پیش‌نویس بیانیه بغداد روی میز رهبران عرب؛ همزمان با آغاز رسمی نشست سران
- Arena Website
- 6 hours ago
- 2 min read
در آستانه نشست سران کشورهای عربی در بغداد، پیش‌نویس بیانیه‌ای منتشر شد که نشان‌دهنده تلاش‌های تازه برای ترسیم نقشه‌راهی مشترک در حوزه‌های امنیتی، سیاسی و توسعه‌ای در جهان عرب است. این پیش‌نویس، با تمرکز بر آتش‌بس در غزه، گفت‌وگوی ملی در سوریه و ابتکارات عراق برای بازسازی منطقه، به کانون توجه اجلاس سی‌وچهارم تبدیل شده است.
در حالی که سی‌وچهارمین اجلاس سران کشورهای عربی امروز 27 اردیبهشت، 17 مه به‌طور رسمی در بغداد آغاز شد، روزنامه «الشرق الأوسط» از دستیابی رهبران به پیش‌نویس بیانیه پایانی این نشست خبر داده است؛ بیانیه‌ای که به نظر می‌رسد چهره دیپلماسی منطقه در سال پیش رو را ترسیم می‌کند.
در این پیش‌نویس، سه محور اصلی به چشم می‌خورد:
نخست، خواست فوری برای آتش‌بس در نوار غزه و فراهم‌سازی مسیرهای ارسال کمک‌های انسانی؛ دوم، تمرکز بر توسعه منطقه‌ای با تکیه بر فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، اقتصاد آبی و امنیت غذایی؛ و سوم، بسته‌ای شامل ۱۵ پیشنهاد از سوی دولت عراق برای تقویت همکاری‌های امنیتی، اجتماعی و بازسازی کشورهایی که از بحران‌ها آسیب دیده‌اند.
در بخش سیاست خارجی، لحن بیانیه لحنی مصالحه‌جویانه دارد. از یک سو از آغاز گفت‌وگوهای ملی در سوریه حمایت شده و از سوی دیگر، مذاکرات جاری میان ایران و ایالات متحده درباره برنامه هسته‌ای مورد استقبال قرار گرفته است. با این حال، بیانیه هشدار می‌دهد که نباید اجازه داد اختلافات منطقه‌ای به میدان زور و تهدید کشیده شود.
نقش کلیدی بغداد در معماری جدید منطقه‌ای
پیش از آغاز رسمی اجلاس، نشست وزرای خارجه اتحادیه عرب در روزهای گذشته در بغداد برگزار شد. در این نشست، پنج طرح مهم که از سوی عراق پیشنهاد شده بود ـ از جمله تأسیس مراکز مقابله با تروریسم، ایجاد اتاق امنیتی مشترک و راه‌اندازی صندوق بازسازی ـ تصویب شد؛ طرح‌هایی که به نوعی زمینه‌ساز نسخه اولیه بیانیه امروز شدند.
سخنگوی دولت عراق، باسم العوادی، با اشاره به محورهای اجلاس، گفته است که مسائلی چون فلسطین، امنیت منطقه‌ای، تغییرات اقلیمی و چشم‌انداز ریاست دوره‌ای اتحادیه عرب، در دستور کار قرار دارد.
اما یکی از حاشیه‌های دیپلماتیک قابل‌توجه این نشست، به دعوت رسمی نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، از احمد شرع، رئیس دولت انتقالی سوریه بازمی‌گردد. دعوتی که هدف آن تقویت دیپلماسی منطقه‌ای و گشودن فضای جدیدی برای اجماع عربی در قبال بحران سوریه بود. با این حال، برخی گروه‌ها و نیروهای شبه‌نظامی در عراق به این دعوت واکنش منفی نشان دادند و فضای سیاسی به شکلی ملتهب شد.
در نهایت، احمد شرع که به‌دلیل نگرانی‌های امنیتی و برخی ملاحظات سیاسی تصمیم به سفر نگرفت، به‌جای خود «اسعد شیبانی» وزیر خارجه سوریه را راهی بغداد کرد.
این تصمیم به‌نوعی نماد شکنندگی فضای دیپلماتیک میان برخی کشورهای عربی تلقی شد؛ آن هم در شرایطی که در متن پیش‌نویس اجلاس نیز بر لزوم گفت‌وگو میان همه گروه‌های سوری تأکید شده است.
پیام‌ها، حاشیه‌ها و چشم‌اندازها
در حاشیه اجلاس، دیداری سه‌جانبه میان رهبران عراق، مصر و اردن نیز برنامه‌ریزی شده است که تمرکز آن بر همکاری اقتصادی و امنیتی خواهد بود.
طبق جدول رسمی اجلاس، انتظار می‌رود نشست امروز عصر با تصویب نهایی بیانیه، سخنرانی سران و یک نشست خبری مشترک به پایان برسد.
با این وجود بە نظر می رسد روایت‌ها، اولویت‌ها و سطح تعهدات سران کشورهای عرب همچنان بسیار متنوع و گاه متضاد است.
