بە رغم برگزاری نشست دوحه، نتایج آن همچنان مبهم هستند

نشست دوحه بار دیگر شکاف میان اراده سیاسی و امکان عملی استقرار نیروی تثبیت در غزه را آشکار کرد. فقدان تعریف روشن مأموریت، اختلاف بر سر جغرافیای استقرار و خلع سلاح حماس، و نبود تعهد اجرایی کشورها، ISF را به پروژه‌ای معلق تبدیل کرده است. در این چارچوب، حتی گزینه‌های محدود نیز با چالش مشروعیت و کارآمدی روبه‌رو هستند.

هفتە گذشتە، نشست دوحه با حضور بیش از ۴۵ کشور، از قدرت‌های اروپایی گرفتە تا بازیگران خاورمیانه‌ای و چند کشور آسیایی، برای بررسی ساختار فرماندهی، مأموریت و مشارکت در نیروی پیشنهادی نیروی تثبیت غزە ISF برگزار شد.

در این بارە، مقام‌های آمریکایی اعلام نمودند کە بە منظور مشارکت در این کنفرانس درخواست‌های رسمی را به بیش از ۷۰ کشور ارسال کردەاند، اما هیچ تعهد عملی برای اعزام نیرو ثبت نشده است.

دیپلمات‌های حاضر در این نشست تأیید کردند که گفت‌وگوها ادامه نشست‌های قبلی بوده و از کشورها خواسته شده است علاقه‌مندی و آمادگی خود را نسبت بە مشارکت در این ماموریت اعلام کنند، با این حال پاسخ روشنی درباره مأموریت، از جمله نقش احتمالی در خلع سلاح حماس، به دست نیامد و سنتکام نیز تا کنون در این بارە، بیانیه‌ای را صادر نکردە است.

به گفته منابع خبری، بسیاری از کشورهایی که با واشنگتن گفت‌وگو کرده‌اند، حضور نیروهایشان را در غزە، بە استقرار در مناطق تحت کنترل اسرائیل مشروط کردەاند. این ناحیه‌ در ادبیات مذاکرات «پشت خط زرد» خوانده می‌شود.

ایالات متحده آمریکا اما در پی متقاعد کردن مشارکت‌کنندگان برای فعالیت در مناطق تحت کنترل حماس نیز هست تا از ازسرگیری عملیات نظامی جلوگیری شود.

این شکاف عملیاتی، در کنار هدف‌گذاری جذب ۱۰ تا ۲۰ هزار نیرو، زمان‌بندی را به تعویق انداخته و حتی سناریوهای محدودتر، از مأموریت‌های کوتاه‌مدت با قواعد درگیری محدود، را روی میز آورده است. منابع می‌گویند پذیرش چنین گزینه‌هایی می‌تواند مشروعیت و کارآمدی نیرو را در غزه تضعیف کند.

واشنگتن نام کشورهایی مانند مصر، امارات، اندونزی، پاکستان و جمهوری آذربایجان را به‌عنوان گزینه‌های بالقوه بە عنوان نیروهای شرکت کنندە در این ماموریت مطرح کرده است، اما هیچ‌یک از کشورها، تا کنون در این بارە تعهد اجرایی نداده‌اند.

برخی کشورها مشارکت خود را به گنجاندن تشکیلات خودگردان فلسطین منوط کرده‌اند که اسرائیل با آن مخالفت می‌کند.

در این میان، گزارش‌ها حاکی از آن است کە ایتالیا ممکن است بدون پذیرش این شرط اعلام آمادگی کند؛ آحتمال می رود کە این تصمیم ایتالیامحاسبات دیگر کشورها را نیزتغییر دهد.

با این وجود، حتی در خوش‌بینانه‌ترین سناریوها، تعداد نیروها احتمالاً به‌مراتب کمتر از هدف اولیه خواهد بود و فقدان نمایندگی عربی می‌تواند بر مشروعیت آن در غزه اثر بگذارد.

اختلافات سیاسی هم‌زمان با مذاکرات نظامی

کنفرانس دوحه در سایه اختلافات علنی واشنگتن و اورشلیم برگزار شد. دونالد ترامپ در این بارە اعلام نمود کە آمریکا در حال بررسی است که آیا حمله اخیر اسرائیل که به کشته شدن یک مقام ارشد حماس انجامیدە یا نقض آتش‌بس بوده است.

با این وجود ترامپ هرگونه شکاف نظری خود را با بنیامین نتانیاهو را رد کردە است، اما نگرانی‌های اسرائیل درباره فشار برای پیشبرد مرحله دوم، پیش از تدوین طرحی روشن برای خلع سلاح حماس، همچنان ادامه دارد.

ترکیه، غایب پرحاشیه

در این میان کە ترکیه اعلام نمودە بود نیروهای خود را بە منظور مشارکت در طرح تثبیت غزە بە این منطقە اعزام می کند، به دلیل مخالفت اسرائیل از نشست کنار گذاشته شد، به گفته منابع آمریکایی، این اقدام تلاش‌ها برای جلب مشارکت دیگر کشورها را دشوارتر کرده است.

اسرائیل با حضور نظامی ترکیه مخالفت صریح خود را ابراز داشتە است. ترکیه به‌عنوان یک قدرت امپریالیستی که می‌کوشد حضور مجدد خود را در بخش‌های کلیدیِ امپراتوری پیشین عثمانی تثبیت کند، خواهان حضور در غزه است.

در عین حال، کانال‌های گفت‌وگو میان اورشلیم و آنکارا همچنان برقرار مانده و مقام‌های دو طرف از ترجیح همزیستی در عملی سخن گفته‌اند

زمینه انسانی و قطعنامه سازمان ملل

در حالی که بحث‌ها بر سر ISF ادامه دارد، نقش میدانی آمریکا عمدتاً به «مرکز هماهنگی غیرنظامی–نظامی» محدود شدە است که ورود هزاران کامیون کمک رسانی مواد غذایی و افزایش تولید نان و وعده‌های غذایی را تسهیل خواهد کرد.

هم‌زمان، مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز با تصویب قطعنامه‌ای با رأی قاطع، بار دیگر بر حق تعیین سرنوشت فلسطینیان تاکید کرده است.

با این وجود این قطعنامه‌ غیرالزام‌آور بودە و بر اصول حقوق بین‌الملل تکیه دارد و از کشورها می‌خواهد به حمایت از تحقق این حق ادامه دهند.

با وجود همه این عوامل، نشست دوحه بدون دستیابی به نقشه راهی روشن به پایان رسید. اختلاف‌ها بر سر مناطق استقرار نیروهای مشارکت‌کننده، شیوه خلع سلاح حماس، مسئله نمایندگی منطقه‌ای و نقش ترکیه، در کنار شکاف‌های سیاسی هم‌زمان، چشم‌انداز استقرار یک نیروی بین‌المللی در غزه را همچنان دور از دسترس نشان می‌دهد.