درگیری‌های خونین در سویدا: دروزی ها چه کسانی هستند؟

در پی درگیری‌های خونین اخیر در استان سویدا، ارتش سوریه وارد این منطقه شد و حضور نیروهای اسلام‌گرا، نگرانی جامعه دروزی را تشدید کرد. رهبران دروزی از جامعه جهانی کمک خواسته‌اند. اسرائیل، در حمایت از دروزی‌ها، مواضع ارتش سوریه در جنوب و سپس دمشق را هدف قرار داد. در همین حال، گزارش‌هایی از عبور دروزی‌های اسرائیلی به سوریه منتشر شد. اسرائیل با استناد به «پیوندهای تاریخی» از این اقلیت حمایت می‌کند، هرچند روابط درونی آن‌ها همچنان چالش‌برانگیز باقی مانده است.

در پی درگیری‌های خونینی که از آخر هفته پیش در استان سویدا در جنوب سوریه آغاز و تا بە امروز ادامه یافته است، ارتش سوریه وارد این منطقه شد. این خشونت‌ها که ابتدا میان نیروهای دروزی و قبایل بادیه‌نشین رخ داد، به کشته شدن ده‌ها نفر و زخمی شدن صدها تن انجامیدە است.

حضور نیروهای اسلام‌گرای متحد با دولت احمد الشرع در این درگیری‌ها، نگرانی جامعه دروزی را تشدید کرده و باعث درخواست حمایت بین‌المللی از سوی رهبران این اقلیت شده است. اسرائیل که خود را متعهد به حمایت از دروزی‌ها می‌داند، در واکنش به پیشروی نیروهای دولتی سوریه به سوی سویدا، حملاتی علیه مواضع آنان در جنوب سوریه انجام داد و امروز حملات هوایی خود را به دمشق نیز گسترش داد.

هم‌زمان، منابع خبری عبری و عربی از عبور تعدادی از دروزی‌های اسرائیلی از مرز برای یاری‌رسانی به هم‌تباران خود در سوریه خبر داده‌اند. شبکه سی‌ان‌ان در گزارشی به معرفی دروزی‌ها و دلایل حمایت اسرائیل از آن‌ها پرداخته است.

دروزی ها چه کسانی هستند؟

دروزی‌ها فرقه‌ای با حدود یک میلیون نفر جمعیت هستند که عمدتاً در سوریه، لبنان و اسرائیل زندگی می‌کنند. در جنوب سوریه، به‌ویژه در استان سویدا که اکثریت جمعیت آن را دروزی‌ها تشکیل می‌دهند، این جامعه در طول جنگ داخلی سوریه گاه میان نیروهای رژیم اسد و گروه‌های افراطی گرفتار می‌شد.

دروزی‌ها ریشه‌ای در قرن یازدهم میلادی در مصر دارند و شاخه‌ای از اسلام شیعه را پیروی می‌کنند که تغییر مذهب و ازدواج بین قومی را نمی‌پذیرد. در سوریه، این جامعه عمدتاً در سه استان جنوبی و نزدیک به ارتفاعات جولان متمرکز است.

در ارتفاعات جولان که اسرائیل در سال ۱۹۶۷ آن را از سوریه تصرف و در ۱۹۸۱ ضمیمه خود کرد کرد، بیش از ۲۰ هزار دروزی در کنار حدود ۲۵ هزار شهرک‌نشین یهودی زندگی می‌کنند.

اغلب دروزی‌های ساکن جولان خود را سوری می‌دانند و پس از اشغال این منطقه از سوی اسرائیل، شهروندی این کشور را نپذیرفتند. در عوض به آن‌ها کارت اقامت داده شد، اما تابعیت کامل ندارند.

افزایش تهدیدها علیه دروزی‌ها پس از سقوط اسد

پس از سقوط حکومت بشار اسد، احمد الشرع به عنوان رئیس‌جمهور جدید سوریه وعده داد که از همه جوامع این کشور محافظت کند، اما نیروهای افراطی سنی حامی وی، همچنان با اقلیت‌های مذهبی به‌ویژه دروزی‌ها درگیر می‌شوند.

در ماه مارس، سرکوب در لاذقیه منجر به کشته شدن صدها تن از علویان شد. در ماه آوریل نیز در درگیری بین نیروهای دولتی و شبه‌نظامیان دروزی، دست‌کم صد نفر جان باختند.

از مسائل اصلی میان دولت انتقالی جدید سوریە و جامعه دروزی، بحث خلع سلاح گروه‌های مسلح دروزی و ادغام آن‌ها در ارتش واحد است.

دروزی‌ها با این طرح مخالفت کرده و بر حفظ سلاح‌ها و ساختارهای نظامی خود تأکید دارند. آن‌ها همچنین از حذف برخی از رهبرانشان از روند گفت‌وگوهای ملی و حضور بسیار محدود در دولت (تنها یک وزیر دروزی) ابراز نارضایتی کرده‌اند.

در جریان حملات جدید به این فرقه، پس از ورود نیروهای دولتی به یکی از شهرها، وزیر دفاع سوریه از توافق آتش‌بس با برخی رهبران دروزی خبر داد و گفت که پلیس نظامی برای مهار تخلفات مستقر شده است. اما روز بعد، وزارت دفاع اعلام کرد که گروه‌های مسلح حملات را از سر گرفته‌اند و این امر با واکنش نظامی روبه‌رو شده است.

چرا دولت اسرائیل از دروزی ها حمایت می کند؟

دولت اسرائیل با اشاره به «پیوندهای خانوادگی و تاریخی» میان دروزی‌های سوریه و جامعه دروزی داخل اسرائیل، اعلام کرد که برای حمایت از آن‌ها اقدام خواهد کرد. در اسرائیل، حدود ۱۳۰ هزار دروزی زندگی می‌کنند.

از سال ۱۹۵۷ خدمت سربازی برای مردان دروزی اجباری شده است، این امر به آنها فرصت ادغام در ارتش و دولت اسرائیل را داده است، فرصتی که به عرب های مسلمان داده نشده است. با این حال، برخی از دروزی‌ها با سیاست‌های دولت مخالفت می‌کنند؛ به‌ویژه پس از تصویب قانون «دولت-ملت یهود» در سال ۲۰۱۸ که به نظر بسیاری از دروزی‌ها، جایگاه شهروندی برابر آنان را تضعیف کرد. برخی از افسران دروزی در اعتراض به این قانون از ارتش استعفا دادند.

اسرائیل منطقه‌ای در جنوب سوریه را به‌طور یکجانبه منطقه غیرنظامی اعلام کرد و ورود نیرو و سلاح را به آن ممنوع اعلام نمود، امری که از سوی دولت سوریه رد شد.

اسرائیل از زمان فروپاشی حکومت اسد، به حملات هوایی و گسترش حضور خود در سوریه ادامه داده است، با این هدف که مانع بازسازی توان نظامی و حضور نیروهای متخاصم شود. آمریکا در همین دوره تلاش کرده تا اسرائیل را به سمت عادی‌سازی روابط با سوریه سوق دهد و سوریه را وارد توافقنامه ابراهیم کند.

چشم انداز روابط بین اسرائیل و سوریه

در ماه مه، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در عربستان با الشرع دیدار کرد و اندکی پیش از این دیدار، تحریم‌های آمریکا علیه سوریه را لغو کرد.

اسرائیل نیز تمایل خود را برای گسترش توافقنامه‌های صلح اعلام کرده و وزیر امور خارجه این کشور از علاقه برای افزودن سوریه و لبنان به جمع کشورهای عادی‌ساز روابط سخن گفته است. اما تنش اخیر امکان عادی شدن روابط را بیش از پیش دشوار کرده است.

نتانیاهو دولت جدید دمشق را رژیمی اسلامی و افراط‌گرا توصیف کرده و مخالفت خود را با لغو تحریم‌های سوریه از سوی آمریکا اعلام کرده است.