نیروهای دولت انتقالی سوریە مسئول اعدام‌های فراقضایی در سویدا هستند

تحقیقات سازمان عفو بین‌الملل و گزارش‌های محلی از سویدا نشان می‌دهد که در جریان ناآرامی‌های ژوئیه در استان سویدا، دست‌کم ۴۶ نفر از اعضای جامعه دروزی، شامل ۴۴ مرد و دو زن، به‌طور عمدی و غیرقانونی توسط نیروهای دولتی و گروه‌های وابسته اعدام شده‌اند. کمیته ملی تحقیق سوریه مأمور جمع‌آوری مستندات، شناسایی عاملان و ارائه گزارش نهایی شده و این پرونده، آزمونی برای پاسخگویی دولت دمشق و اعتبار سازوکارهای ملی حقوق بشر به شمار می‌رود.

کمیته ملی تحقیق درباره اعدامهای فراقضایی در سویدا، که در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۵ کە با فرمان رئیس جمهور دولت انتقالی سوریە، احمدالشرع تشکیل شد، دامنه فعالیت میدانی خود را در سراسر استان و مناطق پیرامونی گسترش داده است.

اعضای هفت‌نفره این کمیتە شامل قضات، وکلا و یک مقام ارشد امنیتی، از روستاهای سویدا و منطقه سیده زینب بازدید کرده و با قربانیان، خانواده‌های آواره و شاهدان دیدار داشته‌اند.

کمیته همچنین از زندان مرکزی دمشق بازدید کرده و شرایط انسانی بازداشت‌شدگان مرتبط با خشونت‌ها را بررسی کرده است. هدف اصلی این نهاد، شناسایی افراد مسئول و ارائه گزارش نهایی تا ۳۱ اکتبر است.

در این بارە، سخنگوی کمیته، عمار عزالدین، گفت که مأموریت نهاد بر اساس معیارهایی چون بی‌طرفی، شفافیت، محرمانگی و اعتبار اجرا شده است. وی افزود:

کمیته نشست‌هایی با چهره‌های رسمی برگزار کرد و با قربانیان و شاهدان از همه طرف‌ها دیدار داشت، در حالی که بازدیدها و بررسی‌های فنی از صحنه‌های جرم نیز انجام شد.

در رابطە با اعدامهای فرا قضایی و کشتار غیرنظامیان دروزی، سازمان عفو بین‌الملل نیز بر اساس گردآوری شواهد اعلام کردە است کە نیروهای دولت انتقالی سوریە و افراد وابسته بە آن، در روزهای ۱۵ و ۱۶ ژوئیه، در میدان عمومی، خانه‌ها، مدرسه، بیمارستان و تالار مراسم، دست‌کم ۴۶ نفر از جامعه دروزی را هدف تیراندازی و اعدام فراقانونی قرار داده‌اند.

شواهد شامل ویدئوهای تأییدشده، عکس‌ها و شهادت شاهدان است. افراد مسلح با یونیفورم‌های نظامی و امنیتی با طرح‌های مختلف، و برخی با لوگوهای سیاه حاوی شعار های اسلامی، به‌طور سازمان‌یافته اقدام به اعدام دروزیها کردند.

ویدئوهای راستی‌آزمایی شده نشان می‌دهند که برخی از افراد مسلح، حتی بدون نشان رسمی، در کنار نیروهای امنیتی و دولتی فعالیت می‌کردند. تحلیل دیجیتال و تسلیحاتی عفو بین‌الملل صحت این ویدئوها را تأیید کرده و نقش آن‌ها در اعدام‌ها و عملیات بازجویی را مشخص ساخته است.

اعدام‌ها در مکان‌های کلیدی

بر اساس این گزارش، در میدان تشریـن، دست‌کم هشت مرد توسط ۱۲ فرد مسلح با سلاح‌های خودکار و یونیفرم‌های نظامی و امنیتی اعدام شدند.

ویدئوهای دیگر نشان می‌دهند مردی در ورودی مدرسه‌ای در روستای الثعلة توسط سه مرد مسلح با یونیفرم نظامی بازجویی و پس از اعلام هویت دروزی، فوراً کشته شد. ورود نیروهای مسلح با تانک و خودروهای سنگین، همراه با اجرای اعدام‌ها، شدت خشونت را دوچندان کرد.

در بیمارستان ملی، حداقل ۳۸ نفر، عمدتاً کارکنان پزشکی، مجبور به زانو زدن شدند و تعدادی از آنان توسط افراد مسلح با یونیفرم نظامی و امنیت عمومی هدف تیراندازی قرار گرفتند. محمد رفیق البحسـاس، یکی از قربانیان، با چند گلوله کشته شد و ویدئوهای دوربین مداربسته این واقعه را مستند کرده‌اند.

زمینه خشونت‌ها و واکنش‌

تنش‌ها در جنوب سوریه میان گروه‌های مسلح دروزی و جنگجویان قبایل بدوی از ۱۱ ژوئیه آغاز شد و به درگیری‌های مسلحانه منجر گردید.

نیروهای دولتی در ۱۵ ژوئیه وارد سویدا شده و حکومت نظامی اعلام کردند. در همان روز، حملات هوایی اسرائیل علیه خودروهای نظامی سوری، باعث کشته شدن دست‌کم ۱۵ نفر از نیروهای دولتی شد. عقب‌نشینی نیروهای دولتی در شب ۱۶ ژوئیه پایان‌دهنده مرحله خشونت‌ها بود.

در این بارە، عفو بین‌الملل هشدار داده است که اعدام‌های فراقانونی یادآور پیامدهای مصونیت از مجازات در کشتارهای فرقه‌ای پیشین است و دولت سوریه باید به‌طور مستقل، بی‌طرف و شفاف عاملان را محاکمه کند.

این پرونده، شاخص مهمی برای سنجش قابلیت دولت انتقالی دمشق در تضمین عدالت برای همه قربانیان نقض حقوق بشر در دهه‌های گذشته محسوب می‌شود.