آذربایجان، ایران و ترکیه مسیر ریلی مشترک می‌سازند

در میانه‌ تنش‌های ژئوپلیتیکی منطقە قفقاز جنوبی، پروژه خط ریلی میان ایران، جمهوری آذربایجان و ترکیه به‌عنوان مسیری استراتژیک برای تقویت ترانزیت منطقه‌ای در جهت منافع این سه کشور در حال شکل‌گیری است؛ مسیری که می‌تواند جایگزینی عملی برای کریدور زنگزور بودە و با اتصال ایران به شبکه‌های حمل‌ونقل آسیایی و اروپایی، جایگاه ترانزیتی این کشور را ارتقا دهد.

پروژه اتصال ریلی میان ایران، جمهوری آذربایجان و ترکیه، که در جریان سفر مسعود پزشکیان، ‌رئیس جمهور ایران به جمهوری آذربایجان کلید خورد، مسیری است که می تواند کریدور شرق به غرب را کوتاهتر کرده و نقش ایران را در ترانزیت بین‌المللی تقویت کند.

رضا رحمانی، استاندار آذربایجان غربی، در این بارە اعلام کرده است که این پروژه در دستور کار دولت ایران قرار داشتە و توسعه زیرساخت‌های ریلی بین این سه کشور در راستای گسترش همکاری‌های منطقه‌ای دنبال می‌شود.

یکی از مهم‌ترین مزایای این مسیربرای ایران، کاهش وابستگی ایران و آذربایجان به مسیر زنگزور است؛ کریدوری که پس از جنگ دوم قره‌باغ برای اتصال زمینی جمهوری آذربایجان به نخجوان از طریق خاک ارمنستان مطرح شد اما به دلیل تنش‌های سیاسی و مخالفت ارمنستان با عبور بدون نظارت، با بن‌بست مواجه شده است.

مسیر ریلی ایران در این زمینه به عنوان جایگزینی امن و عملی مورد توجه قرار گرفته و حتی از حمایت غیررسمی برخی بازیگران بین‌المللی برخوردار است. با این حال، این پروژه می‌تواند تأثیر منفی بر روابط ایران و ارمنستان داشته باشد و در حالی‌که ایران در تنش‌های بین آذربایجان و ارمنستان همواره ادعای بی‌طرفی کرده است، چنین پروژه‌ای منجر به کاهش اعتماد ارمنستان نسبت به ایران شود.

اما برای ایران، این مسیر می‌تواند مزایای اقتصادی، سیاسی و ژئوپلیتیکی قابل توجهی از جمله افزایش درآمدهای ترانزیتی و تحکیم روابط اش با ترکیه و آذربایجان را به همراه داشته باشد. از سوی دیگر، این پروژه با توجه به زیرساخت‌های موجود، نیاز به سرمایه‌گذاری‌های سنگین اولیه نداشتە و از قابلیت اجرایی در مدت زمان کوتاه‌تری برخوردار است.