پرل هاربر روسیە: شکار بمب‌افکن‌های روسی در عملیات تار عنکبوت

سرویس امنیتی اوکراین (SBU) ادعا می‌کند موفق شده است در یک عملیات مخفیانه گسترده و بی‌سابقه، با استفاده از پهپادهای کوچک قاچاق‌شده به عمق خاک روسیه و پنهان‌شده در کامیون‌ها، بیش از ۴۰ بمب‌افکن استراتژیک روسیه را در چهار پایگاه هوایی مختلف، از جمله در مناطق دورافتاده قطب شمال و سیبری، هدف قرار داده و به آتش بکشد. این حمله که با نام رمز "تار عنکبوت" (Pavutyna) و پس از یک‌سال‌ونیم برنامه‌ریزی اجرا شد، ضربه‌ای سنگین به قابلیت موشک‌پرانی دوربرد مسکو علیه شهرهای اوکراین وارد کرده است.

مقامات محلی روسیه در مورمانسک و ایرکوتسک وقوع حمله پهپادی را تأیید کرده‌اند، هرچند مسکو هنوز گزارشی از میزان خسارت ارائه نداده است.

عملیات "تار عنکبوت": قاچاق پهپادها و حمله از کامیون‌های پارک‌شده

منابع آگاه در SBU به رسانه‌های اوکراینی و بین‌المللی گفته‌اند که عملیات در تاریخ ۱ ژوئن و علیه پایگاه‌های هوایی دیاگیلیف (ریازان)، ایوانوو (ایوانوو)، بلایا (ایرکوتسک - جنوب شرق سیبری، بیش از ۴۰۰۰ کیلومتر دورتر از خط مقدم) و اولنیا (مورمانسک - حدود ۲۰۰۰ کیلومتر فاصله از مرز اوکراین با روسیه) انجام شد.

پهپادهای دید اول‌شخص (FPV) ابتدا به صورت مخفیانه به داخل روسیه قاچاق شدند. این پهپادها در داخل آلونک‌های چوبی سیار که بر روی کامیون‌ها نصب شده بودند، مخفی شدند و به حاشیه این پایگاه‌های نظامی منتقل گردیدند. در لحظه حمله، سقف فلزی این آلونک‌ها به‌طور خودکار و از راه دور باز شد و پهپادها به سمت بمب‌افکن‌های روسی پرواز کردند. تصاویر منتشرشده توسط منابع اوکراینی، ده‌ها پهپاد کوچک چهارپره، در حال انبار، و همچنین کامیون‌ها با آلونک‌های باز شده و پهپادهای در حال پرواز را نشان می‌دهد. ویدئوهای تأییدنشده در شبکه‌های اجتماعی روسی نیز صحنه‌هایی از تلاش نیروهای روس برای خنثی‌سازی پهپادها از روی کامیون‌ها و بمب‌افکن‌های در حال سوختن را ثبت کرده‌اند. یک منبع در SBU اعلام کرد:

بمب‌افکن‌های استراتژیک دشمن به صورت دسته‌جمعی در روسیه در حال سوختن هستند.

تأیید حملات و اهداف کلیدی: ضربه به ستون فقرات حمله موشکی روسیه

 آندری چیبیس استاندار منطقه مورمانسک حمله پهپادی به منطقه مورمانسک را تأیید کرده است. او گفت اقدامات امنیتی تقویت شده‌اند. ایگور کوبزف استاندار منطقه ایرکوتسک نیز حمله پهپادی به یک «واحد نظامی» در روستای سردنی را تأیید و اشاره کرد منبع حمله «یک کامیون» بوده است.

وزارت دفاع روسیه به‌طور کلی وقوع حملات پهپادی را تأیید کرده است. منابع اوکراینی مدعی آسیب‌دیدگی دست‌کم ۴۱ هواپیمای روسی شده‌اند که شامل انواع حیاتی و پرهزینه می‌شود: بمب‌افکن‌های استراتژیک Tu-95 (خرس)، Tu-22M3 (پشتیبان) و Tu-160 (قوی سفید) که مسئول پرتاب منظم موشک‌های کروز علیه اهداف شهری اوکراین هستند، همچنین هواپیمای آواکس و فرماندهی A-50.

هواپیمای آواکس A-50 برای شناسایی سامانه‌های دفاع هوایی، هدایت موشک‌ها و هماهنگی اهداف جنگنده‌ها نقشی کلیدی دارد و روسیه کمتر از ۱۰ فروند از آن در اختیار دارد. ارزش تخمینی هر فروند A-50 حدود ۳۵۰ میلیون دلار است. این هواپیماها معمولاً دور از دسترس تسلیحات اهدایی غرب به اوکراین و توان تهاجمی مستقیم کی‌یف در عمق خاک روسیه مستقر شده بودند.

نوآوری در جنگ پهپادی: هزینه ناچیز، خسارتی هنگفت

این عملیات نشان‌دهنده گامی نوین و جسورانه در عرصه جنگ پهپادی است.

استفاده از پهپادهای تجاری ارزان‌قیمت FPV (با هزینه‌ای تنها چند صد دلار) که به‌طور مخفیانه به عمق قلمرو دشمن منتقل و با مکانیزمی ساده اما هوشمندانه (کامیون‌های مجهز به آلونک با سقف بازشو) پرتاب شدند، در مقابل آسیب زدن به ده‌ها بمب‌افکن استراتژیک و یک هواپیمای آواکس فوق‌پیشرفته که ارزش مجموعه آن‌ها به میلیاردها دلار می‌رسد، نمونه‌ای بارز از عدم تقارن در هزینه-فایده جنگ مدرن است.

یک منبع اوکراینی تأکید کرد: «کسانی که این عملیات را اجرا کردند، مدت‌هاست در اوکراین حضور دارند. بنابراین اگر رژیم پوتین کسی را نمایشی بازداشت کند، صرفاً یک نمایش برای مخاطبان داخلی خواهد بود».

ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین و واسیل مالیوک رئیس SBU شخصاً بر این عملیات نظارت داشتند. این حمله در حالی صورت گرفت که نیروی هوایی اوکراین گزارش داد روسیه در همان شب، با شلیک ۴۷۲ پهپاد (بیشترین تعداد شبانه در طول جنگ) و ۷ موشک، حملات بی‌سابقه‌ای علیه اوکراین انجام داده که منجر به تلفات انسانی نیز شده است.

حمله به زیرساخت حیاتی روسیه

پیش‌تر، مقامات تحقیقاتی روسیه اعلام کرده بودند که انفجارهای مشکوک به خرابکاری عامل فروریختن دو پل در مناطق مرزی کورسک و بریانسک بوده که به خروج دو قطار از ریل و کشته شدن دست‌کم ۷ غیرنظامی و زخمی‌شدن ده‌ها تن انجامید. هیچ گروهی مسئولیت این حوادث را نپذیرفته است.

رسانه‌های دولتی روسیه گزارش دادند تحقیقات با عنوان «اقدامات تروریستی» آغاز شده و کرملین تأیید کرد ولادیمیر پوتین از شب وقوع، در جریان جزئیات قرار داشته است. همچنین، خطوط ریلی مسیر اونیخا-ژچا در بریانسک بدون تلفات انسانی آسیب دید که از سوی شرکت راه‌آهن روسیه تأیید شد.

این حوادث در ادامه ده‌ها عملیات خرابکارانه علیه شبکه ریلی روسیه از زمان آغاز جنگ اوکراین رخ داده است. کی‌یف پیشتر هدف این حملات را اختلال در انتقال نیرو و تسلیحات نظامی روسیه عنوان کرده بود.

مذاکرات استانبول در سایه تشدید درگیری‌ها

این حملات گسترده در آستانه دور جدید مذاکرات صلح بین اوکراین و روسیه در استانبول ترکیه، که قرار است روز دوشنبه ۲ ژوئن برگزار شود، رخ داده است.

رئیس‌جمهور زلنسکی در پیامی در پلتفرم ایکس (توئیتر سابق) پیش‌شرط‌های کی‌یف برای این مذاکرات را برشمرد: آتش‌بس کامل و بدون قید و شرط، آزادی زندانیان و بازگرداندن کودکانی که ربوده شده‌اند.

وی تأکید کرد که برای دستیابی به «صلحی قابل اعتماد و پایدار»، نیاز به نشستی در بالاترین سطح (بین رهبران) است. هیئت اوکراینی به ریاست رستم عمروف وزیر دفاع در این مذاکرات شرکت خواهد کرد.

بر اساس گزارش گاردین، اوکراین در استانبول نقشه‌راهی ارائه خواهد داد که خط مقدم فعلی را نقطه آغاز مذاکرات قلمرویی دانسته، حاکمیت روسیه بر مناطق اشغالی را به رسمیت نخواهد شناخت، خواستار غرامت خواهد شد و بر حق اوکراین برای تقویت نظامی بدون محدودیت تأکید می‌کند.

این در حالی است که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، به هر دو طرف برای پایان جنگ فشار آورده و تهدید به قطع کمک‌ها به اوکراین در صورت عدم توافق کرده است.

ولادیمیر پوتین نیز سال گذشته شرایطی شامل انصراف اوکراین از ناتو و خروج نیروهایش از چهار منطقه مورد ادعای روسیه را برای صلح فوری مطرح کرده بود.