پیام هشدارآمیز ریاض به تهران: پیشنهاد ترامپ را جدی بگیرید یا منتظر حمله اسرائیل باشید

در پی افزایش تنش‌ها در منطقه، ماه گذشته خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان، در اقدامی کم‌سابقه به تهران سفر کرد. او حامل پیامی محرمانه از پادشاه ۸۹ ساله عربستان بود که تاکنون فاش نشده بود. در این پیام، به مقامات ایرانی هشدار داده شده بود که فرصت گفت‌وگو با آمریکا برای جلوگیری از جنگ با اسرائیل محدود است و باید از آن بهره گرفت.

در میانه تشدید تنش‌های منطقه‌ای و نگرانی از وقوع جنگی دیگر در خاورمیانه، وزیر دفاع عربستان سعودی ماه گذشته در اقدامی بی‌سابقه، حامل پیامی صریح از پادشاه کشورش به تهران بود.

بنابە گزارشهای منتشر شدە، شاهزاده خالد بن سلمان، برادر کوچک‌تر ولیعهد سعودی، در سفر نادری به ایران در ماە آوریل، از مقام‌های بلندپایه جمهوری اسلامی خواست پیشنهاد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای مذاکره درباره توافق هسته‌ای را جدی بگیرند، چرا که این راهی برای جلوگیری از درگیری نظامی با اسرائیل است.

به گزارش خبرگزاری رویترز، این پیام از سوی ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه ۸۹ ساله عربستان سعودی، در حالی به علی خامنەای رهبر ایران منتقل شد که او نگران بی‌ثباتی فزاینده در منطقه بود.

گفته می‌شود این پیام در جلسه‌ای محرمانه در ۱۷ آوریل در مجتمع ریاست جمهوری تهران با حضور مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، ارائه شد.

اگرچه سفر شاهزاده خالد به‌صورت عمومی پوشش رسانه‌ای یافت، محتوای واقعی پیام پنهانی ملک سلمان تاکنون فاش نشده بود.

بر اساس گفته‌های منابع، شاهزاده سعودی که پیشتر سفیر کشورش در واشنگتن بود، هشدار دادە بود:

ترامپ علاقه‌ای به مذاکرات طولانی‌مدت ندارد و فرصت دیپلماتیک به‌سرعت رو به پایان است. به گفته این منابع، تیم ترامپ می‌خواهد سریعاً به توافقی برسد و از ایران خواسته‌شده با فرصت موجود همکاری کند تا از خطر حمله اسرائیل جلوگیری شود.

ترامپ کمی پیش‌ از این سفر به‌صورت غیرمنتظره‌ای اعلام کرده بود که مذاکرات مستقیمی با تهران در جریان است. این اعلام در حضور بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، انجام شد که برای جلب حمایت آمریکا از حمله به سایت‌های هسته‌ای ایران به واشنگتن سفر کرده بود.

بنابە گزارش رویترز، شاهزاده خالد در مذاکرات خود در تهران تأکید کرده بود که ترجیح این است که توافقی با واشنگتن حاصل شود، پیش از آن‌که اسرائیل گزینه نظامی را در پیش گیرد.

به گفته منابع کشورهای حاشیە خلیج، او هشدار داده بود که منطقه، به‌ویژه با توجه به بحران‌های هم‌زمان در غزه و سوریە دیگر تحمل تشدید تنش‌ها را ندارد.

به گزارش رویترز، سعودی‌ها و دیگر کشورها از بروز یک جنگ تمام‌عیار منطقه‌ای که می‌تواند به اقتصاد و امنیت آن‌ها ضربه بزند، نگران‌اند.

این نخستین سفر یک عضو ارشد خاندان سلطنتی سعودی به ایران در بیش از دو دهه گذشته بود. روابط میان تهران و ریاض که سال‌ها رقابتی خصمانه داشتند و در جنگ‌های نیابتی مختلفی درگیر بودند، در سال ۲۰۲۳ با میانجی‌گری چین وارد فاز جدیدی از مصالحه شده و روابط دیپلماتیک میان دو کشور از سر گرفته شد.

با این حال، جایگاه منطقه‌ای ایران طی دو سال اخیر بە شدت تضعیف شده است. حملات سنگین اسرائیل به متحدان جمهوری اسلامی در غزه و لبنان، و سقوط بشار اسد، متحد نزدیک تهران در سوریه، موقعیت ایران را به‌طور چشمگیری تغییر داده است. همچنین تحریم‌های اقتصادی غرب فشار مضاعفی بر اقتصاد ایران وارد کرده‌اند.

کارشناسان بر این باورند که عربستان سعودی در این شرایط تضعیف‌شده ایران، تلاش می‌کند نقش فعال‌تری در مهار تنش‌ها ایفا کند.

مهند حاج علی، پژوهشگر مرکز کارنگی در بیروت، در گفت‌وگو با رویترز گفت: سعودی‌ها از جنگ با ایران می‌ترسند، چرا که چنین درگیری‌ای هم برای امنیت‌شان و هم برای برنامه‌های اقتصادی‌شان پیامدهای منفی جدی خواهد داشت.