خشم کرملین از وام میلیاردی ژاپن به اوکراین

photo: Sergey Bobyley/TASS

روسیه با محکومیت شدید اقدام ژاپن برای اعطای وام ۳.۳ میلیارد دلاری به اوکراین، توکیو را به «خیانت» و «مشارکت در سرقت» دارایی‌های ملی خود متهم کرده و نسبت به وخیم‌تر شدن روابط دو کشور هشدار داده است. در همین رابطه گزارش شده که وزارت خارجه روسیه اعتراض رسمی خود را به آکیرا موتو، سفیر ژاپن، ارائه کرده است.

به گزارش خبرگزاری تاس، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، در نشست خبری پنجشنبه ۲۴ آوریل در مسکو این اقدام ژاپن را «غیرقابل قبول» خواند و هشدار داد که روابط وخیم دو کشور، که پیش‌تر به دلیل حمایت توکیو از اوکراین و محکومیت «تجاوز روسیه» متشنج شده بود، آسیب بیشتری خواهد دید.

زاخارووا افزود: «توکیو به‌صورت ریاکارانه امیدوار است این اقدامات بر روابط با روسیه تأثیر منفی نگذارد، اما این اقدامات قطعاً پیامدهای منفی خواهد داشت.»

اعتراض مسکو به توافقی است که در ۱۸ آوریل میان ژاپن و اوکراین برای اعطای وامی معادل ۴۷۱.۹ میلیارد ین (حدود ۳.۳ میلیارد دلار) امضا شده است. این وام، که بخشی از برنامه «تسریع درآمد فوق‌العاده» گروه هفت کشور صنعتی جهان موسوم به G7 است، با استفاده از سود حاصل از دارایی‌های مسدود شده روسیه تأمین می‌شود و برای بازسازی زیرساخت‌های اوکراین به کار خواهد رفت.

برپایه طرح یاد شده بازپرداخت این وام از سود سالانه دارایی‌های مسدود شده روسیه، که حدود ۳.۲ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود، انجام خواهد شد. این اقدام ژاپن پس از تعهدات مشابه بریتانیا (۲.۹ میلیارد دلار)، کانادا (۱.۷میلیارد دلار) و اتحادیه اروپا (۲ میلیارد یورو) صورت گرفت.

پس‌زمینه مسدودسازی دارایی‌های روسیه

پس از تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، کشورهای عضو گروه G7 حدود ۳۰۰ میلیارد دلار از دارایی‌های بانک مرکزی روسیه را مسدود کردند. بخش اعظم این دارایی‌ها، حدود ۲۸۰میلیارد یورو، در اتحادیه اروپا و عمدتاً در مؤسسه یوروکلیر بلژیک نگهداری می‌شود.

این اقدام به‌عنوان بخشی از تحریم‌های غرب علیه روسیه به دلیل نقض قوانین بین‌المللی و حمله به اوکراین اعمال شده است.

سود حاصل از این دارایی‌ها اکنون برای تأمین مالی وام‌هایی مانند وام ژاپن به اوکراین استفاده می‌شود، اما بحث‌هایی درباره مصادره کامل این دارایی‌ها نیز در جریان است، که می‌تواند تنش‌ها را تشدید کند.

روابط ژاپن و روسیه از مدت‌ها پیش به دلیل اختلاف بر سر جزایر کوریل و حمایت توکیو از اوکراین متشنج بوده است.

عدم استرداد این جزایر که اندکی پیش از پایان جنگ جهانی دوم و تسلیم شدن ژاپن توسط شوروی تصرف شدند، مانع امضای معاهده صلح بین دو کشور شده‌ است.

روسیه اخیراً اعلام کرده که به دلیل «موضع غیردوستانه» ژاپن، امیدی به مذاکرات صلح نیست. وام اخیر ژاپن این تنش‌ها را عمیق‌تر کرده و احتمال بهبود روابط را کاهش داده است.