زنان در واتیکان خواستار پایان انحصار مردانه در انتخاب پاپ هستند

Images source: © PAP | GIUSEPPE LAMI

همزمان با انتخاب پاپ جدید در مه ۲۰۲۵، اعتراضات گسترده‌ای از سوی فعالان حقوق زنان در رابطە با نحوە انتخاب پاپ در کلیسای کاتولیک برگزار شد. معترضان خواستار پذیرش زنان در مقامات رهبری کلیسا، از جمله مقام کاردینالی، شدند. این اعتراضات به‌ویژه در میدان سنت‌پیتر با حضور نمادین زنان، که بالاتنه خود را برهنه کردند، شدت گرفت. اعتراضات زنان به انحصار مردانه مقام‌های کلیسایی در حالی ادامه دارد که تا کنون هیچ زنی به مقام کاردینالی نرسیده است.

در جریان گردهمایی کاردینالهای ارشد کلیسای کاتولیک برای انتخاب پاپ جدید در ماە مە ٢٠٢٥، اعتراضاتی از سوی فعالان حقوق زنان نسبت به مردانه بودن روند انتخاب پاپ در واتیکان به وقوع پیوست. این اعتراضات به‌ویژه در نزدیکی واتیکان برگزار و معترضان خواستار پذیرش زنان در مقامات رهبری کلیسای کاتولیک، از جمله کاردینالی، شدند.

در خلال این اعتراضات، دو زن به‌طور نمادین با برهنه‌کردن بالاتنه خود در میدان سنت‌پیتر، اعتراض خود را نسبت به انحصار مردانه مقام‌های کلیسایی ابراز کردند. این اقدام با دخالت پلیس مواجه شد و معترضان پس از بازداشت، از ورود به واتیکان در طول برگزاری کنکلاو منع شدند.

فعالان حقوق زنان در کلیسای کاتولیک، از جمله گروه‌هایی مانند "کلیسای زنان" (Women’s Church) و "کشیشان زن" (Womenpriests)، سال‌هاست که برای دسترسی زنان به مقام‌های کشیشی و کاردینالی مبارزه می‌کنند.

زنان معتقدند که عدم حضور زنان در سطوح رهبری کلیسا، ناعادلانه است و برابری جنسیتی را نقض می‌کند. این اعتراضات در سال‌های اخیر با افزایش توجه رسانه‌ها همراه بوده است.

در تاریخ کلیسای کاتولیک، تا کنون هیچ زنی به مقام کاردینالی دست نیافتە است، در حالی که کاردینال‌ها نقش اصلی را در انتخاب پاپ جدید ایفا می‌کنند. در کلیسای کاتولیک، مقام کاردینال یکی از بالاترین و تأثیرگذارترین مناصب بەشمار می رود.

کاردینال‌ها مشاوران ارشد پاپ به‌شمار آمدە و مهم‌ترین وظیفه‌ی آن‌ها انتخاب پاپ جدید در صورت مرگ یا استعفای پاپ است. علاوه بر این، کاردینال‌ها در اداره امور واتیکان، سیاست‌گذاری کلیسای جهانی، و نظارت بر دکاستری‌ها (وزارت‌خانه‌های واتیکان) نقش کلیدی دارند.

کاردینال‌ها هموارە از میان کشیشان و اسقفان انتخاب می‌شوند، در حالی که کلیسای کاتولیک اجازه نمی‌دهد زنان به مقام کشیشی برسند. این تصمیم مبتنی بر تفسیری پدرسالارانه از رفتار و آموزه‌های عیسی مسیح، از جمله انتخاب دوازده حواریون مرد بە شمار می رود.

پاپ، رهبر کلیسای کاتولیک رم، توسط شورایی از کاردینال‌ها که «کنکلاو» (Conclave) نام دارد، انتخاب می‌شود. این فرایند تنها پس از مرگ یا استعفای پاپ قبلی آغاز می‌شود. در این شرایط، تمامی کاردینال‌هایی که کمتر از ۸۰ سال سن دارند و همگی مرد هستند، در واتیکان گرد می‌آیند تا پاپ جدید را در یک فرآیند رأی‌گیری محرمانه انتخاب کنند.

NCR photo/Christopher White

برای انتخاب پاپ، یک نامزد باید دو سوم آرای حاضرین را به دست آورد. هیچ کس به‌طور رسمی نامزد نمی‌شود و هر مرد تعمید یافته کاتولیکی نظریاً می‌تواند انتخاب شود، گرچه در عمل، تقریباً همیشه یکی از کاردینال‌های حاضر در کنکلاو انتخاب می‌شود.

فرآیند کاردینال شدن انتصابی است و تنها پاپ اختیار دارد که شخصی را که تاکنون همواره مرد بوده به این مقام برساند. پاپ در انتخاب کاردینال‌ها، علاوه بر صلاحیت معنوی و مدیریتی، به تنوع جغرافیایی نیز توجه دارد تا کلیسا بازتابی جهانی از مسیحیت کاتولیک باشد.

در حالی که پاپ فرانسیس در دوره رهبری خود گام‌هایی برای افزایش مشارکت زنان در کلیسا برداشته است، از جمله منصوب‌کردن زنان به مقام‌های دیکاستری‌ها و شوراهای واتیکان، اما هنوز هیچ زنی به مقام کاردینالی نرسیده است. این موضوع همچنان به‌عنوان یکی از مسائل چالش‌برانگیز در کلیسای کاتولیک باقی مانده است. این در حالی است که درهای کلیسا بطور کامل بر روی جامعه‌ LGBTQA+ بسته مانده است.

در مجموع، اعتراضات زنان در جریان انتخاب پاپ جدید، نشان‌دهنده ادامه تلاش‌ها برای دستیابی به برابری جنسیتی در کلیسای کاتولیک است. اگرچه این اعتراضات با محدودیت‌هایی مواجه شده است، اما همچنان صدای معترضان در سطح جهانی شنیده می‌شود و ممکن است در آینده تأثیرگذار باشد.