دستیابی بە حقوق سیاسی و فرهنگی در سوریە همچنان مورد اختلاف است

در شرایطی که بحران سوریه روزبه‌روز پیچیده‌تر می‌شود و قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی به‌دنبال تثبیت یا گسترش نفوذ خود هستند، اداره خودگردان شمال و شرق سوریه همچنان بر مسیر دشوار و پرچالش خود برای حفظ هویت و حق اداره مستقل تأکید دارد.

در این چارچوب و در ادامه توافق ماە مارس میان مظلوم عبدی فرمانده‌کل نیروهای دموکراتیک سوریه و احمد الشرع رئیس‌جمهور موقت، هیئتی بلندپایه از اداره خودگردان – به سرپرستی فوزا یوسف – برای نخستین بار پس از سال‌ها، به‌طور رسمی به دمشق رفت تا مستقیماً با مقامات دولت مرکزی گفتگو کند.

این دیدار که در فضایی محتاطانه و با حضور چهره‌های کلیدی طرفین برگزار شد، حاکی از پیامی روشن بود:

اداره خودگردان شمال و شرق سوریه در برابر فشارهای خارجی و طرح‌های از بالا، حاضر به عقب‌نشینی از حقوق و هویت مردم خود نیست.

در این نشست کە از ظهر یکشنبه اول ژوئن آغاز و با استقبال کمیته اجرای توافق دولت سوریه، به ریاست معاون وزیر کشور محمد قنطری و چهره‌هایی مانند فوزا یوسف (عضو شورای اجرایی حزب اتحاد دموکراتیک)، عبدالحمید مهباش، سنحریب برصوم و سوزدار حاجی (از یگان‌های مدافع زنان) همراە بود، حاکی از اختلافات دیدگاههای دو طرف بود.

همچنین حضور غیرعلنی یک مقام وزارت خارجه آمریکا در این نشست، نشانه‌ای از نقش پنهان واشنگتن در تسهیل روند گفتگوها بود.

ادغام واقعی با حذف نهادها متفاوت است

سایت خبری نومدیا۲۴، رسانه‌ای که اخبار و تحولات مربوط به کُردها در سوریه و ترکیه را پوشش می‌دهد، در گزارشی مفصل به این سفر و پیام‌های مهم آن پرداخته است.

در این گزارش به نقل از فوزا یوسف، رئیس هیئت اعزامی، آمده است که برداشت دمشق از «ادغام» با نگاه خودگردانی تفاوت اساسی دارد. او گفته است:

از نظر دمشق ادغام بە معنای حذف نهادهای خودگردانی و نیروهای ما است. اما از نظر ما، ادغام یعنی ادامه مستقل فعالیت نهادها و حفظ هویت محلی مناطق شمال-شرق سوریە.

این دیدگاه بر اساس سال‌ها تجربه و رنج مردم مناطق خودگردان شکل گرفته است که نهادهای محلی نه‌تنها پاسخگوی نیازهای روزمره مردم‌اند، بلکه به‌عنوان نماد هویت و مقاومت در برابر سیاست‌های یکسان‌سازی و تمرکزگرایی دیده می‌شوند.

به همین دلیل، فوزا یوسف تأکید می‌کند:

ما خواهان همکاری و هماهنگی با دمشق هستیم، اما هرگز اجازه نخواهیم داد که نهادهایمان حذف شوند یا بازگشت به گذشته اتفاق بیافتد.

همچنین در این گزارش، به تأثیر مستقیم قدرت‌های خارجی، به‌ویژه ترکیه، بر روند گفت‌وگوها پرداخته شده است.

به گفته فوزا یوسف، ترکیه و سایر قدرت‌های منطقه‌ای از نزدیک این تحولات را دنبال می‌کنند و حتی گاهی مانع از اجرای توافق‌ها یا تغییر مسیر گفتگوها به سود منافع خود می‌شوند. او در مقابل تأکید دارد که تنها راه‌حل پایدار برای بحران سوریه، گفت‌وگوهای مستقیم و شفاف میان طرف‌های داخلی است.

نگاه انسانی به آموزش، بازگشت و کرامت

یکی از محورهای اصلی گفت‌وگوها، آموزش به زبان مادری بود که برای کُردها «یک موضوع استراتژیک» محسوب می‌شود.

فوزا یوسف در این بارە اعلام داشتە است:

آغاز سیاست‌های اشغالگرانە، با ممنوعیت زبان مادری شروع شد. تاکنون ما هزاران کودک را به زبان مادری آموزش داده‌ایم. این مسئله برای ما حیاتی است و باید با وزارت آموزش دمشق برای رسمیت‌یافتن مدارک همکاری کنیم.

در کنار این موضوع، بحران بازگشت آوارگان به مناطقی مانند عفرین و سری‌کانیه – که تحت کنترل ترکیه هستند – همچنان یکی از دغدغه‌های جدی است.

هیئت مناطق خودمدیریتی تأکید کردە است که بازگشت آوارگان تنها زمانی ممکن است که امنیت و زیرساخت‌های حیاتی تضمین شوند و مردم بتوانند با هویت فرهنگی و سیاسی خود زندگی کنند.

دیدار اخیر و فضای تازه‌ای که برای گفت‌وگوها میان هیئت مناطق خودگردان شمال-شرق سوریە و دولت انتقالی ایجاد شدە است، تا حد زیادی تحت تأثیر فراخوان صلح‌طلبانه‌ ۲۷ فوریه عبدالله اوجالان بود.

به گفته مسئولان اداره خودگردان، این نگاه سازنده به گفت‌وگو، زمینه‌ساز امضای توافق ۱۰ مارس و نشست‌های اخیر دمشق شد.

هرچند آینده مناطق خودمدیریتی شمال و شرق سوریه در میانه فشارهای خارجی و تهدیدهای داخلی قرار دارند، اما همچنان بر پایه نیروی مردم و نهادهایی استوار است که «ادغام» را فرصتی برای همکاری و همزیستی می‌دانند – نه بهانه‌ای برای حذف صداهای متفاوت.