ایران و اسرائیل خود را برای مرحلە تازە ای از رویارویی آمادە می کنند
- Arena Website
- Jul 30
- 3 min read
در حالیکە آتش‌بس اعلام‌شده میان ایران و اسرائیل در پایان ژوئن نتوانستە است از شدت تنش‌ها میان دو کشور بکاهد، آماده‌سازی‌های نظامی در پشت‌صحنه تداوم یافتە و آمادە سازی دو کشور برای آغاز دور بعدی جنگ، خاورمیانە را در آستانە جنگی دیگر قرار دادە است.
مرکز مطالعات امنیتی و امور خارجی اورشلیم روز گذشتە با انتشار گزارشی از آمادە سازی ایران و اسرائیل برای آغاز دور بعدی جنگ خبر داد.
در این گزارش با توجە بە آتش بس شکنندە میان این دو کشور که بر پایه بازدارندگی متقابل اما شکننده استوار است، آمدە است کە اسرائیل در حال تقویت سامانه‌های دفاعی خود و تسریع در تولید موشک‌های پدافندی «آرو» است.
در مقابل، ایران بازسازی توان نظامی‌اش را آغاز و آشکارا اعلام نمودە است که حتی به بهای درگیری مجدد نظامی، از برنامه هسته‌ای خود عقب‌نشینی نخواهد کرد. همزمان بە منظور آمادگی برای دور بعدی نبرد با اسرائیل، این کشور در حال مذاکره پیشرفته با چین برای خرید سامانه‌های پدافند هوایی و جنگنده است.
مقامات در اسرائیل بر این باور هستند کە ایران در حال برنامه‌ریزی برای یک حمله پیش‌دستانه غافلگیرکننده علیه اسرائیل به‌عنوان پاسخ به حمله غیرمنتظره ۱۳ ژوئن اسرائیل است.
در همین بارە، رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل، سپهبد ایال زمیر، در ۲۰ ژوئیه اظهار داشت که رویارویی اخیر با ایران تنها یکی از مراحل یک کارزار بلندمدت بوده است. به گفته او:
اکنون وارد فصلی تازه شده‌ایم که بر دستاوردهای عملیات اخیر، ازجمله مختل‌سازی برنامه موشکی و هسته‌ای ایران، استوار است و باید همچنان هوشیار بمانیم.
وزیر دفاع اسرائیل، اسرائیل کاتس، نیز در این رابطە در ۲۲ ژوئیه هشدار دادە بود که احتمال بسیار بالایی برای آغاز دوباره درگیری‌ها وجود دارد.
در همین راستا، طی یک ارزیابی راهبردی با حضور مقام‌های ارشد ارتش اسرائیل، تصمیم گرفته شدە است که برنامه‌ای جامع برای جلوگیری از احیای برنامه هسته‌ای ایران تدوین شود.
در مقابل ایران نیز پیام‌های روشنی را ارسال کرده است. رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، در گفت‌وگو با شبکه الجزیره در ۲۲ ژوئیه اعلام کرد:
ایران از برنامه هسته‌ای خود عقب نخواهد نشست و هرگونه حمله اسرائیلی با پاسخی دردناک و هدف‌گیری مناطق مرکزی اسرائیل مواجه خواهد شد.
همزمان، وزیر خارجه ایران، عباس عراقچی، در مصاحبه‌ای با فاکس نیوز در همان روز اعلام کرد که ایران علی‌رغم آسیب‌های ناشی از حملات آمریکا در ماه ژوئن، غنی‌سازی اورانیوم را متوقف نخواهد کرد.
از سوی دیگر، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده که نقش اصلی را در میانجی‌گری آتش‌بس داشت، در ۲۲ ژوئیه هشدار دادە است که در صورت ازسرگیری فعالیت‌های هسته‌ای توسط ایران، ایالات متحده در حمله مجدد به تأسیسات هسته‌ای ایران تردید نخواهد کرد.
هشدار ترامپ تنها چند ساعت پس از اظهارات عراقچی مطرح شد و نشان‌دهنده آن است که برای آمریکا، احیای برنامه هسته‌ای ایران «خط قرمز» محسوب می‌شود.
بە نوشتە گزارش این مرکز مطالعاتی اسرائیل، هرچند ایالات متحده آمریکا بە عنوان میانجی در برقراری آتش‌بس ایفای نقش نمود، اما این آتش‌بس فاقد هرگونه توافق سیاسی رسمی یا سازوکار نظارتی بود و به‌جای حل‌وفصل بلندمدت، صرفاً یک توقف موقت محسوب می‌شود.
از همین رو، رهبران سیاسی اسرائیل بر این باورند که رویارویی با ایران یک نبرد فرسایشی بلندمدت است که اکنون در مرحله گذار قرار دارد.
به‌گفته منابع اسرائیلی، هدف اصلی ایران در حال حاضر، اجرای یک حمله غافلگیرکننده در زمانی مناسب برای بازگرداندن بازدارندگی است. از همین رو، مقام‌های امنیتی اسرائیل آتش‌بس فعلی را صرفاً یک محدودیت موقت برای دو طرف می‌دانند.
در حال حاضر، این آتش‌بس بسیار شکننده است. نه سازوکار سیاسی-دیپلماتیک برای تضمین پایداری آن وجود دارد، نه کانال رسمی ارتباطی و نه اعتماد متقابل. هر دو طرف در حال آماده‌سازی برای دور بعدی درگیری‌اند، و یک اشتباه، از جملە ترور یک شخصیت ارشد یا یک حمله سایبری، می‌تواند بار دیگر آتش جنگ را شعله‌ور سازد.
ارزیابی نهادهای امنیتی اسرائیل
یکی از ارزیابی‌های فعلی در محافل امنیتی اسرائیل این است که ایران در صورت وقوع درگیری آتی، ترجیح خواهد داد از طریق نیروهای نیابتی خود، نظیر حوثی‌ها در یمن، حزب‌الله در لبنان و شبه‌نظامیان شیعه در عراقم به اسرائیل حمله کند.
با این وجود بر اساس نظر مقامات سیاسی و نظامی اسرائیل ایران تنها در صورتی به حمله مستقیم دست خواهد یازید که با شناسایی یک فرصت مناسب، از جملە انزوای دیپلماتیک یا درگیری اسرائیل در بحرانهای داخلی یا در صورت تضعیف بازدارندگی، زمان را برای حملە پیشدستانە مناسب بیابد.
از نگاە این مقامات، چنین اقدامی برای ایران بسیار پرخطر خواهد بود، چرا که اسرائیل احتمالاً با نیرویی قاطع و فراگیر به داخل خاک ایران حمله خواهد کرد.
در پایان نویسندە این گزارش بر این باور است کە پاسخ متقابل اسرائیل می‌تواند منجر به انزوای بین‌المللی ایران شود.با این‌حال، تهران ممکن است برای احیای غرور ملی آسیب‌دیده و بازسازی اعتبار بازدارندگی خود، دست به چنین قمار خطرناکی بزند.
