در میانە تنش‌های سوریە تبادل تاریخی اسرا در حلب صورت گرفت

طی یک عملیات امنیتی گسترده، نیروهای دموکراتیک سوریه (اس‌.دی.اف) و دولت سوریه مرحله دوم تبادل گسترده اسرا و اجساد را در محله‌های کُردنشین حلب با حضور گروه تحریر الشام به پایان رساندند. این اقدام که پس از هفته‌ها تأخیر و مذاکرات فشرده محقق شد، می‌تواند دریچه‌ای برای کاهش درگیری‌های محلی و آغاز گفت‌وگوهای سیاسی دشوار باشد، هرچند اختلافات ساختاری عمیق باقی است.

مرحلە دوم تبادل اسرا میان نیروهای دموکراتیک سوریە و گروە هیات التحریر الشام، روز دوشنبه ۱۲ خرداد (۲ ژوئن) در  میدان الزیتون واقع در محله‌های شیخ مقصود و اشرفیه شهر حلب، تحت تدابیر امنیتی شدید و حضور گسترده نیروهای میدانی انجام شد.

بر اساس توافق نهایی انجام شدە میان نیروهای دموکراتیک سوریە و گروە هیات التحریر الشام کە بخش موثر دولت انتقالی سوریە را تشکیل می دهد، نیروهای دموکراتیک سوریە ۱۷۰ زندانی از نیروهای خود و ۸ زندانی از یگان‌های مدافع زنان (ی‌.پ.ژ) را آزاد و تحویل گرفتد.

در مقابل، ۲۵۰ زندانی وابسته به گروه هیات التحریر الشام (HTS) نیز به این گروه تحویل داده شد. علاوه بر زندانیان، اجساد شماری از کشته‌شدگان نیز مبادله گردید. منابع محلی و ناظران از احتمال انجام تبادل دیگری در روزهای آینده نیز خبر داده‌اند.

این عملیات در واقع اجرای مرحله دوم توافقی بود که نخستین بخش آن در سوم آوریل ۲۰۲۵ با آزادی ۱۴۶ زندانی (عمدتاً غیرنظامی) و ۹۷ نیروی دولتی انجام شده بود.

با این حال، اجرای مرحله دوم ابتدا برای ۲۸ مه برنامه‌ریزی شده بود، اما به تعویق افتاد. منابع کردی و ناظران سوری دلیل این تأخیر را دو عامل اصلی می‌دانند:

امتناع دولت دمشق از تحویل مبارزان زن ی.پ.ژ به قسد، و خودداری اس.دی.اف از آزادی اسرای وابسته به ارتش ملی سوریه (متحد ترکیه). هیفین سلیمان، رئیس شورای مدنی شیخ مقصود و اشرفیه، نیز عدم اجرای بند "پاکسازی زندان‌ها" توسط دمشق را عامل تأخیر عنوان کرد. مذاکرات فشرده روزهای گذشته میان طرفین سرانجام به رفع این موانع انجامید.

تحولات ساختاری و تغییر چیدمان امنیتی

یکی از بندهای قابل توجه توافق اخیر، تغییر ساختار نیروهای امنیتی در محله‌های شیخ مقصود و اشرفیه است. بر این اساس، نیروهای وابسته به "آسایش" (نیروهای امنیت داخلی اس دی اف) در این مناطق، به تشکیلات جدیدی به نام نیروهای امنیت عمومی منتقل می‌شوند.

این نهاد جدید، زیرمجموعه‌ای از اداره مناطق خودگردان شمال و شرق سوریه (AANES) خواهد بود و تحت نظارت رهبری آمریکا فعالیت می‌کند. این تغییر نشان‌دهنده تلاش برای استانداردسازی ساختارهای امنیتی تحت هدایت متحد خارجی اصلی نیروهای سوریە دموکراتیک است.

ناظران منطقه‌ای تبادل اسرا را نشانه‌ای از همکاری تاکتیکی موقت میان نیروهای سوریە دموکراتیک و دولت سوریه در بحبوحه تنش‌های فزاینده با هدف کاهش درگیری‌های محلی و باز کردن فضایی برای مذاکرات بعدی قلمداد می کنند.

موفقیت این مرحله می‌تواند زمینه را برای پیشرفت گفت‌وگوهای سیاسی بین دو طرف در مراحل آتی فراهم کند.

با این حال، اختلافات ساختاری عمیق بر سر نوع نظام حکمرانی (تمرکزگرایی دولت در مقابل درخواست اس دی اف برای سیستم غیرمتمرکز) و نیز حضور نیروهای خارجی همچنان به قوت خود باقی است.

انتشار جزئیات دقیق زمان و مکان تبادل بعدی، منوط به ادامه روند اعتمادسازی و حل این تناقض‌های اساسی خواهد بود.