انحلال پ‌ک‌ک؛ سرا بوجاک از امید به صلح و ضرورت دموکراسی در ترکیه سخن می‌گوید
- Arena Website
- 2 hours ago
- 4 min read
سرا بوجاک، شهردار مشترک دیاربکر (آمد)، در گفت‌وگویی اختصاصی با شبکه خبری آلمان درباره انحلال حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) و گذار از مبارزه مسلحانه به بستر سیاسی سخن گفت. او این تصمیم را "تصمیمی تاریخی برای همه کُردها و ترک‌ها" خواند و خواستار اصلاحات دموکراتیک گسترده در ترکیه شد. بخشی از این مصاحبه را در آرنانیوز بخوانید.
حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک)، روز سه‌شنبه ۱۲ مه ۲۰۲۵ (۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴) اعلام کرد که پس از ۴۱ سال مبارزه مسلحانه، فعالیت‌های خود را متوقف کرده و منحل می‌شود. این تصمیم به دنبال فراخوان عبدالله اوجالان، رهبر تاریخی پ‌ک‌ک، اتخاذ شد که از سال ۱۹۹۹ در زندان جزیره امرالی محبوس است.
اوجالان در فوریه ۲۰۲۵ خواستار توقف خشونت شد، درخواستی که به نظر می‌رسد نتیجه مذاکرات غیرمستقیمی میان رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه و دولت باغچلی، رهبر حزب حرکت ملی (MHP)، متحد او باشد.
سرا بوجاک، شهردار مشترک دیاربکر (آمد)، پایتخت فرهنگی کُردهای ترکیه (باکور) در گفت‌وگویی اختصاصی با شبکه خبری آلمان (RND) در هانوفر، این تصمیم را نقطه عطفی تاریخی توصیف کرد.
او که هنگام شنیدن خبر در برمن نزد پدرش بود، گفت:
دلم می‌خواست در دیاربکر باشم، اما در برمن بودم و از رسانه‌ها شنیدم. فکر اولم این بود که این یک تصمیم تاریخی برای همه کُردها و ترک‌ها در ترکیه است.
او افزود: «فکر دومم این بود که ده‌ها هزار نفر در این درگیری میان دولت ترکیه و مبارزان کُرد در دهه‌ها گذشته جان باخته‌اند. به همین دلیل این لحظه‌ای است که می‌گوییم: بالاخره می‌توانیم به یک راه‌حل دموکراتیک و صلح‌آمیز برای مساله کُردها برسیم، با مصالحه از هر دو طرف و تصمیم‌هایی که به نفع هر دو ملت باشد.»
بوجاک، ۴۹ ساله، در دیاربکر متولد شد و در دهه ۱۹۹۰ به آلمان مهاجرت کرد، جایی که پدرش، وکیل حقوق بشر تحت تعقیب در ترکیه، پناهنده شده بود. او در کلن زبان‌شناسی آلمانی (Germanistik)، زبان‌شناسی و ادبیات رومنس (Romanistik) و علوم‌تربیتی (Pädagogik) خواند و در سال ۲۰۰۶ به دیاربکر بازگشت. از سال ۲۰۲۴، او به همراه دوغان خاتون شهردار مشترک دیاربکر است.
او درباره نقش اوجالان تأکید کرد:
باید حتماً تأکید کنم که فراخوان آقای اوجالان بسیار مهم است. او با وجود ۲۶ سال حبس در زندان امرالی، مسئولیت بزرگی برای حل مسئله کُردها و همزیستی دموکراتیک در ترکیه بر عهده گرفته است. به همین دلیل شرایط او در امرالی باید به زودی تغییر کند.
بوجاک معتقد است که موفقیت این روند مستلزم گام‌های عملی است. او گفت: «اولین قدم برداشته شده است. حالا نیاز به گفت‌وگویی داریم که تضمین کند مبارزان بتوانند به مکان‌های امن بروند. شاید لازم باشد نیروهای ناظر بین‌المللی، احتمالاً از سازمان ملل، حضور داشته باشند. همچنین باید پارلمان ترکیه را تقویت کنیم و در این روند دخیل کنیم. تا حالا نمی‌توانیم از قدرت پارلمان صحبت کنیم، چون در یک سیستم تک‌مردانه زندگی می‌کنیم.»
بوجاک نظام سیاسی کنونی ترکیه را «تک‌مردانه» (Ein-Mann-System) خواند، اشاره‌ای به تمرکز قدرت در دست اردوغان. او افزود: «مهم است که این لحظه نقطه عطفی برای ترکیه باشد. ترکیه باید دوباره دموکراتیک و یک دولت قانون‌مدار شود. دادگاه‌ها مستقل نیستند، دانشگاهیان، فعالان و به‌ویژه سیاستمداران کُرد در زندان‌اند یا مجبور به ترک کشور شده‌اند. اگر این مشکلات حل نشود، عمیق‌تر خواهد شد. برای همین، این لحظه‌ای بسیار مهم است که ترکیه گام‌های اولیه را بردارد.»
او به وضعیت دشوار سیاستمداران کُرد اشاره کرد و گفت: «دو شهردار قبلی شهرم به زندان افتادند. گولتان کیشاناک، یکی از آن‌ها، هفت سال و نیم زندان بود و چند ماه پیش آزاد شد. جانشین او هنوز در زندان است، در همان زندانی که صلاح‌الدین دمیرتاش، رئیس سابق حزب دموکراتیک خلق‌ها در آن است.»
بوجاک با وجود این خطرات، انگیزه‌اش برای ورود به سیاست را عشق به زادگاهش دانست: «برنامه بزرگی پشتش نبود. سال ۲۰۰۶ بعد از تحصیل در آلمان به دیاربکر برگشتم. می‌خواستم با کودکان و جوانان شهرم کار کنم. در آلمان هم با بچه‌ها کار کرده بودم. نمی‌دانستم چقدر می‌مانم، اما همیشه به سیاست علاقه داشتم. سال ۲۰۱۴ به عنوان عضو شورای شهر انتخاب شدم و حالا ۱۸ سال است که در دیاربکرم و فکر کردم حالا کاندیدا شوم.»
بوجاک دیاربکر را شهری چندفرهنگی توصیف کرد: «دیاربکر همیشه شهری متنوع بوده، با کُردها، ترک‌ها، ارمنی‌ها و آشوری‌ها. حالا کردها اکثریت‌اند، اما جامعه ترک بزرگی هم هست. شهری بسیار سیاسی اما در اصل صلح‌طلب است.» او افزود:
این جنگ روی ما هم بی‌تأثیر نبوده. حدود ده سال پیش در محله قدیمی سور درگیری با نیروهای دولتی رخ داد. ۱۰۰ روز طول کشید، بسیار خشن و خونین بود و تمام آن مدت نمی‌شد وارد آن محله شد.
او به هشت سال قیومیت دولت بر شهرداری دیاربکر (۲۰۱۶-۲۰۲۴) اشاره کرد: «فرماندار منطقه به جای شهردار منتخب، شهر را اداره می‌کرد. او از مسائل محلی خبر نداشت و به‌ندرت در شهر بود. این برای دموکراسی فاجعه بود. نمی‌شود شهرداران منتخب را با اتهاماتی به زندان انداخت.» بوجاک گفت این وضعیت به اعتماد عمومی به انتخابات آسیب زد: «مردم به انتخابات بی‌اعتماد شدند.»
بوجاک خود نیز با محدودیت‌هایی مواجه بود: «تا دسامبر ۲۰۲۴ ممنوع‌الخروج بودم و نمی‌توانستم ترکیه را ترک کنم. انتظار قیومیت دوباره را داشتیم، اما دادگاه به‌طور غیرمنتظره ممنوعیت را لغو کرد.»
در پاسخ به نگرانی‌ها درباره انگیزه‌های سیاسی اردوغان برای آشتی با کُردها، بوجاک گفت: «این دیدگاه ما نیست. موضوع ما این است که جوانان زنده بمانند، مبارزان و سربازان نمیرند، مادران نگران در خانه منتظر نمانند، زندانیان سیاسی آزاد شوند و ترکیه کشوری دموکراتیک شود و مسئله کُردها به‌صورت صلح‌آمیز حل شود. اگر آقای اردوغان این‌ها را محقق کند، می‌تواند برنده شود، نه به خاطر آرای ما، بلکه چون این روند دموکراتیک و صلح‌آمیز را بالاخره شروع کرده است.»
به عقیده بسیاری از کارشناسان انحلال پ.ک.ک و فراخوان اوجالان برای توقف خشونت، فرصتی بی‌سابقه برای صلح در ترکیه است. اما موفقیت این روند به اصلاحات دموکراتیک، آزادی زندانیان سیاسی، و تضمین امنیت نیروهای پ‌ک‌ک بستگی دارد. سرا بوجاک تأکید کرد که کُردها به دنبال صلحی پایدارند، اما بدون تغییرات ساختاری، این امید شکننده خواهد بود.
پ.ن: این گزارش بر اساس گفت‌وگوی اختصاصی سرا بوجاک، شهردار مشترک دیاربکر، با شبکه خبری آلمان (Redaktionsnetzwerk Deutschland) در حاشیه اجلاس اتحادیه شهرهای آلمان در هانوفر تهیه و توسط آرنانیوز بە فارسی ترجمه و بازنویسی شده است.
