ایران و اروپا در استانبول حول برنامه هسته‌ای مذاکره می‌کنند
- Arena Website
- May 14
- 2 min read
ایران و سه کشور اروپایی، بریتانیا، فرانسه و آلمان، روز جمعه، ۱۶ مه ۲۰۲۵ (۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۴) بە منظور گفتگو در رابطە با آیندە برنامە هستەای ایران و محدودیت‌های آن در استانبول دیدار خواهند کرد. این دیدار در حالی صورت می گیرد که تنها چند ماه به تاریخ امکان فعال کردن مکانیسم ماشه توسط کشورهای اروپایی باقی مانده است.
در حالی که ایران، بریتانیا، فرانسه و آلمان قرار است ۱۶ مه ۲۰۲۵ در استانبول برای گفت‌وگو درباره آینده برنامه هسته‌ای ایران دیدار کنند، منابع دیپلماتیک و گزارش رسانه‌های بین‌المللی حاکی از آن است که محور اصلی مذاکرات به‌جای اروپا، به‌تدریج به گفت‌وگوهای مستقیم میان تهران و واشنگتن منتقل شده است.
چهار دور مذاکره غیررسمی میان نمایندگان ایران و آمریکا در عمان برگزار شده که به گفته منابع مطلع، بر سر محدودسازی سطح غنی‌سازی، افزایش بازرسی‌ها و لغو مرحله‌ای تحریم‌های آمریکا متمرکز بوده‌اند.
در این میان، نقش اروپا در معادلات هسته‌ای ایران تضعیف شده و تروییکای اروپایی E3، بریتانیا، فرانسه، آلمان عملاً به حاشیه رانده شده‌اند. این کشورها در تلاش‌اند تا با احیای نقش خود، از طریق تهدید به فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» فشار بیشتری بر تهران وارد کنند.
بر اساس بند ۳۷ برجام، این مکانیسم به کشورهای باقی‌مانده در توافق اجازه می‌دهد که در صورت نقض تعهدات توسط ایران، بدون رأی‌گیری در شورای امنیت، تحریم‌های بین‌المللی سازمان ملل را بازگردانند.
تهران صراحتاً هشدار داده است که فعال‌سازی این مکانیزم نه تنها به نقش اروپا در این توافق پایان خواهد داد بلکه می‌تواند پیامدهای غیرقابل بازگشتی داشته باشد.
در این شرایط، زمان اهمیت حیاتی یافته است؛ مهلت استفاده از مکانیسم ماشه تا ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ تعیین و اگر تا آن زمان پیشرفتی در مذاکرات حاصل نشود، اروپا ممکن است به سراغ اتخاذ این گزینه برود. از سوی دیگر، ایران و آمریکا سعی دارند از طریق کانال‌های غیرعلنی، به توافقی محدود و مرحله‌ای برسند که ضمن حفظ چارچوب دیپلماتیک، از تشدید بحران جلوگیری کند.
با ادامه این روند، به نظر می‌رسد آینده پرونده هسته‌ای ایران بیش از هر زمان دیگری در دستان دو بازیگر اصلی، یعنی تهران و واشنگتن، قرار دارد؛ در حالی که اروپا در نقش بازیگری نگران، شاهد کنار گذاشته شدن تدریجی خود از میز تصمیم‌گیری است.
