وزرای گروه هفت: ایران به مرحله حساس و نقطە صفر هستەای رسیدە است

در سرمای پاییزی منطقه نیاگارای کانادا، وزرای خارجه گروه هفت (جی۷) در آبان‌ماه ۱۴۰۴ گرد هم آمدند تا در گردهمایی دیپلماتیکی که بیشتر شبیه یک جلسه اضطراری بحران بود، موضع مشترک خود را در برابر تلاطم‌های جهانی تعیین کنند. فضای نشست با اضطرار و هشدار همراه بود و نتیجه آن بیانیه‌ای بود که زبان دیپلماسی معمول را کنار گذاشته و صریح‌ترین پیام‌های سال‌های اخیر را ارائه کرد.

یکی از محورهای اساسی نشست وزرای امور خارجە گروە هفت، موضوع برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران بود که بخش قابل توجهی از محتوای بیانیه نهایی را به خود اختصاص داد.

در پی انتشار گزارش‌های نگران‌کننده از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، وزرای عضو گروه هفت به این جمع‌بندی رسیدند که ایران به مرحله‌ای حساس و نزدیک به نقطه موسوم به صفر هسته‌ای رسیده است.

وزرای امور خارجه کشورهای گروه هفت، بدون اشاره به پیشینه خروج ایالات متحده آمریکا از توافق هسته‌ای (برجام)، به‌طور صریح اعلام کردند که تداوم فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم و عدم همکاری کافی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تهدیدی جدی برای صلح و امنیت بین‌المللی تلقی می‌شود.

آن‌ها از تهران خواستند با آژانس همکاری کامل داشته باشد و اجازه دهد بازرسان به تمامی تأسیسات و مواد هسته‌ای دسترسی کامل پیدا کنند.

در این نشست، تمرکز فشار ویژه روی اسنپ‌بک (بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل) بود. وزرای جی۷ علناً از اجرای این مکانیسم حمایت کردند و آن را هشدار نهایی برای ایران عنوان کردند.

آن‌ها تأکید کردند که آماده‌اند تحریم‌های گسترده سازمان ملل را علیه ایران بازگردانند و از تمامی کشورها خواستند به این تحریم‌ها احترام بگذارند.

همسو با این آمادگی، وزرای شرکت کنندە در این گروە از ایران خواستند وارد گفت‌وگوهای مستقیم و بدون واسطه با ایالات متحده آمریکا شود تا شاید راهی برای کاهش تنش و خروج از بحران بیابد.

 وزرا نقش ایران در منطقه را نیز مورد انتقاد قرار دادند. آن‌ها ایران را به انجام فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده متهم کردند و نسبت به اقدامات نیروهای نیابتی تهران در خاورمیانه هشدار دادند.

در خصوص اوکراین نیز، بیانیه جی۷ به شدت ارائه کمک‌های نظامی ایران و کره شمالی به روسیه را محکوم کرد و آن را عاملی مهم در طولانی شدن جنگ دانست.

واکنش ایران: فرافکنی و تکذیب

پاسخ ایران به بیانیه منتشر شدە از سوی این فروە، بلافاصله و با لحنی شدید اعلام شد. سخنگوی وزارت امور خارجه ایران بیانیه جی۷ را ادعاهای بی‌اساس، فرافکنی محض و زیاده‌خواهانه توصیف کرد.

در این بیانە، جمهوری اسلامی ایران، اظهارات وزاری نشست جی ٧ را فاقد هرگونه صلاحیت اخلاقی قلمداد کردە و کشورهای جی۷ را متهم نمود که با خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و عملکرد دوگانه در قبال زرادخانه اتمی رژیم اسرائیل، خود ناقض قوانین بین‌المللی هستند.

ایران تأکید کرد که همواره به تعهدات ان‌پی‌تی، معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای، پایبند بوده، اما رفتار غرب موجب کاهش تعهدات هسته‌ای تهران شده است.

در خصوص اسنپ‌بک نیز، ایران آن را از منظر حقوقی فاقد اثر قانونی و دارای نقص دانستە و اتهام ارائه پهپادها و موشک‌ها به روسیه را به طور قاطع تکذیب کرد و بر موضع خود در حمایت از حل و فصل مسالمت‌آمیز مناقشه اوکراین تأکید نمود.

اهرم فشار بر مسکو: مصادره دارایی‌ها

بخش دیگر این نشست، بر حمایت از اوکراین متمرکز بود. وزرای جی۷ بر حمایت نظامی و مالی تزلزل‌ناپذیر خود از کی‌یف تأکید کردند، اما بحث کلیدی روی طرح جسورانهای مبنی بر نحوه استفاده قانونی از دارایی‌های مسدود شده حاکمیتی روسیه تمرکز پیدا کردە بود.

ایده اصلی این طرح بر این نکتە استوار است که میلیاردها دلار باید برای تقویت مالی و بازسازی اوکراین نیاز بودە و لازم است این داراییها استفاده شود، از سوی دیگر، روسیه لازم است هزینه جنگ و تخریب کشور خود را پرداخت کند.

نشست جی۷ در نیاگارا نمایانگر ورود قدرت‌های غربی به مرحله‌ای جدید از تقابل مستقیم بە شمار می رود.

این گروە با تهدید به بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران و ایجاد مکانیسم مالی برای ضربه به روسیه، نشان می دهد که از مرزهای دیپلماتیک قبلی عبور کردە است.