اختلاف نظرهای ترامپ و نتانیاهو همچنان ادامە دارد

در حالی که روابط آمریکا و اسرائیل همواره به‌عنوان یکی از مهم‌ترین همکاری‌های استراتژیک در سیاست جهانی شناخته می‌شود، اختلاف نظر آشکار بین دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو درباره ایران، نگاه‌ها را به آینده این شراکت مهم معطوف کرده است.

طبق برخی از گزارش‌ها به‌نظر می‌رسد اختلافات بین این دو رهبر به‌ویژه در رابطە با موضوع ایران به اوج خود رسیده است.

زمانی که ترامپ در کارزار انتخاباتی ۲۰۲۴ به قدرت بازگشت، بسیاری از ناظران تصور می‌کردند او همان رویکرد سخت‌گیرانه پیشین علیه تهران را در پیش خواهد گرفت.

در آن زمان، نخست‌وزیر اسرائیل، نتانیاهو، از بازگشت ترامپ استقبال کرد و او را برای تحقق سیاست‌های خود در منطقه، به‌ویژه در مواجهه با ایران، مناسب‌ترین فرد می‌دانست.

نخستین مهمان خارجی واشنگتن پس از پیروزی ترامپ، نتانیاهو بود. هر دو طرف در دیدار رسمی خود مدعی شدند که به هماهنگی کامل در موضوع ایران رسیده‌اند.

ترامپ همچنین بلافاصله پس از بازگشت به قدرت، محدودیت‌های دولت بایدن درباره ارسال تسلیحات پیشرفته به اسرائیل را لغو و تجهیزات نظامی جدیدی را در پایگاه دیگو گارسیا مستقر کرد. این اقدامات، در نگاه بسیاری از تحلیلگران، حامل پیام روشنی به ایران بود.

با این حال، روند حوادث به‌یکباره تغییر کردند. در دومین دیدار نتانیاهو با ترامپ در واشنگتن، رئیس‌جمهور آمریکا در حضور خبرنگاران اعلام کرد که ایران و آمریکا برای آغاز مذاکرات به‌منظور دستیابی به یک توافق جدید آماده می‌شوند. این مذاکرات، که تاکنون پنج دور آن برگزار شده، همچنان علی‌رغم موانع موجود، پابرجاست.

در حالی که اسرائیل شرایط فعلی را بهترین فرصت برای اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران می‌داند، ترامپ مسیر دیپلماسی را ترجیح می‌دهد. این تفاوت دیدگاه، به‌ویژه در روزهایی که حملات اسرائیل به غزه شدت گرفته، پررنگ‌تر شده است.

ترامپ در همین زمان از آتش‌بس در منطقه حمایت و حتی به توافقی با نیروهای یمنی برای توقف حملات به کشتی‌های آمریکایی دست یافته است. این توافق بدون اطلاع قبلی اسرائیل انجام شد و می‌توان گفت باعث غافلگیری نتانیاهو شد.

نکته جالب‌تر این است که ترامپ اخیراً در سفر به عربستان سعودی، قطر و امارات، از اسرائیل دیدار نکرد؛ موضوعی که در تاریخ روابط دو کشور کم‌سابقه است. همچنین او در این سفر با محمد جولانی (احمد الشرع)، حاکم جدید سوریه، دیدار و تحریم‌های این کشور را لغو کرد؛ اقدامی که با مخالفت اسرائیل روبه‌رو شد.

از سوی دیگر، برخی گزارش‌ها از داخل آمریکا نشان می‌دهند که اسرائیل در حال آماده‌سازی طرح‌هایی برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران است.

از همین رو، برخی کارشناسان معتقدند:

این اقدامات تلاشی برای به شکست کشاندن مذاکرات ایران و آمریکا است. در مقابل، برخی افشای این طرح‌ها توسط مقامات آمریکایی را اقدامی عامدانه از سوی دولت ترامپ برای جلوگیری از کارشکنی اسرائیل در مسیر مذاکرات می‌دانند.

گفته می‌شود در گفت‌وگوی تلفنی اخیر ترامپ و نتانیاهو، ترامپ به نتانیاهو هشدار داده است که حاضر نیست اجازه دهد هیچ مانعی در مسیر توافق دیپلماتیک با ایران ایجاد شود و از وی خواسته است از رفتارهای تحریک‌آمیز خودداری کند.

منابع نزدیک به کاخ سفید می‌گویند اولویت ترامپ منافع ملی آمریکاست و او تمایلی به ورود به جنگی تازه به‌خاطر اسرائیل ندارد.

این اختلافات مسبوق بە سابقە نیز هستند. برخی ناظران بر این باورند ترامپ از عدم قدردانی راست‌گرایان اسرائیل از تصمیمات بحث‌برانگیزش در دوره نخست ریاست‌جمهوری، از جمله به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به‌عنوان پایتخت اسرائیل و شناسایی حاکمیت این کشور بر بلندی‌های جولان، دلخور است.

علاوه بر این، تبریک شتاب‌زده نتانیاهو به بایدن در انتخابات ۲۰۲۰ که ترامپ مدعی تقلب در آن بود، همچنان باعث رنجش او شده است. با وجود این تنش‌ها، تحلیلگران تأکید دارند نباید آن را نشانه‌ای از سردی روابط واشنگتن و تل‌آویو دانست.

تاریخ روابط دو کشور نشان داده که حتی در دوره‌هایی مانند ریاست‌جمهوری اوباما، زمانی که اختلافات قابل‌توجهی با دولت نتانیاهو وجود داشت، همکاری‌های امنیتی و نظامی نه‌تنها ادامه داشت، بلکه در برخی زمینه‌ها تقویت هم شد.

روابط آمریکا و اسرائیل بر پایه‌های ساختاری و منافع استراتژیک عمیقی استوار است که از اختلافات مقطعی فراتر می‌رود. حمایت‌های نظامی و اطلاعاتی واشنگتن از تل‌آویو به یک سنت پایدار تبدیل شده و حتی در زمان‌های پرتنش، کمک‌های نظامی چندمیلیارد دلاری متوقف یا کاهش نیافته است.

افزون بر این، این روابط همچنان از حمایت گسترده دو حزب اصلی در کنگره آمریکا برخوردار است و بسیاری از قوانین و قطعنامه‌های حمایتی با رأی مثبت هر دو حزب به تصویب می‌رسند.

همچنین، نهادهای پرنفوذی مانند لابی آیپک در آمریکا، همواره تضمین کرده‌اند که روابط با اسرائیل همچنان یکی از اولویت‌های اصلی در سیاست خارجی ایالات متحده باقی بماند.

با وجود اختلافات آشکار اخیر، به‌نظر می‌رسد شراکت راهبردی آمریکا و اسرائیل همچنان بر مبنای منافع مشترک و ساختارهای عمیق سیاسی، نظامی و اقتصادی، پابرجا خواهد ماند.