اجماع جهانی برای بازرسی‌های فوری در پی تعلیق همکاری تهران با آژانس
- Arena Website
- Jun 27
- 3 min read
در پی حملات آمریکا و اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران و تصویب قانون تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) توسط مجلس ایران، فشارهای بین‌المللی برای از سرگیری بازرسی‌ها افزایش یافته است. روسیه با این تصمیم مخالفت کرده، در حالی که فرانسه و آژانس بر ضرورت نظارت فوری تأکید دارند.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس ایران، روز پنج‌شنبه در پستی در شبکه X اعلام کرد که قانون تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از تأیید شورای نگهبان، رسماً ابلاغ شده است.
او آژانس را متهم کرد که به‌عنوان «حافظ منافع ضدبشری و کارپرداز رژیم صهیونیستی» عمل می‌کند و گفت تا زمانی که امنیت مراکز هسته‌ای ایران تأمین نشود، همکاری از سر گرفته نخواهد شد.
این تصمیم در واکنش به حملات اخیر آمریکا و اسرائیل به سایت‌های هسته‌ای ایران، از جمله تأسیسات فوردو و نطنز، اتخاذ شده است. مقامات ایرانی مدعی هستند که این حملات با هدف جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای انجام شده، در حالی که تهران همواره برنامه هسته‌ای خود را صلح‌آمیز خوانده است.
روسیه: مخالفت با تعلیق و حمایت از ادامه نظارت آژانس
در مقابل، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، روز پنج‌شنبه اعلام کرد که مسکو خواستار ادامه همکاری ایران با آژانس است. او تأکید کرد که تصمیم مجلس ایران «جنبه اجرایی ندارد» و صرفاً یک موضع مشورتی است.
لاوروف همچنین از رهبر ایران نقل کرد که تهران «هیچ برنامه‌ای برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد و نخواهد داشت.»
روسیه، که متحد راهبردی ایران محسوب می‌شود، حملات آمریکا و اسرائیل را محکوم کرده و بر حق ایران برای توسعه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز تأکید دارد. با این حال، موضع مسکو در قبال تعلیق همکاری با آژانس، نشان‌دهنده اختلاف نظر با تهران در این زمینه است.
فرانسه و آژانس: درخواست فوری برای از سرگیری بازرسی‌ها
امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، پس از دیدار با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در پستی در X نوشت:
فرانسه در کنار آژانس ایستاده است؛ نهادی که نقش آن برای ایمنی و امنیت هسته‌ای حیاتی است.
او خواستار از سرگیری فوری مأموریت بازرسان در ایران شد.
گروسی نیز با هشدار درباره وضعیت حساس هسته‌ای ایران، بازرسی‌های فوری را «ضروری» خواند. او در نامه‌ای به وزیر خارجه ایران خواستار همکاری بیشتر تهران برای حل دیپلماتیک بحران شد و تأکید کرد که بازرسان آژانس همچنان در ایران حضور دارند، اما برای انجام وظایف خود نیازمند توقف درگیری‌ها هستند.
وضعیت تأسیسات هسته‌ای ایران پس از حملات
بر اساس گزارش نیویورک‌تایمز، علیرغم ادعاهای دونالد ترامپ مبنی بر نابودی کامل تأسیسات هسته‌ای ایران، سایت‌های "فوردو و نطنز" تنها آسیب‌های جزئی دیده‌اند.
در این بارە رافائل گروسی نیز تأیید کرد که اگرچه تأسیسات «به شدت آسیب دیده‌اند»، اما ادعای تخریب کامل «اغراق‌آمیز» است. با این حال، سال‌ها پنهان‌کاری ایران در برنامه هسته‌ای، از جمله اختفای تأسیسات و غنی‌سازی پنهانی، اعتماد جامعه جهانی را کاهش داده است.
اگرچه خامنه‌ای سلاح هسته‌ای را «حرام» اعلام کرده است، اما عدم شفافیت ایران و استناد به اصل «تقیه» (جواز دروغ برای حفظ نظام) باعث شده است کە بسیاری از کشورها به تعهدات تهران شک کنند.
وضعیت تأسیسات هسته‌ای ایران پس از حملات هنوز به طور کامل روشن نیست، اما به نظر می‌رسد که خسارات واردشده کمتر از حد ادعاشده توسط آمریکا و اسرائیل بوده است. با این حال، ادامه عدم شفافیت ایران می‌تواند بحران فعلی را تشدید کردە و احتمال تحریم‌های بیشتر یا حتی اقدامات نظامی جدید را افزایش دهد.
