تورم سرسام آور مواد غذایی در ایران: گوشت و میوه لاکچری شدند

گزارش میدانی: ژیار دستباز

تورم بی‌سابقه و رشد سرسام‌آور قیمت مواد غذایی، زندگی میلیون‌ها ایرانی را تحت فشار قرار داده است. خانواده‌ها برای تأمین نیازهای اولیه، ناچار به حذف گوشت و میوه از سفره خود شده‌اند. گزارش‌ها از تورم بالای ۴۵ درصد و افزایش چندبرابری قیمت‌ها حکایت دارد. هم‌زمان، قشر متوسط به زیر خط فقر سقوط کرده و نگرانی‌ها درباره امنیت غذایی به اوج رسیده است.

روند افزایشی و سرسام‌آور قیمت مواد غذایی در ایران که از سال گذشته شدت گرفته است، همچنان ادامه دارد، به‌طوری‌ که در حال حاضر بسیاری از خانواده‌ها ناچار شده‌اند برخی از اقلام مورد نیاز خود، مانند گوشت و میوه را، از سبد غذایی‌ حذف کنند تا به‌ گفته‌ی خودشان، درآمدشان صرف اقلام ضروری‌تری همچون نان یا پرداخت کرایه‌ی خانه شود.

 پری یک زن ٤٥ ساله‌ که‌ همراه با مادر سالخورداش زندگی میکند، و خودش دریک کارگاه نازک کاری ناچار به‌ روزی ١٢ ساعت کارکردن است، در گفتگو با آرنا نیوز می گوید:

دقیقا الان یک سال میشود که‌ گوشت قرمز نخریده ایم، خودم ماهانه‌ با این کار طاقت فرسا ١٥ میلیون درآمد دارم، هفت میلیون آن برای کرایه‌ خانه، آن هم در یکی از محلات حاشیه‌ شهر می رود و می ماند هشت تومان برای خرج خانه‌  ودارو دکتر مادر سالخورده ام.

پری که‌ از ناملایمات روزگار بسیار گله‌ دارد و اکثر موهایش نیز سفید شده وتا کنون هم ازدواج نکرده‌ است،با بغضی در گلومی گوید:

از وقتی که‌ به ‌یاد دارم هرسال بدتر از سال قبلش خصوصا برای ما اقشار کم درآمد شده است. اما در این یکی دوسال اخیر گرانی ها آنقدر وحشتناک شده است، که‌ تنها به‌ فکر تهیه‌ نان خشک هستیم و من خودم بعضی وقتها ناچارم از جاهای ارزان شهر میوه‌های بی کیفیت را خریداری کنم. چند باری هم در عید قربان وروزهای دیگر خیرین، گوشت قرمز را به‌ ما رسانده‌اند.

اما دیگر واقعا توان خرید گوشت ندارم، زیرا در حال حاضر متوسط کیلویی گوشت قرمز نزدیک به‌ یک میلیون تومان است، و چنین قیمتی واقعا برای قشر مستاجر و کم درآمد خیلی گران است برای همین به‌ اجبار بعضی از کالاهای اساسی را حذف می کنیم.

مرکز آمار ایران نرخ تورم نقطه به نقطه را برای شهریور ١٤٠٤، ٤٥.٣١ درصد اعلام کرده است که‌ در این میان میوه وخشکبار با ٩ درصد تورم ماهیانه و سبزیجات وحبوبات با ٨.٧ درصد بالاترین نرخ تورم را به‌ خود اختصاص داده‌اند.

این افزایش خیرەکنندە، نگرانیهای جدیی را در زمینه تامین امنیت مواد غذایی خانوارها در ماههای آینده در پی داشتە است. اما بسیاری از مردم به‌ درستی این آمارها شک دارند ومی گویند بعضی از کالاها بیشتر از دوتا سه‌ برابر افزایش قیمت داشته‌است.

 کاوه ٤٣ ساله، که‌ حدود ٢٠ سال است در یکی از میادین میوه و تره بار شهرداری تهران غرفەدار است و به گفته خودش هیچ وقت را مانند امسال و خصوصا بعد از جنگ دوازده روزه و بازگشت تحریمها، وخیم ندیده است می گوید:

در سالهای گذشته بعضی از ماههای سال، محصولاتی مانند سیب زمینی یا پیاز کمیاب وگران میشدند، اما بعد از چند روزی وضعیت به‌ روال عادی برمیگشت. اما امسال گرانی میوەها واقعا وحشتناک است و بعضی اقلام مانند کاهو، خیار و گل کلم افزایش چند برابری قیمت پیدا کردەاند.

وی وضعیت اسفبار فروش غرفە میوە خود را با آرنا نیوز در میان گذاشتە و میگوید: من تا حالا کە قریب بە ٢٠ سال است در این اینجا کار می میکنم، تا بە این حد مردم را در تنگنا ندیده‌ام.

قبلا بارهایی که‌ برایمان می آمد فوری به‌ فروش میرفت اما حالا بسیاری از میوه‌ها لاکچری شده‌ اند، یعنی قشر کم درآمد عملا توانایی خرید آن را ندارند، زیرا برای مشتری دو سه‌ قلم میوه حدود یک ملیون تومان هزینه‌ برمیدارد.

کاوە می گوید: این گرانی سرسام آور باعث شده است مردم بیشتر به‌ فکر نان شبشان باشند تا میوه، این وضعیت بر کاسبی ما هم تاثیر گذاشته‌ است به‌ طوری که‌ من ناچار شدەام میزان کارگرانی که‌ برایم کار میکنند به‌ دلیل کسادی بازار کاهش بدهم.

اخراج کارگران افغانستانی، قطع برق ،خشکسالی وجنگ دوازدر روزه از دلایل گرانی میوه

سید رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران، هفته گذشته در گفتگو با رسانه‌های داخل ایران، علل گرانی سرسام آور میوه را به‌ عواملی همچون، اخراج گسترده کارگران افغانستانی که‌ پیش از این سهم قابل توجهی در جمع آوری این محصولات داشتند نسبت دادە و میگوید: اخراج کارگران افغانی باعث شدە است هزینه‌ جمع آوری میوەها به‌ شدت بالا رفتە و در بعضی موارد قیمت میوەها را بە دو برابر ارتقا دادە است.

نورانی همچنین خشکسالی وسرمازدگی در باغات کردستان، آذربایجان غربی و ایلام  و همچنین قطعی های مکرر برق و جنگ دوازده روزه ایران و اسراییل را از دیگر عوامل افزایش این محصولات ذکر کرده است.

وی همچنین هشدار داده است کە با ادامه وضعیت فعلی صادرات کشاورزی ایران به کشورهای خلیج فارس آسیب خواهد دید.

همچنین یکی دیگر از مواد خوراکی که‌ در روزهای اخیربا تورمی کم سابقه روبه‌ رو بوده است گوشت قرمز است. بر اساس مرکز آمار ایران، بدون احتساب جهش کم سابقه قیمتها در مهر ماه سالجاری، میزان تورم شهریور ماه به‌ رقم ٧.٤ درصدی رسیده است که‌ در دو سال اخیر بی سابقه بوده است.

با توجە بە این میزان بالای تورم، قیمت گوشت قرمز به‌ سطحی از تورم رسیده است که‌ در رده کالاهای لوکس قرار دارد.

به‌ گفته محمد، یک قصاب ٥٥ سالە، در یکی از شهرهای استان کرماشان (کرمانشاە)، گرانی گوشت طی دو سه‌ ماه اخیر بی سابقه بوده است. وی میگوید:

گوشت گوسفندی که‌ من در همین بهار گذشته هر کیلوی آن را با قیمت ٦٥٠ هزار تومان میفروختم، الان حدود یک ملیون تومان است و همین هم باعث شده است مردم مانند قبل توان خرید نداشته باشند، یا به‌ خرید نیم کیلو و در مواردی ٢٥٠ گرم بسنده کنند.

 در رابطە با نرخ بالای گوشت قرمز و گرم، افشین دادرس مسئول اتحادیه‌ دام سبک ایران، در گفتگویی اعلام کردە است کە دولتها به‌ جای اصلاح بنیانی در ساختار تولید و حمایت از دامدار‌ تلاش دارند مشکل را با واردات حل کنند.

وی دلایل گرانی گوشت قرمز را، ضعف نظام توزیع وسیطره دلالان، خشکسالی، ومشکل ارز ترجیحی و گرانی نهاده های دامی میداند.

کریم، ٥٤ ساله وساکن یکی از شهرهای غربی ایران کارگر روز مزدی است که‌ به‌ گفته‌ خود، بخشی از قشر فراموش شده جامعه است. او از وقتی که‌ به ‌یاد دارد رنج میکشد وحتی درروزهایی که‌ گرانی و تورم تا حد کنونی سر بە فلک نکشیدە بود نیز، با مشکلات مالی زیادی مواجە بودە است.

با این وجود، با افزایش نرخ تورم و گرانی او و خانواده‌اش دچار مشکلات جسمی نیز شده‌اند. کریم بە آرنا نیوز می گوید:

یکی از دخترانم کلاس پنجم ابتدایی است، مشاور تغذیه مدرسه‌ دخترم با دیدن پوسته‌ شدن پوست  پشت ناخنش به او گفته‌ است کمبود ویتامین دارد وباید گوشت قرمز و آجیل مصرف کند، اما من کارگر روزمزدی هستم که‌ روزانه‌ ٧٠٠ هزارتومان کار میکنم و در بعضی روزها هم کار پیدا نمیشود.

در ادامە وی می گوید: برای همین ناچارم بعضی روزها در این فصل، به‌ روستاهای دور برای بار دادن کاه بروم، به‌ ناچار برای تامین خرج خانواده‌ شش نفره‌ام مجبور شده‌ام از خیلی وقت پیش از خرید گوشت ومیوه به ناچار چشم پوشی کنم. امسال نان را هم آنقدر گران کردند که‌ تهیه‌ نان خشک هم برای کارگران مشکل شده است.

سقوط قشر متوسط به‌ زیر خط فقر

آنچه در سالهای اخیر و بعد از تحریمهای متوالی ایران، بی ارزش شدن پول ملی وتورم افسار گسیخته بر سر اقتصاد ایران آورده است، دیگر تنها بە فاجعە ای برای قشر کم درآمد بدل نشدە است، بلکه بسیاری از خانواده های قشر متوسط هم به زیر خط فقر سقوط کردەاند.

فرید ٣٨ ساله وکارمند یکی از ادارات دولتی است که ‌به‌ گفته‌ خودش سالهای گذشته، چندان دغدغه تامین مواد غذایی را نداشته‌ است، اما در حال حاضر ناگزیر است بعد از اتمام ساعات کار در اداره‌ به‌ مسافر کشی هم روی بیاورد. فرید در گفتگویی با آرنا نیوز می گوید:

واقعاً تنها چیزی که به آن فکر نمی‌کردم، این بود که روزی برای تأمین کالاهای اساسی خودم و خانواده‌ام با مشکل مواجه بشوم. ما یک خانواده چهار نفره هستیم که قبلاً با حقوق کارمندی زندگی نرمالی داشتیم، اما در یک سال اخیر و خصوصاً این چند ماه، واقعاً ناگزیر شده‌ام بعضی از چیزها را، مانند گوشت قرمز، خیلی کم و در صورت امکان تنها اگر مهمانی به خانه‌مان بیاید، خرید کنم.

زیرا در حال حاضر قیمت یک کیلو گوشت نزدیک یک میلیون تومان است. قبلاً میوه خیلی ارزان بود، اما الآن به دلیل گرانی بیش از حد، ناچاریم چند تا میوه بخریم و این واقعاً برای خانواده‌های کم‌جمعیت هم فشار زیادی می‌آورد.

کارشناسان در حال حاضر خط فقر در ایران را ٣٦ ملیون تومان  و در بعضی موارد تا ٥٠ ملیون تومان تعیین کرده‌اند، اما به دلیل نگاه امنیتی مراکز مسئول همچون مرکز آمار، معاونت رفاه وزارت کار و مرکز پژوهشها، این ارگانها در سالهای اخیر حاضر نشده اند خط فقر را تعریف کنند.

از سویی دیگر کمیته‌ امداد به عنوان نهادی حمایتی اعلام کرده است تعداد مراجعان درخواست کمک به این نهاد در ده سال گذشته نزدیک به ٨ برابر شده است، که با این اوصاف باید جمعیت زیادی که بعضی منابع نزدیک به ٥٠ درصد از جامعه ایران را زیر خط فقر قلمداد میکنند.

 آنچه در حال حاضر در ایران مشاهده میشود در نتیجه تحریم های کمرشکن، تورم افسار گسیخته‌، فساد گسترده و نبود برنامه‌های حمایتی برای اقشار کم درآمد، ایران را به‌ مرز فروپاشی اجتماعی کشاندە است وهیچ افق روشنی نیز برای حل این مشکلات از سوی مسئولین جمهوری اسلامی ایران دیده نمیشود.