دست‌کم ۹ شهروند بلوچ در ایران اعدام شدند

در سومین سالگرد خیزش ژن، ژیان آزادی، گزارش‌ها از بلوچستان حاکی از آن است که طی چهار روز گذشته، دست‌کم ۹ زندانی بلوچ در زندان‌های مختلف ایران اعدام شده‌اند. این خبر را «کمپین فعالین بلوچ» منتشر کرده و آن را نشانه‌ای تازه از تداوم استفاده جمهوری اسلامی ایران از مجازات اعدام، به‌ویژه علیه اقلیت‌های اتنیکی و مذهبی دانسته است.

به گفته «کمپین فعالین بلوچ» ، اعدام‌شدگان شامل عامر پرکی (۲۸ ساله) و الیاس شیروزهی (۲۷ ساله) در زندان زاهدان، امیرحسین همتی (۳۰ ساله) در زندان جیرفت، عبدالصمد سالارزهی (۴۲ ساله) و عبدالمجید براهویی (۴۱ ساله) در زندان بیرجند، رضا سارانی (۵۱ ساله) در زندان کاشمر، پرویز یوسف‌زهی (۲۷ ساله) در زندان گناباد و همچنین ندیم اشرف‌زاده (۳۸ ساله) و عبدالقادر سرگلزایی (۳۶ ساله) در زندان اصفهان بوده‌اند.

این موج اعدام‌ها با سومین سالگرد آغاز اعتراضات سراسری موسوم به ژن، ژیان آزادی (زن، زندگی، آزادی) که در پی مرگ ژینا (مهسا) امینی در شهریور ۱۴۰۱ شکل گرفت و به یکی از بزرگ‌ترین خیزش‌های اعتراضی تاریخ معاصر ایران بدل شد، رقم خوردە است.

در همان سال، تیراندازی نیروهای امنیتی در زاهدان و خاش ده‌ها کشته و زخمی برجای گذاشت و به برگزاری «جمعه‌های اعتراضی» در بلوچستان انجامید که بیش از دو سال ادامه داشته است.

در این بارە، «کمپین فعالین بلوچ» می‌گوید افزایش ناگهانی اعدام‌ها در این مقطع اقدامی هدفمند برای ایجاد رعب و جلوگیری از اعتراضات تازه است.

این نهاد حقوق بشری بلوچستان یادآور شده است که در سال‌های گذشته نیز مقام‌های جمهوری اسلامی معمولاً در آستانه سالگردهای اعتراضی با سرکوب شدیدتر، بازداشت‌های گسترده و اجرای احکام اعدام، تلاش کرده‌اند مانع شکل‌گیری اعتراضات شوند.

بر اساس آمار نهادهای مستقل حقوق بشری، در حالی‌ که بلوچ‌ها تنها حدود پنج درصد جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند، سهم آنان در میان اعدام‌شدگان به‌طور نامتناسب بالاست.

سازمان‌های حقوق بشری همچنین هشدار داده‌اند بسیاری از این اعدام‌ها در روندهایی فاقد معیارهای دادرسی عادلانه، همراه با شکنجه، اعترافات اجباری و محرومیت از وکیل مستقل انجام می‌شوند. این سازمان‌ها اقداماتی از این دست را نقض آشکار تعهدات بین‌المللی ایران دانسته‌اند.

کمپین فعالین بلوچ از سازمان ملل متحد و جامعه جهانی خواسته است با فشار جدی‌تر بر جمهوری اسلامی ایران، مانع از تداوم این چرخه خشونت و نقض حقوق بشر شوند.