با تغییر وضعیت عبداللە اوجالان، امکان تغییر در معادلات سیاسی امکان پذیر است

عبدالرحیم سماوی، تحلیلگر شناختە شدەی کُرد و رئیس مرکز مشاوره و تحقیقات استراتژیک «تَمَل»، در گفت‌وگویی اختصاصی با کانال ۸ در اقلیم کُردستان از احتمال وقوع تحولی مهم در وضعیت عبدالله اوجالان، رهبر زندانی حزب کارگران کُردستان (پ.ک.ک)، خبر داد.

بنابە گزارش کانال ٨ اقلیم  کُردستان کە اخبار خاورمیانە و اقلیم  کُردستان را پوشش می دهد، طی ماه های آتی، با تغییر در وضعیت عبداللە اوجالان، آیندە سیاسی و معادلات منطقەای می تواند دچار تغییرهای بنیادین شود.

بنابە این گزارش، به گفته عبدالرحیم سماوی، دولت ترکیه در چارچوب سیاستی جدید که با آغاز به کار کابینه کنونی در ژوئن ۲۰۲۳ آغاز شده است، برنامه‌ریزی برای انتقال اوجالان به اقامت‌گاه اجباری خانگی را آغاز کرده بوده تا بسترهای لازم برای آغاز روند صلح با حزب کارگران کُردستان و پایان فاز نظامی این حزب و آغاز مرحله‌ای نوین از تعامل دولت ترکیه با مسئله کُردها را مهیا کند.

سماوی در این مصاحبه، مجموعه‌ای از تحولات پشت‌پرده، تماس‌ها و مذاکرات محرمانه، و سناریوهای آینده را ترسیم می‌کند که هم از تغییر در سیاست‌های داخلی آنکارا خبر می‌دهد و هم از تلاش‌های جدید برای مهندسی آینده سیاسی کردهای منطقه.

اوجالان، به باور سماوی، همچنان نقش محوری در این فرآیند خواهد داشت، هرچند شرایط جدید با پیچیدگی‌ها و چالش‌های جدی نیز همراه است.

به گفته سماوی، دولت ترکیه برنامه‌ریزی کرده است تا اوجالان را در ماه‌های آتی به اقامتگاهی اجباری منتقل نماید.

علاوه براین تعداد افرادی که مستقیما با او در ارتباط خواهند بود احتمالا به ٢٥ نفر افزایش خواهد یافت که به او در زمینه پروسه صلح و همچنین دیگر کارهای اداری مشاوره خواهند داد.

به گفته این تحلیلگر کُرد درحال حاضر در زندان امرالی دست کم ١١ نفر همراه او هستند. هدف این تیم، تسهیل فرآیند خلع سلاح و انحلال تدریجی پ.ک.ک است؛ فرآیندی که سماوی آن را بخشی از یک استراتژی کلان برای نزدیکی ترکیه با کُردها در منطقه قلمداد می کند.

وی تأکید کرد که این روند به سیاست کلی دولت مرتبط است، نه یک حزب خاص. به گفته او، ترکیه در برابر تغییرات ژئوپلیتیکی منطقه‌ای، به این نتیجه رسیده است که وجود حزب کارگران کردستان مانعی اساسی در مسیر تشکیل یک ائتلاف کُردی-ترکی گسترده است. بر این اساس، انحلال پ.ک.ک نه‌تنها یک هدف امنیتی، بلکه یک الزام سیاسی-ژئواستراتژیک تلقی می‌شود.

سماوی همچنین فاش کرد:

اوجالان در ماه‌های ژوئن تا اوت سال گذشته، با شاخه‌های پ.ک.ک در قندیل، اروپا و سوریه در ارتباط بوده و حتی در کنگره دوازدهم این حزب، به‌صورت ویدیویی مشارکت کرده است.

عبداللە اوجالان رهبر دربند کردها، در این چارچوب، نقش میانجی‌گر و هدایت‌گر را در فرآیند گذار ایفا می‌کند، هرچند به گفته سماوی، او تمایلی به آزادی کامل ندارد، چرا که امنیت خود را در فضای خارج از زندان تضمین‌شده نمی‌بیند.

گشودن درهای گفت‌وگو؛ دیدارهای احتمالی و مذاکرات پشت‌پرده

سماوی از احتمال دیدار برخی چهره‌ها از قندیل، سوریه، شمال کردستان و اروپا با اوجالان سخن گفت؛ دیدارهایی که در صورت تحقق، می‌تواند مرحله تازه‌ای از اعتمادسازی میان آنکارا و گروه‌های کُردی را آغاز کند.

همچنین او به وجود مذاکراتی میان سازمان اطلاعات ترکیه، مظلوم عبدی (فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه) و اوجالان اشاره کرد و از احتمال استقبال رسمی آنکارا از عبدی در آینده نزدیک خبر داد.

در این چارچوب، پیشنهادهایی برای حل و فصل بحران کُردهای سوریه نیز مطرح شده‌اند. از جمله این پیشنهادها، پیوستن نیروهای سوریه دمکراتیک به ارتش جدید سوریه، تعیین یک معاون رئیس‌جمهور کُرد، و گنجاندن زبان کُردی در قانون اساسی آینده سوریه است. مظلوم عبدی یکی از چهره‌هایی است که در مذاکرات برای تصدی پست معاونت ریاست‌جمهوری مورد بررسی قرار گرفته است.

تغییرات جمعیتی، استراتژی بازگشت و آینده مبهم مصالحه

در ادامه این گفت‌وگو، سماوی تأکید کرد که اعضای پ.ک.ک قرار نیست به اروپا منتقل شوند، بلکه در کُردستان باقی خواهند ماند و سپس به‌تدریج به ترکیه بازمی‌گردند.

به موازات این روند، دولت ترکیه به دنبال آزادی برخی زندانیان سیاسی و بیماران در هفته‌های آینده خواهد بود که می‌تواند نشانه‌ای از اراده دولت برای کاستن از تنش‌های داخلی و ایجاد زمینه برای گفت‌وگو باشد.

سماوی در تحلیلی کلان‌تر، به نگرانی ترکیه از تحولات جمعیتی در آناتولی اشاره کرد. به گفته او، افزایش جمعیت کردها و کاهش جمعیت ترک‌ها باعث شده است تا دولت ترکیە به‌دنبال توسعه مرزهای سیاسی و همگرایی با کُردهای منطقه باشد تا از خطر تجزیه در بلندمدت پیشگیری کند.

این نگرانی‌ها، در کنار تحولات منطقه‌ای، دولت ترکیه را به اتخاذ یک استراتژی جدید در قبال کُردها سوق داده است.