محدودیتهای اسرائیل و حذف فلسطینیها مشروعیت مرکز هماهنگی غزه را تضعیف کرده است
- Arena Website
- 19 minutes ago
- 5 min read
گزارشهای تازه درباره ضبط مکالمات متحدان غربی در مرکز هماهنگی غزه، شکاف فزاینده میان آمریکا و اسرائیل را برجسته کردە است. اتهام جاسوسی، محدودیتهای گسترده بر کمکهای بشردوستانه و حذف فلسطینیها از روند تصمیمسازی، مشروعیت این مرکز را زیر سؤال برده است.
گزارشهای تازه از فعالیتهای اطلاعاتی اسرائیل در یکی از حساسترین مراکز هماهنگی نظامی و بشردوستانه غزه، بار دیگر شکاف عمیق بیاعتمادی میان متحدان غربی و اسرائیل را نمایان کرده است.
بر اساس اطلاعات منتشرشده از سوی روزنامه گاردین، نیروهای اسرائیلی متهم شدهاند که در مرکز هماهنگی نظامی–مدنی (CMCC) بهطور گسترده اقدام به ضبط علنی و مخفیانه گفتوگوها و جلسات نیروهای آمریکایی و متحدانشان کردهاند. این اتهام از سوی اسرائیل بیاساس خواندە شدە است.
مرکز CMCC چیست و چرا اهمیت دارد؟
مرکز CMCC در ماه اکتبر، پس از برقراری آتشبس مرحلهای در غزه، با هدف هماهنگی کمکهای بشردوستانه، نظارت بر ورود کالاهای ضروری و برنامهریزی برای آینده این منطقه تأسیس شد.
این مرکز در چارچوب طرحی ۲۰ مادهای شکل گرفت که دولت دونالد ترامپ آن را بهعنوان نقشهای برای پایان مدیریتشده جنگ و بازسازی تدریجی غزه معرفی کرده بود.
در این مرکز، افسران نظامی و برنامهریزان غیرنظامی از آمریکا، اسرائیل و چند کشور متحد از جمله بریتانیا و امارات متحده عربی حضور دارند.
هدف رسمی، تسهیل ارسال کمکها، بازسازی زیرساختها و تدوین چارچوبی برای حکمرانی موقت در دوره پس از جنگ اعلام شده است.
با این حال، گزارشهای منتشرشده نشان میدهد که فضای حاکم بر این مرکز بیش از آنکه مبتنی بر اعتماد و همکاری باشد، با سوءظن، تنشهای پنهان و کشمکشهای اطلاعاتی همراه است.
اتهام جاسوسی: ضبط مخفیانه یا مستندسازی حرفهای؟
به نوشته گاردین، منابعی آگاه از فعالیتهای داخلی CMCC گفتهاند که نیروهای اسرائیلی اقدام به ضبط گسترده صدا در جلسات رسمی و غیررسمی کردهاند.
به گفته این منابع، این موضوع در برخی موارد به ایجاد اختلافات جدی میان فرماندهان آمریکایی و اسرائیلی منجر شده است.
بر اساس این گزارش، سپهبد پاتریک فرانک، فرمانده آمریکایی پایگاه، در مقطعی همتای اسرائیلی خود را احضار کرده و به صراحت گفته است: ضبط صدا اینجا باید متوقف شود.
نگرانیها صرفا به نیروهای آمریکایی محدود نبوده است. کارکنان و بازدیدکنندگانی از کشورهای دیگر نیز نسبت به جمعآوری اطلاعات ابراز نگرانی کردهاند و به برخی از آنها توصیه شده که اطلاعات حساس خود را در جلسات مطرح نکنند.
در مقابل، ارتش اسرائیل این اتهامات را رد و با انتشار بیانیهای تأکید کرده است که جلسات برگزارشده با حضور نمایندگان این کشور، همانند هر سازمان حرفهای دیگر، بهصورت شفاف و با اطلاع طرفین مستندسازی میشود.
در این بیانیه آمده است ادعا درباره جاسوسی از شرکایی که خود در جلسات حضور دارند، بیمعنی است. ارتش آمریکا نیز از اظهارنظر مستقیم درباره این اتهامات خودداری کرده است.
کنترل کمکها؛ نفوذ واقعی در دست کیست؟
یکی از اصلیترین مأموریتهای CMCC، افزایش ورود کالاهای بشردوستانه به غزه است که پس از ماهها جنگ ویران شده و میلیونها نفر از ساکنان آن به کمکهای خارجی وابستهاند.
در آغاز فعالیت این مرکز، رسانههای آمریکایی و اسرائیلی گزارش دادند که اسرائیل کنترل ورود کالا به غزه را به ارتش آمریکا واگذار کرده است. اما یک مقام آمریکایی، به گاردین گفته است که واقعیت میدانی متفاوت است: اسرائیل همچنان کنترل محیط غزه و آنچه وارد آن میشود را در دست دارد.
در میان نیروهای اعزامشده به CMCC، کارشناسان لجستیک با سابقه مدیریت بحرانهای انسانی حضور داشتند. آنها امیدوار بودند با بهرهگیری از تجربه خود، مسیرهای جدیدی برای انتقال سریعتر کمکها باز کنند. اما بهزودی با مانعی فراتر از چالشهای مهندسی، محدودیتهای شدید اسرائیل بر کالاهای ورودی روبهرو شدند.
فهرست اقلام ممنوعه یا محدودشده، تحت عنوان کاربرد دوگانە بارها مورد بازنگری قرار گرفته است. حتی کالاهایی مانند میلههای چادر، مواد شیمیایی تصفیه آب، مداد و کاغذ نیز در مقاطعی از ورود به غزه منع شدهاند.
به گفته منابع مطلع، ظرف چند هفته، دهها نفر از نیروهای آمریکایی که به این مرکز اعزام شده بودند، به دلیل سرخوردگی از روند موجود، آنجا را ترک کردند.
حذف فلسطینیها از معادله تصمیمسازی
یکی از مهمترین انتقادها به CMCC، کنار گذاشتن تقریبا کامل فلسطینیها از فرآیند برنامهریزی است. با وجود آنکه طرح ترامپ بهطور نظری بر مشارکت فلسطینیها در یک اداره موقت تأکید دارد، اما در عمل هیچ نمایندهای از تشکیلات خودگردان، سازمانهای مدنی فلسطینی یا نهادهای بشردوستانه محلی در این مرکز حضور ندارد.
به گفته منابعی که در جریان گفتوگوها قرار دارند، حتی تلاشها برای مشارکت دادن فلسطینیها از طریق تماسهای ویدئویی نیز چندین بار از سوی مقامات اسرائیلی متوقف شده است.
اسناد برنامهریزی نظامی آمریکا که گاردین به آنها دسترسی یافته است، از بهکار بردن واژههای فلسطین و فلسطینی خودداری کرده و ساکنان این منطقه را صرفاً «غزهایها» نامیده است که از نگاه منتقدان، این واژە حامل بار سیاسی مشخصی است.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، نیز این مرکز را عملاً بهعنوان پروژهای دوجانبه معرفی کرده است. او پس از بازدید از پایگاه، CMCC را تلاش مشترک اسرائیلی–آمریکایی خواند و در تصاویر رسمی منتشرشده، اثری از نمایندگان سایر کشورها دیده نمیشود.
فضای استارتآپ دیستوپیایی
مرکز CMCC در ساختمانی چندطبقه در منطقه صنعتی شهر کریات گت، در حدود ۲۰ کیلومتری مرز غزه مستقر است که پیشتر در اختیار نهادی بشردوستانه بوده و مراکز توزیع غذای آن بارها هدف انتقاد قرار گرفته بود.
به گفته گاردین، فضای داخلی این مرکز حس یک استارتآپ دیستوپیایی را القا میکند: سالنی بزرگ و بدون پنجره، با چمن مصنوعی و تختهسفیدهایی که محل جلسات غیررسمی را مشخص میکنند؛ جایی که سربازان، دیپلماتها و امدادگران در کنار هم کار میکنند.
اصطلاحات شرکتی نیز به ادبیات کاری مرکز راه یافته است. فلسطینیهای غزه گاهی کاربران نهایی خوانده میشوند و برنامهها با عناوینی مانند «چهارشنبههای سلامت» و «پنجشنبههای تشنگی» نامگذاری شدهاند.
این عناوین از نظر بسیاری از امدادگران، فاصله عمیق میان زبان فنی و واقعیت تلخ میدانی را نشان میدهد.
نگرانیهای حقوقی و سیاسی
دیپلماتها و کارکنان بشردوستانهای که با این مرکز در ارتباطاند، نسبت به پیامدهای حقوقی فعالیت CMCC ابراز نگرانی کردهاند.
به گفته آنها، این مرکز ممکن است مرز میان مأموریت نظامی و فعالیت بشردوستانه را مخدوش کند، بدون مجوز روشن بینالمللی عمل کند و فلسطینیها را از تعیین سرنوشت خود کنار بگذارد.
یکی از دیپلماتها به گاردین گفته است: «نمیدانیم چقدر باید درگیر شویم. اما اگر کنار بکشیم، آینده غزه فقط در اتاقهای بسته اسرائیلی–آمریکایی طراحی خواهد شد.»
آیندهای مبهم در سایه جنگ حلنشده
در ماههای اخیر، نقش CMCC بهتدریج کمرنگتر شده و بخشی از نیروهای آمریکایی به پایگاههای اصلی خود بازگشتهاند. در همین حال، اختلاف بر سر آینده سیاسی غزه همچنان پابرجاست.
اسرائیل اعلام کرده است که تا زمان خلع سلاح کامل حماس، وارد مراحل بعدی آتشبس نخواهد شد. در مقابل، نه آمریکا و نه متحدانش برنامه عملی روشنی برای تحقق هدفی که ارتش اسرائیل طی دو سال جنگ نتوانست به آن برسد، ارائه نکردهاند.
کمیسیون تحقیق سازمان ملل نیز در گزارشی اعلام کرده است که اسرائیل در غزه مرتکب نسلکشی شده است که بسیاری از نهادهای حقوق بشری با آن همنظرند.
در چنین شرایطی، یکی از مقامات آمریکایی در پاسخ به این پرسش که برنامههای تدوینشده در CMCC چه زمانی وارد مرحله اجرا میشوند، به گاردین گفته است: ارتش آمریکا در قلب این موضوع نیست. این بیشتر یک مسئله سیاسی است.
اظهارنظری که بهخوبی نشان میدهد آینده غزه، بیش از هر چیز، هنوز در گرو تصمیمهایی است که نه در پایگاههای نظامی، بلکه در اتاقهای سیاستگذاری قدرتهای جهانی گرفته میشود.