بحران برق در تهران؛ خاموشی‌های بی‌برنامه و تبعیض در توزیع انرژی
- arefsalimi78
- May 6
- 3 min read
پایتخت ایران، از روز سه‌شنبه ۱۶ اردیبهشت شاهد آغاز خاموشی‌هایی شده است که به گفته مقامات، نتیجه ناترازی تولید و مصرف برق و افزایش بی‌سابقه تقاضا در بهار امسال است. این در حالی است که شهرستان‌های اطراف تهران هفته‌ها با قطعی‌های مکرر و بی‌برنامه مواجه بوده‌اند و اعتراضات عمومی، شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ را وادار به انتشار اطلاعیه‌ای رسمی کرده است.
شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ روز سه‌شنبه اعلام کرد که خاموشی‌های برنامه‌ریزی‌شده از ۱۶ اردیبهشت در پایتخت آغاز شده و جدول زمان‌بندی آن در سامانه‌های هوشمند این شرکت قابل دسترسی است.
این اقدام پس از هفته‌ها قطعی مکرر برق در شهرستان‌های اطراف تهران، از جمله ورامین، پیشوا، پردیس، رباط‌کریم و فشافویه صورت گرفت که زندگی روزمره شهروندان را به شدت مختل کرده بود.
به گزارش خبرگزاری مهر، در فشافویه ساکنان از قطعی‌های چندین‌باره در روز بدون اطلاع قبلی خبر داده‌اند، در حالی که در پردیس والدین از تأثیر خاموشی‌ها بر تحصیل فرزندانشان در گرمای بدون تهویه گلایه دارند.
بر اساس اطلاعیەهای رسمی، سهمیه خاموشی تهران ۵۰ مگاوات است که عمدتاً به صنایع کوچک اختصاص دارد، اما شهرستان‌های استان تهران با ۲۰۰ مگاوات خاموشی مواجه‌اند که شامل منازل مسکونی، کشاورزی و صنایع می‌شود.
این توزیع نابرابر، انتقادات گسترده‌ای را به دنبال داشته و بسیاری آن را نشانه تبعیض ساختاری در مدیریت انرژی می‌دانند. جعفر بندی شربیانی، نماینده شورای شهر تهران، با اشاره به تجمعات اعتراضی در شهرری، اظهار داشت که مناطق جنوبی تهران با خاموشی‌های تا پنج ساعت در روز مواجه‌اند که «از عدالت به دور است»
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت مسعود پزشکیان، با اذعان به «ناترازی‌های متعدد» در بخش انرژی، گفته است که حل این بحران به زمان نیاز دارد، اما جزئیاتی درباره برنامه‌های دولت ارائه نکرده است.
مصطفی رجبی‌مشهدی، سخنگوی صنعت برق ایران نیز اعلام کرده که مصرف برق در اردیبهشت ۱۴۰۴ نسبت به سال گذشته ۳۷ درصد افزایش بافته است. بر اساس تازه‌ترین آمار مدیریت شبکه برق کشور روز دوشنبه ۱۵ اردیبهشت، مصرف برق نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۸ هزار مگاوات افزایش یافته که رکوردی کم‌سابقه است.
بحران برق ایران؛ سوءمدیریت، تلفات انرژی و صنعتی در مخاطره
برخی از کارشناسان معتقدند که ایران در کوتاه‌مدت راه‌حلی برای این بحران ندارد و برای رفع ناترازی فعلی باید تولید برق خود را سه تا چهار برابر افزایش دهد، هدفی که در دهه آینده نیز بعید به نظر می‌رسد.
مشکلات فنی نیز به این بحران دامن زده است. فرسودگی تجهیزات شبکه توزیع، عملکرد نادرست رله‌های فرکانسی در پست‌های فوق توزیع و نبود هماهنگی فنی، خاموشی‌های خودکار و گسترده‌ای را فراتر از سهمیه‌های رسمی ایجاد کرده است.
به گفته کامبیز ناظریان، مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ سندی برای نوسازی شبکه فشار متوسط تهران تدوین شده اما هنوز در مراحل اولیه است.
خاموشی‌های گسترده در ایران سابقه‌ای طولانی دارند و از زمان جنگ ایران و عراق آغاز شده‌اند. در سال‌های اخیر، به‌ویژه از ۱۳۹۹، این مشکل شدت گرفته و به بحرانی مزمن تبدیل شده است. کارشناسان، عواملی چون سوءمدیریت، فرسودگی شبکه توزیع، تحریم‌ها، افزایش مصرف و نبود سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر را مقصر می‌دانند.
این در حالی است که ایران در چهار دهه گذشته میلیاردها دلار صرف توسعه تأسیسات هسته‌ای کرده، اما این سرمایه‌گذاری نه‌تنها به بهبود تولید برق کمکی نکرده، بلکه تحریم‌های بین‌المللی ناشی از آن، نوسازی زیرساخت‌های انرژی را دشوارتر ساخته است.
از سوی دیگر ایران با وجود شرایط جغرافیایی منحصربه‌فرد، از جمله ۳۰۰ روز آفتابی و مناطق بادخیز، فرصت‌های عظیمی برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر دارد.
با این حال، سیاست‌های متمرکز و بی‌توجهی به این ظرفیت‌ها، کشور را در وابستگی به سوخت‌های فسیلی نگه داشته است. از سوی دیگر، فرسودگی شبکه توزیع، که به گفته برخی منابع تا ۳۰ درصد انرژی را تلف می‌کند، چالشی بزرگ است که نیازمند سرمایه‌گذاری کلان و مدیریت کارآمد است.
دولت ایران در سال‌های اخیر برای جبران کمبود برق، فشار را به صنایع منتقل کرده و خاموشی‌های گسترده‌ای را در شهرک‌های صنعتی اعمال کرده است. این سیاست به زیان اقتصادی شدید در صنایع کوچک منجر شده است.
با ادامه این روند شماری از کارشناسان هشدار می‌دهند که خاموشی‌های بی‌برنامه و نابرابر نه‌تنها به نارضایتی عمومی دامن می‌زند، بلکه می‌تواند به بحرانی اجتماعی و امنیتی تبدیل شود.
