همزمان با تشدید خشکسالی، دی‌اکسید گوگرد در اصفهان ۲۰ درصد افزایش یافتە است

دریا درویش

افزایش ۲۰ درصدی دی‌اکسید گوگرد در اصفهان ناشی از سوزاندن مازوت در نیروگاه منتظری، بحران آلودگی را تشدید کرده است. خشکسالی، ریزگردهای حاوی فلزات سنگین و ناکارآمدی اجرای سیاست‌های کاهش آلودگی، وضعیت سلامت شهروندان را به شکل نگران‌کننده‌ای تهدید می‌کند.

به گزارش ایرنا، حسین احمدی‌کیا، مدیر گروه پژوهشی آلودگی هوای دانشگاه اصفهان اعلام کرد که میزان دی‌اکسید گوگرد در هوای این شهر در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال گذشته ۲۰ درصد افزایش یافته است.

او دلیل اصلی این افزایش را سوزاندن سوخت مازوت در نیروگاه منتظری دانست. در سال‌های اخیر، خشکسالی، گرد و غبار و آلودگی هوا به بحرانی جدی در اصفهان تبدیل شده‌اند.

دی‌ماه سال ۱۴۰۲، هم‌زمان با اوج‌گیری آلودگی هوا در اصفهان، معاون اجرایی رئیس‌جمهور وقت، ابراهیم رئیسی، اعلام کرد که دولت کاهش آلودگی هوای اصفهان را دغدغه‌ای ملی می‌داند. او وعده دادە بود که بسته‌ای جامع برای مقابله با این بحران با قید فوریت تدوین و تصویب شود.

در فروردین ۱۴۰۳ این سند جامع با ۱۰۵ اقدام مشخص به تصویب رسید که باید از سوی ۱۷ دستگاه اجرایی عملیاتی شود؛ با این حال تاکنون گزارشی رسمی از نحوه اجرای این مصوبات منتشر نشده است.

حتی زمانی که راه‌حلی اجرایی برای حل یک بحران طراحی می‌شود، میان طراحی و اجرا فرسنگ‌ها فاصله است.

برای مثال در لایحه بودجه سال۱۳۰۴، پیشنهاد شده بود که ۳۵ درصد از مالیات صنایع آلاینده به توسعه حمل‌ونقل عمومی و طرح‌های کاهش آلودگی اختصاص داده شود.

بر اساس آن، شرکت‌های آلاینده موظف بودند بین نیم تا یک و نیم درصد از درآمد فروش خود را به صندوق محیط‌زیست واریز کنند.اما این بند از نسخه نهایی قانون بودجه حذف شد.

مازوت سوختی سنگین و حاصل از پالایش نفت است و به گفته کارشناسان یکی از آلاینده‌ترین انواع سوخت محسوب می‌شود. ترکیبات گوگردی موجود در مازوت باعث سرفه، تنگی نفس، کاهش توان دفاعی بدن و در درازمدت کاهش ظرفیت ریه می‌شوند.

اکسیدهای گوگرد در جو نیز به آلاینده‌های ثانویەای مانند ذرات معلق تبدیل و به باران‌های اسیدی و تشدید آلودگی منجر می‌شوند.

طبق آمارها، در سال گذشته، میانگین سالانه ذرات معلق در هوای اصفهان حدود ۳۷ میکروگرم بر متر مکعب گزارش شده؛ یعنی سه برابر استاندارد ملی و بیش از هفت برابر استاندارد جهانی.

علاوه بر این، نتایج یک پژوهش علمی از احمد جلالیان، استاد دانشگاه آزاد اصفهان، نشان می‌دهد که بیابان‌زایی تا فاصله ۲۰ کیلومتری شهر رسیده و حدود ۵۵۰ هزار هکتار از اطراف استان اصفهان را کانون‌های فعال تولید ریزگرد احاطه کرده‌اند.

یکی از مهم‌ترین این کانون‌ها، تالاب بین‌المللی گاوخونی است که اکنون کاملاً خشک شده است.

بررسی‌ها نشان داده است که ریزگردهای اصفهان صرفاً گرد و خاک نیستند، بلکه این ذرات حاوی فلزات سنگین خطرناکی مانند آرسنیک، کادمیوم، سرب، جیوه و مس نیز هستند. به‌ویژه بستر خشک زاینده‌رود در مناطقی مانند پل خواجو، دارای مقادیر بالایی از این فلزات است.

چنین آلودگی‌هایی خطر ابتلا به بیماری‌های ریوی، تنفسی، قلبی، گوارشی و حتی سرطان را افزایش می‌دهد.

تحقیقات انجام‌شده در اصفهان همچنین نشان داده است که احتمال مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های مزمن ریه و آمبولی ریوی در روزهای با هوای گرم و خشک به ترتیب تا ۲۷.۵ و ۲۶.۲ درصد افزایش می‌یابد.

بر اساس آمار رسمی، میزان مرگ‌ومیر منتسب به آلودگی هوا در کلان‌شهر اصفهان از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ تقریباً دو برابر شده است.

با وجود هشدارهای مکرر دانشگاهیان و فعالان محیط زیست، عملکرد دولت در مهار بحران آلودگی هوای اصفهان همچنان در سطح شعار باقی مانده است.

با اینکه قانون هوای پاک در سال ۹۶ به تصویب مجلس رسید و تمام دستگاه‌های دولتی را تحت نظارت سازمان محیط زیست مکلف به رعایت این قانون کرد،اما در عمل هیچ نظارتی بر اجرای این قانون وجود ندارد.

شاخص‌های مرگ‌ومیر، بیماری‌های تنفسی و فرسایش زیست‌محیطی در اصفهان روزانه افزایش می‌یابد. و نیروگاه‌ها همچنان مازوت می‌سوزانند.