در دورە صلح مسلح در خاورمیانە، ترکیه برنامههای نظامی خود را گسترش میدهد
- Arena Website
- Nov 25
- 3 min read
ترکیه در چارچوب رقابتهای فشرده منطقهای، بهویژه با ایران و اسرائیل، روند مدرنسازی صنایع دفاعی خود را شتاب داده است. رشد صادرات دفاعی، توسعه پهپادهای رزمی، تولید موتورهای بومی و معرفی مهمات سنگین جدید، نشاندهنده تلاش آنکارا برای تثبیت موقعیت خود بهعنوان یک بازیگر نظامی است. با این حال، فقدان دادههای مستقل درباره عملکرد برخی سامانهها همچنان ارزیابی دقیق توان واقعی ترکیه را دشوار میکند.
در بحبوحه افزایش تنشهای منطقهای در خاورمیانه، ترکیه در تلاش است با تسریع مدرنسازی صنایع دفاعی خود، زیرساختهایی را پایهریزی کند که این کشور را به یکی از قطبهای نظامی در منطقه تبدیل نماید.
این تلاشها در راستای رقابتی آشکار با کشورهایی مانند ایران و اسرائیل قرار دارد که بازیگران منطقهای در آن در حال ارتقای توان موشکی، هوایی و پهپادی هستند.
ترکیه در سالهای اخیر سرمایهگذاری قابل توجهی در بخش دفاعی داشته است. بر اساس گزارش آژانس صنایع دفاعی ترکیه (SSB)، صادرات دفاعی کشور در نه ماه نخست سال ۲۰۲۵ به ۶ میلیارد دلار رسیده است، که نسبت به دوره مشابه در سال قبل رشد ۳۹ درصدی داشته است.
همزمان با آن، در آوریل ۲۰۲۵، صادرات ماهانه بخش دفاع و هوافضای ترکیه به ۵۳۹ میلیون دلار افزایش یافت، که به گفته مقامات، رکورد جدیدی برای این کشور بود.
این رشد صادراتی نشان میدهد که ترکیه نه تنها در بازار داخلی سرمایهگذاری میکند، بلکه توانایی صادرات سیستمهای پیچیده را نیز بهطور فزایندهای بهبود بخشیده است.
یکی از بخشهای برجسته این جهش، توسعه پهپادهای رزمی بومی است. شرکتهایی مانند بایراکتار (Baykar)، تولیدکننده پهپادهای TB2 و Akıncı، به سمت تولید موتور جت داخلی پیش میروند تا خودکفایی این کشور را در زنجیره تأمین فناوری مهم را افزایش دهند.
این سرمایهگذاری بویژه در شرایطی اهمیت دارد که پهپادهای ترکیهای در بازار جهانی بهخوبی شناخته شدهاند و بخش مهمی از صادرات دفاعی را تشکیل میدهند.
در عین حال ترکیه دو بمب جدید را معرفی کرده است که نشاندهنده دستیابی این کشور بە فناوریهای پیچیدە در مهمات سنگین است.
بمب غضب (GAZAP) با وزن ۹۷۰ کیلوگرم، برای تخریب منطقهای طراحی گشتە و مقامهای ترکیه آن را بمب غیرهستهای بومی قدرتمند معرفی کردهاند.
همچنین بمب NEB‑ 2 Ghost بهعنوان بمب نفوذگر معرفی شده ast که طبق اعلام رسمی میتواند تا ۷ متر بتن مسلح را در هم شکستە و از فیوز با تاخیر انفجاری استفاده میکند. با این حال، جزئیات کامل آزمایشهای آن مانند فیلم یا گزارش فنی مستقل هنوز به صورت عمومی منتشر نشده است.
بخشی از این سیستمهای جدید در نمایشگاه دفاعی IDEF ۲۰۲۵ در استانبول به نمایش درآمدند، که نمایشی از توان رو به رشد ترکیه در حوزه سلاحهای پیشرفته به شمار میرفت.
از سوی دیگر، در حوزه موشکی، ترکیه در حال پیگیری پروژههایی برای توسعه موشکهای پیشرفته است. گزارشها حاکی از آن است که آنکارا بر روی سامانه دفاع هوایی چند لایهای موسوم به "Steel Dome" کار میکند، که بخشی از هدف آن مقابله با تهدیدات موشکی منطقهای اعلام شده است.
هالوک گورگون، رئیس SSB، نیز عنوان کرده است که زیرساختهای نظامی جدید ترکیه نشاندهنده افزایش توان تحقیق و توسعه و انبوهسازی تولید داخلی هستند.
آنکارا افزایش قابل توجه در صادرات را بهعنوان راهی برای تقویت نفوذ منطقهای و تجاری سازی صنعت دفاعی خود میبیند. این کشور اکنون تسلیحات خود را به بیش از ۱۸۰ کشور صادر میکند.
رقابت ترکیه با ایران و اسرائیل در عرصه نظامی بخشی از انگیزه استراتژیک این توسعه است: ایران با پهپادهای دوربرد، موشکهای کروز، هایپرسونیک و بالستیک فعال بوده و اسرائیل در این میان، یکی از پیشرفتهترین صنایع دفاعی جهان را دارد.
با این حال، چالشهایی نیز در این مسیر وجود دارد. برخی از ادعاهای ترکیه درباره عملکرد بمبها و چارچوب فنی سیستمهای موشکی با وجود اعلام عمومی، با دادههای مستقل تأیید نشدهاند.
فقدان اطلاعات آزمایشی شفاف، گزارش فنی جامع و انتشار عمومی دادههای تست، امکان سنجش کامل عملکرد و مقایسه با رقبای منطقهای را محدود میکند.
در نتیجه، ترکیه در پایان سال ۲۰۲۵ بهصورت فعال در حال ساخت یک صنعت نظامی و صادراتمحور است که میتواند نقشی کلیدی در معادلات امنیتی منطقه ایفا کند.
اما موفقیت نهایی این استراتژی تا حد زیادی به توان آنکارا برای نشان دادن کارایی عملیاتی سیستمهای جدید و جذب مشتریان بینالمللی وابسته است.
در مجموع، گسترش صنعت نظامی ترکیه در سال ۲۰۲۵ بازتابدهنده راهبردی است که هدف آن افزایش نفوذ منطقهای و ورود پایدار به بازار جهانی تسلیحات است.
با وجود رشد چشمگیر ظرفیت تولید، استمرار این روند به شفافیت آزمایشهای میدانی، اثبات کارایی سامانهها و جلب اعتماد خریداران وابسته است.
در نهایت، بە نظر می رسد بازیگران منطقەای، در حال آمادە سازی خود برای دورە صلح مسلح هستند.
