بلومبرگ: ذخایر نفت ایران در دریا به بالاترین سطح در بیش از دو سال گذشته رسیده است

ذخیره شناور نفت ایران به اوج دو ساله رسیده و تصویری فشرده از بحران پنهان در تجارت نفت تهران ارائه می‌دهد: مازاد عرضه، افت خرید چین و تشدید محدودیت‌های تحریمی. تلنبار شدن ۵۲ میلیون بشکه بر پهنه دریا و تخفیف‌های رو‌به‌افزایش، از فشار فزاینده بر صادرات زیررادار ایران و شکنندگی روزافزون مدل نفتی کشور پرده برمی‌دارد.

بلومبرگ گزارش داده است که حجم نفت خام ایران که بر روی نفت‌کش‌ها در دریا به‌عنوان «ذخیره شناور» انباشته شده، به بالاترین سطح خود طی بیش از دو سال گذشته رسیده است.

این افزایش، به گفته تحلیلگران نتیجه کاهش تقاضای چین، بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران و تشدید محدودیت‌های لجستیکی ناشی از تحریم‌هاست.

بر پایه داده‌های شرکت اطلاعات کشتیرانی «کپلر» (Kpler)، در حال حاضر حدود ۵۲ میلیون بشکه نفت ایران بدون مقصد مشخص بر روی نفت‌کش‌ها باقی مانده است، این رقم از ماه مه ۲۰۲۳ تاکنون بی‌سابقه بوده است.

نزدیک به نیمی از این حجم در سواحل مالزی لنگر انداخته‌اند. گفته می‌شود محموله‌های تحت تحریم معمولا از این سواحل برای پنهان‌سازی مسیر استفاده می‌کنند.

این افزایش ذخایر در حالی رخ می‌دهد که ایران طی هفت سال گذشته بە صادرات سریع نفت روی آوردە است؛ وضعیتی که به‌گفته بلومبرگ، شکاف میان عرضه روزافزون و کاهش ظرفیت جذب در بازار را آشکارتر کرده است.

چند معامله‌گر آشنا با جریان تجارت نفت ایران، که مایل بە افشای اسامی خود نبودەاند به بلومبرگ گفته‌اند این انباشت نفت نتیجه هم‌زمانی چند عامل کلیدی است:

اتمام سهمیه واردات پالایشگاه‌های مستقل چین (معروف به «چای‌نشین‌ها»)، تحریم‌های جدید آمریکا علیه بنادر مهم چین و ضعف کلی بازار جهانی نفت.

پالایشگاه‌های چای‌نشین، که بخش عمده محموله‌های نفتی تحت تحریم را جذب می‌کنند، به سقف سهمیه رسمی واردات خود برای سال جاری رسیده‌اند و همین امر تمایل آن‌ها به خرید نفت ایران را، که معمولاً با ریسک بالا و تخفیف قابل توجه همراه است، کاهش داده است.

از سوی دیگر، تحریم‌های تازه واشنگتن علیه بندرهایی مانند ریژائو، که یکی از مسیرهای حیاتی ورود نفت خاورمیانه به چین است، کشتی‌ها را مجبور به تغییر مسیر و تخلیه در بنادر ثانویه کرده و باعث افزایش هزینه‌ها و تأخیرهای قابل توجه شده است.

در چنین شرایطی، نفت سبک ایران اکنون با تخفیفی تا ۸ دلار برای هر بشکه نسبت به شاخص برنت معامله می‌شود که دو برابر تخفیف حدوداً ۴ دلاری در ماه اوت است.

در همین حال، قیمت قراردادهای آتی برنت از ابتدای سال بیش از ۱۵ درصد کاهش یافته است، این کاهش از یک‌سو به افزایش تولید اوپک‌پلاس پس از عقب‌نشینی از محدودیت‌های تولید و از سوی دیگر به رشد فعالیت‌های حفاری شرکت‌های رقیب در آمریکا (تولیدکنندگان مستقل و شرکت‌های نفل شیل shale) نسبت داده می‌شود.

هم‌زمان، قیمت قراردادهای آتی برنت از ابتدای سال بیش از ۱۵ درصد کاهش یافته؛ نتیجه افزایش تولید اوپک‌پلاس پس از عقب‌نشینی از محدودیت‌های تولید و نیز رشد حفاری رقبا در آمریکا.

یکی از معامله‌گران مستقر در لندن به بلومبرگ گفته است: این وضعیت نشانه روشن برخورد عرضه مازاد با تقاضای ضعیف است.

ایران همچنان نفت را زیر رادار پمپاژ می‌کند، اما وقتی چین به عنوان خریدار اصلی سرعت خرید را کاهش دهد، محموله‌ها فقط روی آب تلنبار می‌شوند و اگر فشار تحریم‌ها تشدید شود، احتمالاً تخفیف‌ها از این هم بیشتر خواهد شد.»

به گزارش بلومبرگ، برای ایران این نفت‌کش‌های سرگردان یک چالش لجستیکی هستند. تهران سال‌هاست با ترفندهایی مانند انتقال کشتی‌به‌کشتی و استفاده از پرچم‌های جایگزین تحریم‌ها را دور زده است. اما انباشت فعلی، که از ۵ تا ۱۰ میلیون بشکه در ابتدای سال به نزدیک دو برابر حجم ماه گذشته رسیده، خطر ایجاد گره‌های دریایی و بالا رفتن حق بیمه کشتی‌ها را افزایش داده است.

در حالی که تلاش‌های دیپلماتیک برای احیای مذاکرات هسته‌ای بی‌نتیجه ماندەاند، آب‌های اطراف مالزی اکنون به‌طور ناخواسته به شاخصی از فشارهای رو به افزایش بر صادرات نفت ایران تبدیل شده‌اند.