما را از جنگ به سوی صلح چرخاند.
وی در ادامە افزود: اکنون وظیفه همه ماست که صلح را به مقصد برسانیم. هر تأخیر، خطر از دست رفتن جان‌ها و دارایی‌ها را افزایش می‌دهد.
او با تأکید بر اهمیت فرآیند صلح، اظهار داشت: این یک معامله نیست، بلکه یک مساله‌ای وجودی بە شمار می رود. برخی این فرآیند را یک معامله می‌بینند، اما ما نه‌تنها مسئله کُرد را حل می‌کنیم، بلکه ترکیه و منطقه را برای قرن آینده آماده می‌کنیم.
وی با استناد به سخنان عبدالله اوجالان، رهبر زندانی کُردها گفت:
آقای اوجالان تأکید کرده‌اند که کسانی که با بحث حقوق انسانی کُردها مخالفت می‌کنند، بزرگ‌ترین مانع زندگی مشترک هستند. من از ۸۶ میلیون شهروند ترکیه می‌خواهم به این نکته توجه کنند.
باقرخان ضمن ستایش از تصمیم پ‌ک‌ک مبنی بر انحلال خود، گفت: «تصمیم ۱۲ مه حزب کارگران کُردستان دعوتی است به خاموشی صدای اسلحە و سخن گفتن سیاست. این تصمیم باید ما را به وجد آورد و حمایت بی‌قیدوشرط ما را از صلح برانگیزد.
نقش پارلمان و قرارداد جدید برای دموکراسی پایدار در ترکیه
رئیس‌مشترک دم‌پارتی نقش دموکراسی را محوری دانست و اظهار داشت در جامعه‌ای دموکراتیک، جایی برای سلاح نیست. وقتی سلاح‌ها سخن می‌گویند، دموکراسی خاموش می‌شود و وقتی دموکراسی سخن می‌گوید، سلاح‌ها خاموش می‌شوند.
او ایده قرارداد جدید اوجالان را تعهدی اجتماعی قلمداد کردە و گفت:
این قرارداد، یک سند ساده نیست، بلکه دورنمای آینده دموکراتیک ترکیه است. این قرارداد باید در پارلمان تدوین شود، زیرا پارلمان ضامن شفافیت و نظارت بر این فرآیند است.
عبدالله اوجالان در اولین پیام خود متعاقب اعلام انحلال پ‌ک‌ک تاکید کرد که اتحاد مجدد میان کُرد و ترک در ترکیه، مستلزم یک «قرارداد جدید» است. در همین حال باقرخان با انتقاد از فرآیند صلح ۲۰۱۳-۲۰۱۵، گفت: «یکی از بزرگ‌ترین کاستی‌های آن دوره، عدم مشارکت کافی پارلمان بود. اکنون نباید این اشتباه را تکرار کنیم.»
سازمان‌دهی اجتماعی و لزوم گفت‌وگوی فراگیر برای صلح پایدار
او همچنین بە پیشنهاد دولت باغچلی، رهبر حزب حرکت ملی ترکیه (م‌هـ‌پ)، کە خواستار تشکیل یک کمیسیون پارلمانی ۱۰۰ نفره برای پیشبرد روند صلح پس از انحلال و خلع سلاح پ.ک.ک شدە بود، واکنش نشان داد و افزود:
ما با احزاب سیاسی در حال رایزنی هستیم. همه احزاب باید پیشنهادهای خود را ارائه کنند. اکنون زمان بحث‌های جزئی یا تحریف واقعیت‌ها نیست. همه باید با صداقت در زبان، رفتار و نگاه به این فرآیند کمک کنند.
باقرخان همچنین هشدار داد: «جهان و خاورمیانه این فرآیند را با دقت تماشا می‌کنند. نیروهای تاریکی در کمین‌اند و ما باید در برابر تحریکات هوشیار باشیم.» او افزود: جامعه ترکیه نباید به کسانی که برای منافع شخصی خود در برابر این فرآیند می‌ایستند، اجازه پیش‌روی دهد.
مسئله کُرد در ترکیه که ریشه در صد سال گذشته دارد یکی از پیچیده‌ترین چالش‌های سیاسی و اجتماعی این کشور بوده است. حزب برابری و دمکراسی خلق‌ها (دم‌پارتی)، به‌عنوان ادامه‌دهنده جنبش‌های سیاسی و احزاب پیشین کُرد، همواره بر حل این مسالە از طریق گفت‌وگو و دمکراسی تأکید کرده است.
فرآیند صلح ۲۰۱۳-۲۰۱۵، که با مذاکرات مستقیم بین دولت ترکیه و پ‌ک‌ک و میانجی‌گری عبدالله اوجالان پیش رفت، امیدهای بسیاری برای پایان درگیری‌ها ایجاد کرد. بااین‌حال، این فرآیند به دلیل اختلافات سیاسی، تشدید تنش‌ها و ازسرگیری درگیری‌ها در سال ۲۰۱۵ متوقف شد.
در سال‌های اخیر، تلاش‌های پراکنده‌ای برای احیای گفت‌وگوها صورت گرفته است. اما تحولات اخیر، از جمله فراخوان تاریخی عبدالله اوجالان در ۲۷ فوریه ۲۰۲۵ و نتایج کنگره پ‌ک‌ک در ۱۲ مه و اعلام تمرکز بر راه‌حل‌های سیاسی فرصت جدید برای صلح را فراهم کرده است.
