حماس میگوید «همه گروگانها» را آزاد خواهد کرد اما اجرای طرح ترامپ نیازمند گفتوگوی بیشتر است
- Arena Website
- Oct 3
- 4 min read
گروه حماس اعلام کرده حاضر است در چهارچوب طرح پیشنهادی ترامپ، «تمام» گروگانهای اسرائیلی را «زنده یا کشتهشده» آزاد کند، اما تاید نهایی را به «فراهم شدن شرایط مناسب» و ادامه مذاکرات درباره «سازوکار حکمرانی و حقوق فلسطینیها» مشروط کرده است. ترامپ بلافاصله از پاسخ حماس استقبال کرد و کاخ سفید اعلام نمود فرستاده ویژه ترامپ راهی منطقه میشود. دور جدید مذاکرات بهاحتمال زیاد در مصر برگزار خواهد شد.
گروه حماس در بیانیهای که شامگاه جمعه، ۱۱ مهرماه، منتشر شد، اعلام کرد که با «آزادی تمام زندانیان اسرائیلی، چه زنده و چه کشتهشده»، طبق فرمول تبادل، مندرج در پیشنهاد دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا، موافق است، اما این آزادی را به «فراهم شدن شرایط مناسب برای تبادل» و گفتوگو بر سر مسایل کلیدی و آینده نوار غزه کرده منوط است.
این بیانیه همچنین از واگذاری اداره غزه به «نهادی فلسطینی متشکل از تکنوکراتها بر اساس اجماع ملی و با حمایت کشورهای عربی و اسلامی» صحبت کرده اما هیچ اشارهای به خلعسلاح کامل یا کنارهگیری نقش سیاسی و نظامی حماس نکرده است.
این موضع در حالی اعلام شد که دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا، پیشتر به حماس تا روز یکشنبه مهلت داده بود تا طرح صلح را بپذیرد و هشدار داده بود که در غیر این صورت «جهنمی برپا» خواهد شد.
ساعاتی بعد از انتشار بیانیه حماس، ترامپ در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» از اسرائیل خواست بمباران غزه را «فورا متوقف کند» تا زمینه برای آزادسازی سریع و امن گروگانها فراهم شود. او گفت «من معتقدم حماس آماده صلح پایدار است» و افزود این رویداد میتواند « نزدیکترین فرصت برای صلح» در خاورمیانه باشد.
همزمان، شبکه «کان» اسرائیل گزارش داده است که استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، طی روزهای آینده برای پیگیری مذاکرات در این باره به منطقه سفر میکند و دور نخست گفتوگوها احتمالاً در مصر برگزار خواهد شد.
منابع خبری میگویند جزئیات کامل شرکتکنندگان و دستورکار هنوز اعلام نشده است، اما این حرکت بهعنوان گامی کلیدی برای تسهیل گفتوگوها و نهاییکردن جزئیات تبادل گروگانها و آتشبس تلقی میشود.
پاسخ حماس و آمادگی این گروه برای آزادسازی گروگانها با استقبال و واکنشهای متنوع بینالمللی روبهرو شده است.
گروه جهاد اسلامی فلسطین، متحد اصلی حماس، با انتشار بیانیهای پاسخ مثبت حماس به طرح صلح ترامپ را تأیید و آن را «نمایانگر موضع مقاومت فلسطین» توصیف کرد.
این تأیید میتواند روند آزادسازی گروگانهای تحت کنترل گروههای مختلف را تسهیل کند.
قطر، یکی از میانجیهای کلیدی در بحران غزه، نیز از بیانیه حماس استقبال کرده و گفته است با مصر و ایالات متحده آمریکا برای ازسرگیری مذاکرات و تسهیل اجرای آتشبس هماهنگی میکند.
وزارت خارجه قطر در بیانیهای نوشت: «ما از درخواست رئیسجمهور ترامپ برای توقف فوری حملات و آزادی سریع گروگانها حمایت میکنیم و خواهان پایان دادن به خونریزی در نوار غزه هستیم.»
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز، از همه طرفها خواسته «از این فرصت برای پایان دادن به درگیری تراژیک در غزه استفاده کنند».
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، این اقدام را «گامی سازنده و مهم در جهت دستیابی به صلحی پایدار» توصیف کرده است و فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، گفته است: «پس از نزدیک به دو سال، این بهترین فرصت برای صلح و آزادی گروگانهاست.»
امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، نیز تأکید کرده «تعهد حماس باید بیدرنگ دنبال شود» و جورجیا ملونی، نخستوزیر ایتالیا، اولویت کنونی را «دستیابی به آتشبسی که منجر به آزادی فوری تمام گروگانها شود» دانسته است.
در بریتانیا، کییر استارمر، نخستوزیر این کشور، پذیرش بخشی از طرح صلح ترامپ از سوی حماس را «گامی مهم به جلو» خواند و گفت: «این فرصتی برای پایان دادن به درگیریها، بازگرداندن گروگانها به خانه و رساندن کمکهای بشردوستانه به کسانی است که بهشدت به آن نیاز دارند.»
مارک کارنی، نخستوزیر کانادا، نیز از «همه طرفها خواست برای تبدیل تعهدات به واقعیت تلاش کنند.»
در اسرائیل، بنیامین نتانیاهو در بیانیهای گفت دولت او در حال آمادهسازی برای اجرای «مرحله اول طرح ترامپ» با هدف آزادی فوری گروگانهاست و افزود: «اسرائیل به همکاری کامل با رئیسجمهور ترامپ و تیمش برای پایان دادن به جنگ ادامه خواهد داد.»
با وجود خوشبینی نسبت به اعلامیهها، تحلیلگران و دیپلماتها هشدار میدهند که شکافهای فنی و سیاسی بزرگ هنوز باقی است. مسأله خلعسلاح یا نقش آینده گروههای مسلح، سازوکارهای نظارت بینالمللی بر انتقال قدرت در غزه، ضمانتهای امنیتی برای جلوگیری از ازسرگیری خشونت و ترتیب دقیق تبادل گروگانها از جمله موضوعاتی است که باید در مذاکرات آتی روشن شوند.
منابع اسرائیلی اعلام کردهاند در صورت توافق مقدماتی، برای اجرای «مرحله اول» طرح آمادهاند، اما جزئیات عملیاتی و جدول زمانی برای آزادی گروگانها هنوز اعلام نشده است.
در عمل، تحقق آتشبس و بازگشت گروگانها وابسته به توانایی میانجیها، از جمله آمریکا، قطر، مصر و کشورهای اروپایی، برای تضمین شرایط امنیتی و بشردوستانه در غزه است.
ناظران میگویند حتی در صورت توافق سیاسی اولیه، اجرای آن پیچیده و حتی زمانبر خواهد بود و به ضمانتهای بینالمللی و هماهنگی دقیق میان همه بازیگران منطقهای و فرامنطقهای نیاز دارد.
در حالی که بسیاری امیدوارند این اعلامیه گامی واقعی به سوی پایان دادن به یکی از طولانیترین بحرانهای خاورمیانه باشد، واقعیت میدانی و موانع سیاسی نشان میدهد که راه تا تحقق صلح و بازگشت گروگانها هنوز پُر از چالش است.
