ائتلاف مشتاقان در پاریس: اروپا به دنبال تضمین‌های امنیتی برای اوکراین است

دیدار زلنسکی و مکرون در کاخ الیزه همزمان با نشست «ائتلاف مشتاقان» برگزار شد. پاریس تلاش دارد ضمن نمایش انسجام اروپا، واشنگتن را به تعهد امنیتی قاطع‌تر نسبت به اوکراین متقاعد کند. تحلیلگران تأکید می‌کنند بدون آمریکا بازدارندگی مؤثر ممکن نیست و اروپا ناچار است فراتر از نمایش سیاسی اقدام کند.

کاخ الیزه چهارشنبه شب ٣ سپتامبر، میزبان ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین بود. دیداری که همزمان با تداوم جنگ و در آستانه نشست «ائتلاف مشتاقان» برگزار شد.

طبق بیانیه رسمی کاخ ریاست جمهوری فرانسه، امانوئل مکرون در جریان این جلسه کاری و ضیافت شام، بر حمایت تزلزل‌ناپذیر خود از اوکراین در مسیر دستیابی به «صلحی عادلانه و پایدار» تأکید کرد.

در همین بارە، روزنامه لوموند در گزارشی نوشت که این دیدار، اهمیتی فراتر از یک گفت‌وگوی دوجانبه داشتە و با توجه به فضای مبهم پایان جنگ، نمادی از تلاش اروپا برای حفظ انسجام و فشار دیپلماتیک بر روسیه محسوب می‌شود.

زلنسکی، که به عنوان نماد مقاومت در برابر کرملین معرفی می‌شود، پس از سه سال جنگ امیدوار است بر حمایت فرانسه و متحدان اروپایی برای تضمین یک آتش‌بس یا توافق صلح حساب باز کند؛ توافقی که ضمن حفظ حاکمیت اوکراین، شاید امکان بازپس‌گیری مناطق اشغال‌شده را نیز فراهم آورد.

با وجود تلاش‌های دیپلماتیک، چشم‌انداز پایان جنگ همچنان نامشخص است. به گزارش لوموند، کرملین همچنان برتری نظامی خود را دنبال می‌کند و نشانی از عقب‌نشینی از خود نشان نمی‌دهد.

در چنین شرایطی، جلسات پیاپی میان متحدان غربی پرسشی مهم را پیش رو گذاشته است: آیا این رایزنی‌ها می‌توانند نتیجه‌ای عملی در مسیر صلح به بار آورند؟

زلنسکی قرار بود پس از شام در کاخ الیزه، از پاریس با اعضای «ائتلاف مشتاقان» – متشکل از حدود سی کشور عمدتاً اروپایی، دیدار مجازی داشته باشد.

از همین رو، انتظار می‌رود کی‌یر استارمر نخست‌وزیر بریتانیا، فریدریش مرتز صدراعظم آلمان، و جورجیا ملونی رئیس‌جمهور ایتالیا در نشست امروز صبح حضور یابند. همچنین گفت‌وگویی تلفنی میان زلنسکی و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در دستور کار قرار دارد.

ترامپ و نارضایتی از پوتین

یکی از محورهای مهم این مقطع، موضع اخیر ترامپ نسبت به ولادیمیر پوتین است. به گزارش لوموند، رئیس‌جمهور آمریکا از «بی‌عملی» کرملین در زمینه صلح ابراز ناامیدی کرده و در مصاحبه‌ای با وب‌سایت «دیلی کالر» گفته است:

من از رئیس‌جمهور پوتین بسیار ناامید هستم. این جنگی است که هیچ معنایی ندارد.

تحلیلگران معتقدند این تغییر لحن می‌تواند فرصتی برای اروپا باشد تا فشار بیشتری بر روسیه وارد کند.

بر اساس اطلاعیه کاخ الیزه، مکرون نیز در گفت‌وگوی تلفنی اخیر خود با ترامپ همین موضوع را پیگیری کرده است. اروپایی‌ها می‌کوشند با ایفای نقشی «مسئولانه» در قبال امنیت اوکراین، آمریکا را متقاعد کنند که همچنان در خط مقدم حمایت باقی بماند.

بسته سه‌گانه تضمین‌های امنیتی

طرحی که اکنون بر سر آن رایزنی می‌شود، حول سه محور اصلی شکل گرفته است: نخست، افزایش کمک‌های نظامی به ارتش اوکراین که «بهترین تضمین امنیتی» توصیف شده است.

دوم، ارائه تعهدی الهام‌گرفته از ماده ۵ پیمان آتلانتیک شمالی برای مداخله در صورت تهاجم مجدد روسیه.

سوم، ایجاد نیرویی اطمینان‌بخش در شهرهای کلیدی مانند اودسا و کیف، با حضور نیروهای اروپایی و حمایت پدافند هوایی آمریکا.

هرچند این طرح هنوز نیازمند چراغ سبز سیاسی واشنگتن است، اما به گفته یک منبع دیپلماتیک فرانسوی، رایزنی‌ها میان ارتش‌های آمریکا و اروپا «پیشرفت چشمگیری» داشته است. با این حال، توان نظامی اروپا برای استقرار گسترده نیرو همچنان محدود است و به مراتب کمتر از سطحی است که زلنسکی انتظار دارد.

تحلیلگران امنیتی تأکید می‌کنند که بدون مشارکت جدی آمریکا، اروپا قادر به ایجاد بازدارندگی مؤثر نخواهد بود.

لوئیجی اسکازیری، پژوهشگر مؤسسه مطالعات امنیتی اتحادیه اروپا، نوشته است: «ایجاد نیروی اطمینان‌بخش معتبر بدون ایالات متحده دشوار خواهد بود، زیرا ظرفیت‌های نظامی حیاتی عمدتاً در دست واشنگتن است.»

همچنین پیتر راف، مدیر مرکز اروپا و اوراسیا در اندیشکده هادسون، خاطرنشان کرده است که «قلب تصمیم‌گیری همچنان واشنگتن است». به همین دلیل، اروپا تلاش می‌کند بسته‌ای از اقدامات ملموس ارائه دهد تا فراتر از نمایش سیاسی صرف باشد.

امید به شتاب تازه

کاخ الیزه با خوش‌بینی محتاطانه اعلام کرده است که نشست اخیر میان ترامپ و پوتین در آلاسکا، اگرچه امتیازی برای آمریکا به همراه نداشت، اما فضای دیپلماتیک را به نفع اوکراین تغییر داده است.

به گفته مشاوران ریاست جمهوری فرانسه، حمایت لجستیکی و عملیاتی آمریکا از طرح‌های اروپایی جنبه‌ای سیاسی دارد و تعهد واشنگتن به حضور در کنار متحدان را نشان می‌دهد.

با این حال، نگرانی از تغییر مواضع ناگهانی ترامپ همچنان سایه‌ای بر این تلاش‌ها انداخته است. اروپایی‌ها امیدوارند بتوانند در روزهای پیش رو، با همگرایی بیشتر و استفاده از فضای جدید در واشنگتن، گام‌های مؤثرتری برای نزدیک کردن اوکراین به صلح بردارند.

به گفته لوموند این دیدار اهمیت نمادین دارد. در زمانی که پوتین در کنار شی جین پینگ، رئیس جمهور چین و رهبران کشورهای جنوب جهان، در پکن پیروزمندانه ظاهر می‌شود، هدف نشست پاریس، به نمایش گذاشتن چهره متحد و مصمم «مشتاقان» است.