خشم پوزیدونِ اسرائیل برای مقابله با ترکیه در قبرس شمالی

در سایه تشدید تنش‌ها میان آنکارا و تل‌آویو، قبرس شمالی از یک بحران محلی به کانونی تازه برای رقابت‌های امنیتی و اطلاعاتی در شرق مدیترانه تبدیل شده است. گسترش نفوذ نظامی ترکیه در این منطقه، از نگاه تحلیلگران اسرائیلی، تهدیدی فزاینده علیه زیرساخت‌های انرژی و منافع راهبردی اسرائیل به شمار می‌رود.

در حالی‌ که تحولات ژئوپولیتیک در شرق مدیترانه با شتابی تازه در حال وقوع است، روزنامه اسرائیل هیوم در گزارشی هشدار داده است که قبرس شمالی دیگر صرفاً مسئله‌ای مربوط به یونان و قبرس نیست، بلکه به تهدیدی استراتژیک برای امنیت ملی اسرائیل تبدیل شده است.

به نوشته این روزنامه، ۵۱ سال پس از حمله نظامی ترکیه به قبرس در سال ۱۹۷۴ که منجر به اشغال حدود ۳۷ درصد از شمال جزیره شد، این منطقه به پایگاهی نظامی و اطلاعاتی پرنفوذ برای آنکارا بدل شده است.

ترکیه اکنون با استقرار پهپادهای مسلح مانند Bayraktar TB2 و Akinci، سامانه‌های اطلاعات سیگنالی (SIGINT)، و موشک‌های دوربرد مانند ATMACA و تایفون، توانایی حمله به زیرساخت‌های اسرائیل در مدیترانه از جمله سکوهای گازی را داراست.

از منظر امنیتی، به باور نویسنده مقاله، شای گال، قبرس شمالی به دلیل خلأ نظارت بین‌المللی به «پناهگاهی برای فعالیت‌های غیرقانونی» تبدیل شده است.

از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به «پولشویی»، «تأمین مالی تروریسم»، «جاسوسی سایبری» و فعالیت گروه‌هایی چون حماس و نیروی قدس ایران اشاره کرد. همچنین اسناد اطلاعاتی از شکل‌گیری هسته‌هایی برای انجام عملیات برون‌مرزی علیه اسرائیلی‌ها در اروپا خبر می‌دهند.

به گفته این روزنامه تا کنون اسرائیل تلاش کرده است در بحران قبرس بی‌طرف بماند، اما با افزایش تهدیدات، تحلیلگران پیشنهاد می‌کنند که تل‌آویو باید گزینه‌های راهبردی از جمله طرحی با نام فرضی «خشم پوزیدون» را در نظر گیرد.

این طرح بر هماهنگی احتمالی با یونان و دولت رسمی قبرس برای مقابله با نفوذ ترکیه تأکید دارد.

قبرس، جزیره‌ای با جمعیت اکثراً یونانی‌تبار و اقلیتی ترک‌تبار، دهه‌هاست که صحنه کشمکش‌های سیاسی بین یونان و ترکیه است.

پس از کودتای طرفداران اتحاد قبرس با یونان در سال ۱۹۷۴، ترکیه به بهانه حمایت از ترک‌تبارها وارد شمال جزیره شد و «جمهوری ترک قبرس شمالی» را تأسیس کرد؛ کشوری که تنها از سوی ترکیه به رسمیت شناخته شده است.

در مقابل، روابط اسرائیل با یونان و قبرس جنوبی در دو دهه گذشته به‌ویژه در حوزه انرژی، امنیت دریایی و تبادل اطلاعات تقویت شده است.

از سوی دیگر، روابط ترکیه و اسرائیل با وجود همکاری‌های نظامی گسترده در دهه ۱۹۹۰، پس از حادثه کشتی ماوی مرمره در سال ۲۰۱۰ وارد مرحله‌ای از تیرگی شد.

در آن حادثه، که در جریان اعزام یک کاروان بشردوستانه به غزه رخ داد، نیروهای اسرائیلی به کشتی ترکیه‌ای حمله کردند که منجر به کشته‌شدن ۱۰ شهروند ترک شد. کشتی ماوی به نمادی از تغییرات گسترده در روابط دیپلماتیک میان دو کشور تبدیل شد.

در چنین بستری، گسترش حضور نظامی ترکیه در قبرس شمالی و حمایت این کشور از گروه‌هایی مانند حماس، از نگاه تل‌آویو فراتر از یک بحران منطقه‌ای تلقی می‌شود و به عنوان تهدیدی مستقیم علیه امنیت ملی اسرائیل مطرح می‌شود.