ابهام هسته‌ای: اظهارات جدید گروسی درباره مسئله هسته‌ای در ایران
- Arena Website
- Jul 9
- 3 min read
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در گفت‌وگویی تأکید کرده است که هرچند ایران از ظرفیت بالقوه برای ساخت سلاح هسته‌ای برخوردار است، اما شواهدی دال بر آغاز فرآیند نظامی‌شدن این برنامه وجود ندارد. او ضمن هشدار درباره خطر مخفی‌کاری، تأکید کرد که تنها راه‌حل پایدار، توافقی جامع با نظام نظارتی سخت‌گیرانه است، نه توسل به زور.
در جدیدترین ارزیابی از وضعیت برنامه هسته‌ای ایران، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تأکید کرد که هرچند جمهوری اسلامی ایران از ظرفیت بالقوه برای ساخت سلاح هسته‌ای برخوردار است، اما تا این لحظه نشانه‌ای از بالفعل شدن این ظرفیت در دست نیست.
او در گفت‌وگویی با روزنامه لهستانی Rzeczpospolita ضمن تشریح وضعیت فنی برنامه هسته‌ای ایران، بر ضرورت تداوم بازرسی و دیپلماسی تأکید کرده است.
گروسی خاطرنشان در این گفتگو اعلام نمود که ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای، ابتدا باید اورانیوم غنی‌شده خود را به فلز تبدیل کند و سپس مجموعه‌ای از سامانه‌های انفجاری پیشرفته را بسازد که از نظر ابعاد، قابلیت نصب در کلاهک هسته‌ای را داشته باشند.
به گفته او، این فرآیند نه‌تنها آغاز نشده است، بلکه در صورت تصمیم‌گیری سیاسی، ماه‌ها زمان خواهد برد. به همین دلیل، نگرانی از تصمیم فوری ایران برای ساخت بمب، از نظر آژانس، بیش از آن‌که مبتنی بر شواهد باشد، بر فرضیات و احتمالات استوار است.
در این میان، گروسی با اشاره به اینکه برخی فعالیت‌های ایران همچنان برای بازرسان روشن نیست، تأکید می‌کند که راه‌حل این وضعیت نه در تهدید نظامی بلکه در توافقی جامع با نظارت شدید است.
او معتقد است که «با زور هرگز نمی‌توان مسأله هسته‌ای را حل کرد»، و تأکید می‌کند که تجربه‌های گذشته، از جمله در کره شمالی، نشان داده‌اند که تقابل به جای شفافیت، نتیجه‌ای جز بن‌بست ندارد. او در این‌باره گفت:
ایران کشوری بزرگ با ظرفیت صنعتی بالا و موقعیتی کلیدی در خاورمیانه است. مقایسه آن با کره شمالی نادرست است، زیرا ایران نه توان تحمل انزوای کامل جهانی را دارد و نه تمایلی برای پیروی از مدل پیونگ‌یانگ نشان داده است.
گروسی همچنین به تجربه کره شمالی به‌عنوان نمونه‌ای هشداردهنده اشاره کردە و اظهار داشت:
در مورد کره شمالی، زمانی که نقض تعهدات آغاز شد، بازرسان به سرعت متوجه شدند و سؤال‌هایی مطرح کردند که پاسخی برایشان وجود نداشت. این روند، نهایتاً به اخراج بازرسان و خروج کامل پیونگ‌یانگ از نظام نظارتی بین‌المللی انجامید.
اما از نظر گروسی، ایران نه تنها هنوز وارد این مسیر نشده است، بلکه حفظ تعامل با آژانس، خود نشانگر تمایلی برای باقی ماندن در چارچوب‌های نظارتی است—هرچند این تعامل فراز و نشیب‌هایی داشته است.
مدیرکل آژانس همچنین بر نقش بازیگران کلیدی بین‌المللی مانند روسیه تأکید و گفت:
حتی ولادیمیر پوتین در گفت‌وگو با دونالد ترامپ اعلام کرد که روسیه خواهان ایرانِ مجهز به سلاح هسته‌ای نیست. این موضع اهمیت دارد، چون نشان می‌دهد حتی متحدان ایران نیز نسبت به نظامی‌شدن برنامه هسته‌ای آن حساس‌اند.
در مجموع، اظهارات گروسی از یک سو تردیدها در مورد نیت نهایی ایران را باقی گذاشتە و از سوی دیگر بر غیاب شواهد قطعی برای حرکت به سوی سلاح هسته‌ای تأکید می‌ورزد.
در تحلیل نهایی، او خواستار آن است که کشورها به‌جای تکیه بر روایت‌های سیاسی، اجازه دهند مسیر فنی و نظارتی با دقت و شفافیت دنبال شود.
در این بارە او تصریح می‌کند: «نظام بازرسی سفت‌وسخت، تنها ابزار واقعی برای جلوگیری از انحراف هسته‌ای است. ایران ممکن است برخی فعالیت‌ها را پنهان کند، اما در چنین نظامی، پنهان‌کاری پایدار تقریباً غیرممکن است.»
این ارزیابی در حالی منتشر می‌شود که ایران همچنان تحت فشارهای بین‌المللی برای شفاف‌سازی برنامه هسته‌ای خود قرار دارد، و حمله نظامی اخیر اسرائیل به مراکز مرتبط با این برنامه، فضای منطقه‌ای را بیش از پیش متشنج کرده است. گروسی اما مسیر جایگزین را روشن می‌داند: شفافیت، دیپلماسی و پرهیز از اقدامات یک‌جانبه.
